05-14-2025 17:43

Το Ηρώδειο ετοιμάζεται για να υποδεχθεί την “Τουραντότ” του Puccini

Η Εθνική Λυρική Σκηνή παρουσιάζει την αριστουργηματική «Τουραντότ» στο Ηρώδειο.

Tο κύκνειο άσμα του Τζάκομο Πουτσίνι, σχεδόν έναν αιώνα μετά τη δημιουργία του, ανοίγει το φετινό πρόγραμμα του Ηρωδείου, σε μια νέα μεγαλειώδη παραγωγή στις 1, 3, 5, 6 και 8 Ιουνίου 2025, σε μουσική διεύθυνση Πιερ Τζόρτζιο Μοράντι, σκηνοθεσία Αντρέι Σερμπάν, σκηνικά-κοστούμια Χλόης Ομπολένσκι και με μια διανομή διεθνούς ακτινοβολίας.

Η «Τουραντότ», η τελευταία όπερα του Τζάκομο Πουτσίνι, είναι η μεγαλοπρεπέστερη όλων. Η παρτιτούρα συνδυάζει το ανάλαφρο στοιχείο της κομέντια ντελ άρτε, τον βαθύ λυρισμό που χαρακτηρίζει όλες τις όπερες του κορυφαίου συνθέτη και επιπλέον το στοιχείο της μεγαλοπρέπειας, που αντανακλά τη φανταστική αυτοκρατορική Κίνα. Αντιλαμβανόμενος τις αλλαγές που είχαν συντελεστεί στο μουσικό τοπίο των αρχών του 20ού αιώνα, ο συνθέτης επέλεξε να διαφοροποιήσει τη γραφή του ακολουθώντας νέους μουσικούς δρόμους. Έτσι, παρά το γεγονός ότι το έργο έχει αναμφίβολα τις ρίζες του στον 19ο αιώνα, η νέα μουσική του γλώσσα το κατατάσσει στα κορυφαία αριστουργήματα του 20ού.

Με μια σπάνια αίσθηση του θεατρικού χρόνου και σφιχτή πλοκή που απορρέει από το ομώνυμο θεατρικό έργο του Κάρλο Γκότσι, ο Πουτσίνι ισορροπεί με θαυμαστή μαεστρία το ηρωικό στοιχείο με το συναισθηματικό, αλλά και το γκροτέσκο. Με κοφτερές, απότομες μεταβάσεις και αντιθέσεις της μουσικής, υπογραμμίζει την ένταση και τη βιαιότητα του θέματος που διαχειρίζεται. Όπως και στη «Μαντάμα Μπαττερφλάι», ο συνθέτης, για να δημιουργήσει την εξωτική ατμόσφαιρα που επιβάλλει το θέμα του, εμπνέεται από ένα κινέζικο μουσικό κουτί και από παραδοσιακές κινέζικες μελωδίες, προσδίδοντας έτσι μια επιπλέον εκφραστική δύναμη στη μουσική του.

Η υπόθεση της «Τουραντότ» διαδραματίζεται σε άλλες εποχές, στη μακρινή και εξωτική Κίνα, όπου η πριγκίπισσα Τουραντότ θα παντρευτεί μόνον όποιον λύσει τα τρία αινίγματα που του θέτει. Όσοι έχουν δοκιμάσει έχουν αποτύχει και το έχουν πληρώσει με τη ζωή τους. Θαμπωμένος από την εκπληκτική ομορφιά της, ένας άγνωστος πρίγκιπας επιμένει να δοκιμάσει την τύχη του και τα καταφέρνει. Όμως, αφού λύσει τα αινίγματα, η Τουραντότ αρνείται να τον παντρευτεί. Ο πρίγκιπας της προσφέρει μια ευκαιρία να απαλλαγεί από τη δέσμευσή της εάν εκείνη ανακαλύψει το όνομά του πριν χαράξει.

Η σύνθεση του έργου δεν ολοκληρώθηκε ποτέ, καθώς ο Πουτσίνι πέθανε το 1924 στα 65 του χρόνια. Στην τελευταία, αποχαιρετιστήρια συνάντηση με τον μαέστρο και τότε καλλιτεχνικό διευθυντή της Σκάλας του Μιλάνου Αρτούρο Τοσκανίνι, ο συνθέτης προέβλεψε: «Η όπερά μου θα παρουσιαστεί ανολοκλήρωτη, κάποιος θα ανέβει στη σκηνή και θα πει στο κοινό: “Σε αυτό το σημείο ο συνθέτης πέθανε”». Το έργο τελικά ολοκληρώθηκε, με βάση τα προσχέδια του Πουτσίνι, από τον συνθέτη Φράνκο Αλφάνο (1926), υπό την επιτήρηση του Τοσκανίνι, ο οποίος είχε αναγγείλει την πρεμιέρα στη Σκάλα ως το «γεγονός του αιώνα». Η παγκόσμια πρώτη του έργου δόθηκε στη Σκάλα του Μιλάνου στις 25 Απριλίου 1926, με τεράστια επιτυχία. Τη βραδιά εκείνη, στο σημείο που ολοκληρώνεται η σύνθεση του Πουτσίνι ο μαέστρος Αρτούρο Τοσκανίνι είπε στο κοινό: «Εδώ τελειώνει η όπερα, διότι σε αυτό το σημείο πέθανε ο δάσκαλος. Σε αυτή την περίπτωση ο θάνατος υπήρξε ισχυρότερος από την τέχνη». Έκτοτε η «Τουραντότ» παρουσιάζεται σε αυτή την υβριδική μορφή. To 2001 ο συνθέτης Λουτσάνο Μπέριο πρότεινε ένα δεύτερο φινάλε, η παρουσίαση του οποίου άνοιξε ξανά τον διάλογο για το ανολοκλήρωτο αριστούργημα του Πουτσίνι.

Για τη νέα παραγωγή της «Τουραντότ» -δεκαεπτά χρόνια μετά την τελευταία παρουσίαση του έργου στην Ελλάδα- η Εθνική Λυρική Σκηνή συνεργάζεται με καλλιτέχνες υψηλού κύρους και διεθνούς καταξίωσης.

Τη σκηνοθεσία υπογράφει ένας από τους κορυφαίους σκηνοθέτες του θεάτρου και της όπερας, ο Αντρέι Σερμπάν, ο οποίος αναγνωρίζεται διεθνώς για τις καινοτόμες και εικονοκλαστικές σκηνοθεσίες του και θεωρείται ένας από τους πιο δημιουργικούς και τολμηρούς σκηνοθέτες του θεάτρου και της όπερας παγκοσμίως.

Τα σκηνικά και τα κοστούμια σχεδιάζει -στην πρώτη της συνεργασία με την ΕΛΣ- η Ελληνίδα σκηνογράφος και ενδυματολόγος Χλόη Ομπολένσκι, η οποία έχει υπογράψει εμβληματικές παραγωγές όπερας, θεάτρου και κινηματογράφου, μέσα από τις συνεργασίες της με τους Πήτερ Μπρουκ, Φράνκο Τζεφιρέλλι, Ντέμπορα Γουόρνερ, Φιόνα Σο, Αμπάς Κιαροστάμι, Λευτέρη Βογιατζή κά. Με σπουδές στο Λονδίνο και στο Παρίσι, ξεκίνησε τη σταδιοδρομία της ως βοηθός της Λίλας Ντε Νόμπιλι και του Γιάννη Τσαρούχη. Η καριέρα της αναπτύχθηκε κυρίως στο εξωτερικό, σε διάσημα θέατρα και φεστιβάλ -από το Φεστιβάλ του Ζάλτσμπουργκ και την Όπερα του Παρισιού μέχρι τη Μητροπολιτική Όπερα της Νέας Υόρκης, τη Σκάλα του Μιλάνου και την Εθνική Όπερα Αγγλίας-, με την εικοσιπενταετή συνεργασία της με τον Πήτερ Μπρουκ να σημαδεύεται από ιστορικές παραστάσεις, όπως ο Βυσσινόκηπος, η Κάρμεν και φυσικά η ιστορική Μαχαμπχαράτα.

Για να διηγηθούν τη συναρπαστική ιστορία της «Τουραντότ», η Χλόη Ομπολένσκι και ο Αντρέι Σερμπάν με τη δημιουργική τους ομάδα δημιουργούν μια νέα σκηνική συνθήκη στο Ωδείο Ηρώδου Αττικού, όπου αναζητούν μέσα από τα σκηνικά, τα κοστούμια, τη σκηνοθεσία και την κινησιολογία τις κοινές αναφορές μεταξύ των αρχαίων πολιτισμών της Κίνας και της Ελλάδας. Το φυσικό σκηνικό του Ηρωδείου επαναπροσδιορίζεται για να φιλοξενήσει τον μυθικό κόσμο της αυτοκρατορικής Κίνας, χωρίς τις στερεοτυπικές πολιτισμικές διακοσμήσεις, αλλά με δεκάδες εντυπωσιακά κοστούμια και χειροποίητες μάσκες. Όπως σημειώνει η Χλόη Ομπολένσκι: «Θέλοντας να αποφύγω την απεικόνιση ενός ακόμη χρυσοποίκιλτου “κινέζικου” παλατιού προτίμησα την ανάμνηση ενός τοπίου έξω από την πύλη αρχαίας πόλης». Μια νέα παραστατική εμπειρία θέασης και ακρόασης στον εμβληματικό χώρο του Ωδείου Ηρώδου Αττικού, όπου ακόμα και η παραδοσιακή σχέση θεάματος και θεατών μετατρέπεται σε μια νέα βαθιά εσωτερική και συναρπαστική εμπειρία.

Τη δραματουργία υπογράφει η Ντανιέλα Βιολέτα Ντίμα, τη χορογραφία και την κινησιολογία η Κέιτ Φλατ, με συνεργάτιδα χορογράφο-κινησιολόγο τη Γεωργία Τέγου, και τους φωτισμούς οι Ζαν Καλμάν και Σιμόν Τροττέ.

Διευθύνει ο διεθνώς αναγνωρισμένος Ιταλός αρχιμουσικός Πιερ Τζόρτζιο Μοράντι, ο οποίος επιστρέφει στην Εθνική Λυρική Σκηνή μετά τη θριαμβευτική Τραβιάτα το καλοκαίρι του 2024 στο Ηρώδειο. Ο Μοράντι έχει διακριθεί στο ιταλικό ρεπερτόριο με εκατοντάδες παραστάσεις στα σημαντικότερα λυρικά θέατρα και φεστιβάλ όπερας παγκοσμίως, όπως στην Όπερα της Ρώμης, τη Σκάλα του Μιλάνου, την Εθνική Όπερα Παρισιού, στο θέατρο Λα Μονναί των Βρυξελλών, στη Μητροπολιτική Όπερα της Νέας Υόρκης, στο Θέατρο Σαν Κάρλο της Νάπολης, στην Κρατική Όπερα της Βιέννης κ.α.

Το κοινό θα έχει την ευκαιρία να απολαύσει διεθνώς καταξιωμένους ερμηνευτές της όπερας και στις δύο διανομές των ρόλων.

Στον ρόλο της Τουραντότ, δύο σπουδαίες δραματικές υψίφωνοι της εποχής μας που έχουν αναγνωριστεί ως ιδανικές ερμηνεύτριες του ρόλου, η Αμερικανίδα Λιζ Λίντστρομ και η Βρετανίδα Κάθριν Φόστερ. Τον Καλάφ ερμηνεύουν δύο σπουδαίοι τενόροι, ο Αρσέν Σογκομονιάν και ο Ρικκάρντο Μάσσι. Στον ρόλο της Λιου η σπουδαία σοπράνο της ΕΛΣ Τσέλια Κοστέα και η εξαιρετική νεαρή σοπράνο Μαρία Κοσοβίτσα. Στον ρόλο του Τιμούρ κάνει το ντεμπούτο του ο βαθύφωνος της ΕΛΣ Τάσος Αποστόλου. Μαζί τους, οι Χάρης Ανδριανός, Γιάννης Καλύβας, Ανδρέας Καραούλης, Γιώργος Παπαδημητρίου και Νίκος Στεφάνου.

Με την Ορχήστρα, τη Χορωδία και την Παιδική Χορωδία της Εθνικής Λυρικής Σκηνής.

Ταυτότητα παραγωγής

«Τουραντότ»

Τζάκομο Πουτσίνι

1, 3, 5, 6, 8 Ιουνίου 2025

Ωδείο Ηρώδου Αττικού

Ώρα έναρξης: 21.00

Στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου

Μουσική διεύθυνση: Πιερ Τζόρτζιο Μοράντι

Σκηνοθεσία: Αντρέι Σερμπάν

Δραματουργία: Ντανιέλα Βιολέτα Ντίμα

Σκηνικά, κοστούμια: Χλόη Ομπολένσκι