Ένας πανύψηλος αμμόλοφος σε σχήμα αστεριού στην έρημο Σαχάρα σχηματίστηκε σε λιγότερο από χίλια χρόνια, σύμφωνα με νέα έρευνα.
Η μελέτη, που δημοσιεύτηκε στις 4 Μαρτίου στο περιοδικό Scientific Reports, είναι μία από τις σχετικά λίγες που εξετάζουν αυτούς τους λεγόμενους αστρικούς αμμόλοφους, οι οποίοι είναι οι ψηλότεροι αμμόλοφοι στη Γη. Ονομάστηκαν έτσι εξαιτίας του σχήματός τους και δημιουργούνται σε μέρη όπου οι άνεμοι αλλάζουν κατεύθυνση κατά τη διάρκεια του έτους, σύμφωνα με την Υπηρεσία Εθνικών Πάρκων (Nasional Park Service).
Αυτοί οι αμμόλοφοι είναι δύσκολο να μελετηθούν επειδή βρίσκονται συνήθως σε απομακρυσμένες τοποθεσίες και το να σηκώσεις μερικές εκατοντάδες πόδια μετακινούμενης άμμου δεν είναι εύκολο.
Στο Μαρόκο βρίσκεται ένας αμμόλοφος που ονομάζεται Erg Chebbi. Ευτυχώς για τους ερευνητές, η περιοχή έχει γίνει δημοφιλής τουριστικός σταθμός, έτσι υπάρχουν καλοί δρόμοι και ξενοδοχεία γύρω από τις άκρες του αμμόλοφου.
Ο ίδιος ο αμμόλοφος έχει ύψος περίπου 330 πόδια (100 μέτρα). Είναι γνωστό ως Lala Lallia από τους ντόπιους.
Για τη συλλογή δεδομένων για τον αμμόλοφο, ο Bristow, ο συν-συγγραφέας της μελέτης Geoff Duller του Πανεπιστημίου Aberystwyth και ερευνητές χρησιμοποίησαν ραντάρ διείσδυσης στο έδαφος, το οποίο μπορεί να ανιχνεύσει μικρές διαφορές στα μεγέθη των κόκκων άμμου και την περιεκτικότητα σε νερό κάτω από την επιφάνεια του αμμόλοφου. Αυτή η τεχνική επέτρεψε στους ερευνητές να δημιουργήσουν μια εικόνα των εσωτερικών στρωμάτων του αμμόλοφου.
Έσκαψαν επίσης χαρακώματα για να πάρουν δείγματα άμμου θαμμένης από καιρό. Ο χαλαζίας στην άμμο συγκεντρώνει ακτινοβολία από φυσικές πηγές μέσα στη Γη ενώ είναι θαμμένος. Λαμβάνοντας ένα λέιζερ στον χαλαζία, οι ερευνητές μπορούν να μετρήσουν αυτή την ακτινοβολία και να προσδιορίσουν πότε η άμμος είδε τελευταία φορά την επιφάνεια.
Αυτή η ματιά μέσα στον αμμόλοφο αποκάλυψε μια εκπληκτικά σύντομη ιστορία. «Αυτό που ξεχώρισε περισσότερο ήταν το πόσο νέος είναι», είπε ο Bristow. “Περιμέναμε ότι ένας αμμόλοφος ύψους 100 μέτρων θα ήταν αρκετά παλιός… χιλιάδων ετών, ίσως δεκάδων χιλιάδων ετών. Και αποδείχθηκε ότι αυτός ο αμμόλοφος ήταν 900 ετών.”
Η άμμος κοντά στη βάση του αμμόλοφου θάφτηκε περίπου 12.000 με 13.000 χρόνια πριν, αυτά αντιπροσωπεύουν αρχαίους αμμόλοφους στην περιοχή, είπε ο Μπρίστοου. Λίγο μετά την ενεργοποίηση αυτών των παλαιών αμμόλοφων ήρθε μια περίοδος 8.000 ετών όταν η άμμος σταμάτησε να συσσωρεύεται. Το πρώτο μέρος αυτής της ήσυχης περιόδου συνέπεσε με μια στροφή προς ένα ζεστό, υγρό κλίμα στη Σαχάρα πριν από περίπου 11.700 χρόνια, το οποίο σηματοδότησε το τέλος της τελευταίας εποχής των παγετώνων και την αρχή του Ολόκαινου.
«Η Σαχάρα έγινε πράσινη», είπε ο Μπρίστοου. Η βλάστηση φύτρωσε, σταθεροποιώντας την άμμο και οι άνθρωποι περιπλανήθηκαν σε ελώδες περιβάλλον, πιθανότατα κυνηγώντας για τροφή. Θραύσματα αγγείων και λίθινα εργαλεία έχουν βρεθεί στη μία πλευρά του αμμόλοφου Lala Lallia.
Πριν από περίπου 4.000 χρόνια, αυτή η υγρή περίοδος τελείωσε και η Σαχάρα στέγνωσε ξανά. Ωστόσο, ο αμμόλοφος δεν άρχισε να δημιουργείται αμέσως, είπε ο Μπρίστοου. Πιθανότατα, υπήρξε καθυστέρηση καθώς η άμμος πέρασε αλλά δεν συσσωρεύτηκε ή καθώς ο αμμόλοφος άρχισε να συσσωρεύεται σε άλλη τοποθεσία.
Η Lala Lallia μετατοπίζεται κατά περίπου 1,6 πόδια (0,5 μέτρα), κάθε χρόνο, διαπίστωσαν οι ερευνητές.
Ο αστρικός αμμόλοφος άρχισε να αναπτύσσεται μόνο τα τελευταία 900 περίπου χρόνια, διαπίστωσε η ομάδα.
Τα ευρήματα υποδηλώνουν ότι, αν και πιθανώς υπάρχουν αστρικοί αμμόλοφοι “κλειδωμένοι” σε ψαμμίτες σε όλο τον κόσμο, είναι δύσκολο να εντοπιστούν, είπε ο Bristow.
(photo: pixabay)
