Με τη θεμελίωση μιας γέφυρας, ο πρόεδρος της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν κήρυξε σήμερα την έναρξη των εργασιών για την κατασκευή της διώρυγας της Κωνσταντινούπολης, κόστους 15 δισεκατομμυρίων δολαρίων, με σκοπό να ανακουφιστεί η πίεση που δέχονται τα πολυσύχναστα Στενά του Βοσπόρου.
Οι επικριτές του «τρελού έργου», όπως το αποκάλεσε ο ίδιος ο Ερντογάν ότι το παρουσίασε πριν από μια δεκαετία, αμφισβητούν τη βιωσιμότητα μιας πλωτής οδού μήκους 45 χιλιομέτρων που θα περνά μέσα από ελώδη εδάφη και αγροκτήματα, στο δυτικό άκρο της Κωνσταντινούπολης, και προειδοποιούν ότι θα βλάψει το περιβάλλον.
«Θεωρούμε τη Διώρυγα της Κωνσταντινούπολης ως ένα έργο που θα σώσει το μέλλον» της πόλης, είπε ο Ερντογάν στην τελετή θεμελίωσης. «Ανοίγουμε μια νέα σελίδα στην αναπτυξιακή ιστορία της Τουρκίας», πρόσθεσε.
Οι εργάτες έριξαν τσιμέντο στα θεμέλια της γέφυρας, μήκους 1,6 χλμ., ενώ το πλήθος κυμάτιζε τουρκικές σημαίας. Ο Ερντογάν είπε ότι η διώρυγα θα ολοκληρωθεί σε έξι χρόνια.
Η κυβέρνηση υποστηρίζει ότι καθίσταται ολοένα και πιο επικίνδυνο για τα δεξαμενόπλοια να περνούν από τον Εύξεινο Πόντο στη Θάλασσα του Μαρμαρά μέσω του κορεσμένου Βοσπόρου, που χωρίζει την ασιατική από την ευρωπαϊκή πλευρά της Κωνσταντινούπολης. Κάθε χρόνο περνούν από τα Στενά 43.000 πλοία, πολύ περισσότερα από τα 25.000, αριθμό που θεωρεί «ασφαλή» η κυβέρνηση, με αποτέλεσμα να παρατηρούνται καθυστερήσεις. Μέχρι το 2050 εκτιμάται ότι ο αριθμός αυτός θα αυξηθεί στα 78.000.
Πάντως, μια δημοσκόπηση δείχνει ότι οι περισσότεροι πολίτες αντιτίθενται στο σχέδιο, όπως και ο δήμαρχος της Κωνσταντινούπολης Εκρέμ Ιμάμογλου και το αντιπολιτευόμενο Ρεπουμπλικανικό Κόμμα (CHP) στο οποίο ανήκει. Οι επικριτές του λένε ότι θα καταστρέψει το θαλάσσιο οικοσύστημα και θα θέσει σε κίνδυνο την παροχή πόσιμου νερού της πόλης.
Υψηλόβαθμοι τραπεζικοί είπαν τον Απρίλιο στο πρακτορείο Reuters ότι οι μεγαλύτερες τράπεζες της Τουρκίας είναι απρόθυμες να χρηματοδοτήσουν τη διώρυγα, λόγω των περιβαλλοντικών ανησυχιών και των επενδυτικών κινδύνων.
Κεφάλαιο «Ρωσία»
Η Ρωσία ανησυχεί επίσης ότι η νέα διώρυγα μπορεί να μην καλύπτεται από τη Συνθήκη του Μοντρέ, του 1936, που καθορίζει τη διέλευση των πολεμικών πλοίων μέσω του Βοσπόρου.
Ειδικότερα, σύμφωνα με την ισχύουσα από το 1936 Συνθήκη, η οποία έρχεται ως συμπλήρωμα της Συνθήκης της Λωζάννης (την οποία επίσης αμφισβητεί η Άγκυρα), εγγυάται την ελεύθερη ναυσιπλοΐα από τα μη στρατιωτικά πλοία σε καιρό ειρήνης.
Παράλληλα τα συμβαλλόμενα μέρη, μεταξύ των οποίων βρίσκονται η Ελλάδα, η Βουλγαρία και η Ρωσία, αναγνωρίζουν και επιβεβαιώνουν την αρχή της ελεύθερης διέλευσης και ναυσιπλοΐας δια θαλάσσης στα Στενά, αλλά την ίδια στιγμή αναγνωρίζουν και την τουρκική κυριαρχία στα Στενά.
Σε πρότερες δηλώσεις τους, ανώτατοι Τούρκοι αξιωματούχοι, όπως ο πρόεδρος της τουρκικής Εθνοσυνέλευσης, είχαν αφήσει ανοικτό το ενδεχόμενο η Τουρκία να αποχωρήσει από τη Συνθήκη του Μοντρέ, όπως ακριβώς το έκανε με την Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης για την Πρόληψη και Καταπολέμηση της Βίας κατά των γυναικών.
«Ο Πρόεδρος μπορεί να αποσυρθεί από τη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης με ένα (προεδρικό) διάταγμα, καθώς και από τη Συνθήκη του Montreux, καθώς και από άλλες διεθνείς συμφωνίες».
«Συνθήκη του Μοντρέ θα γίνει ιστορία», είχε πει πρόσφατα σε τηλεοπτική του συνέντευξη ο “σουλτάνος, προαναγγέλλοντας το «σκίσιμο» της Διεθνούς Συνθήκης, εξέλιξη η οποία δεν θα αρέσει ούτε στους Ρώσους αλλά ούτε και στους δυτικούς του «συμμάχους».
Λίγες ημέρες μετά το επεισόδιο ανάμεσα σε βρετανικά και ρωσικά πολεμικά πλοία (Δείτε ΕΔΩ), καμία από τις “Μεγάλες Δυνάμεις” δεν θα θέλει να το…ρισκάρει στην μοναδική θαλάσσια δίοδο προς τη Μαύρη Θάλασσα (για τους δυτικούς) και αντίστοιχα στην μοναδική θαλάσσια δίοδο για το Αιγαίο και τη Μεσόγειο (για τους Ρώσους).
