Με αφορμή τον πόλεμο Ρωσίας-Ουκρανίας, δε μπορούμε παρά να σταθούμε και να παρατηρήσουμε τις δυνάμεις που παρατάσσουν οι δύο αντίπαλοι στρατοί και από ποιους αποτελούνται αυτοί οι δύο οργανισμοί, θέτοντας ένα ερώτημα για την Ελλάδα.
Ο Ρωσικός Στρατός, επαγγελματικός σε μεγάλο μέρος του αλλά, στηρίζεται και στη μεγάλη εφεδρεία του από την οποία συμπληρώνει τις μάχιμες μονάδες του και αναπληρώνει τις απώλειές του βασιζόμενος σε μία μεγάλη δεξαμενή ανδρών η οποία έχει εκπαιδευτεί στα πλαίσια της υποχρεωτικής θητείας στο Ρωσικό Στρατό ή και σε άλλους κλάδους των Ρωσικών Ενόπλων Δυνάμεων οι οποίες θεωρούνται γενικά εκ των «σκληρών» παγκοσμίως. Σε γενικές γραμμές, οι ρωσικοί πληθυσμοί και ακόμα και οι μη ρωσικοί πληθυσμοί, έχουν άλλη νοοτροπία αντιμετώπισης των ζητημάτων περί πολέμου, πατριωτισμού κτλ, και τρανό παράδειγμα αποτελούν οι χιλιάδες Τσετσένοι που πολεμούν υπό τη σημαία της Ρωσικής Ομοσπονδίας υπό τον Καντύρωφ.
Επιπλέον κόσμος, άλλης θρησκείας μεν, ικανότατων όμως δε με τους Ρώσους να τους χρησιμοποιούν εκεί που δε θέλουν να χρησιμοποιήσουν Ρώσους στρατιώτες. Μία ομάδα πληθυσμού η οποία αποδίδει στο Ρωσικό Στρατό αρκετές δεκάδες χιλιάδες στρατού, αρκετά γαλουχημένου με τα ρωσικά νάματα η οποία λειτουργεί σαν παραστρατιωτική ομάδα εκπαιδευόμενη συχνά και έχοντας αρκετά καλό ατομικό εξοπλισμό. Αυτή είναι μία πολύ καλή εφεδρική δύναμη του Ρωσικού Στρατού, στην οποία έχουν επενδυθεί χρόνος, εξοπλισμός και η οποία έχει με τη σειρά της εμπλακεί σε πολεμικές συγκρούσεις πριν την τωρινή σύγκρουση στην Ουκρανία.
Αντίστοιχα, στην Ουκρανία μέχρι το 2014 δεν υπήρχε καν στρατιωτική θητεία για τον ανδρικό πληθυσμό της χώρας με αποτέλεσμα, όταν ξεκίνησε ο πόλεμος στο Ντονμπάς, οι μικρές ουκρανικές δυνάμεις αρχικά δυσκολεύτηκαν πολύ να κρατήσουν έδαφος έναντι των αποσχιστών. Η κλίση εφέδρων για τη συμπλήρωση των μονάδων και την κάλυψη των απωλειών τους, ανέτρεψε την κατάσταση μέχρι που οι Ρώσοι αποφάσισαν να «παίξουν σοβαρά» και ο ρωσικός στρατός ενέπλεξε δυνάμεις του στο Ντονμπάς με αποτέλεσμα το ξεκλήρισμα αρκετών εξ αυτών.
Η ουκρανική εφεδρεία αποδείχθηκε ανεπαρκής να συμπληρώσει επιτυχώς τον Ουκρανικό Στρατό με σοβαρά προβλήματα να έρχονται στην επιφάνεια κατά την τότε περίοδο. Μετά την εκεχειρία του Μίνσκ ΙΙ, οι Ουκρανοί επανέφεραν τη στρατιωτική θητεία και προχώρησαν σε ολική αναδιοργάνωση των Ενόπλων Δυνάμεών τους με παράλληλη αριθμητική αύξησή τους. Μέσα σε αυτά τα 6 έτη αναδιοργάνωσης και επανεξοπλισμού, υπήρξε πρόοδος από πλευράς Ουκρανών αλλά όχι η αναμενόμενη καθώς 6 χρόνια που ίσχυσε η θητεία και ενώ υπήρχε σταθερά η ημιενεργή γραμμή αντιπαράθεσης στο Ντονμπάς, ο χρόνος δεν ήταν αρκετός προφανώς για να δημιουργηθεί μία αρκετά μεγάλη και εκπαιδευμένη εφεδρεία όπως θα είχε ένα κράτος της οποίας η στρατιωτική θητεία ως θεσμός ισχύει για παράδειγμα 20 χρόνια.
Η κλήση όλων των εφεδρικών κλάσεων του Ουκρανικού Στρατού για τον πόλεμο με τους Ρώσους, έγινε πολλές ώρες μετά την έναρξη των εχθροπραξιών και για ευνόητους λόγους δεν είναι δυνατό να γνωρίζουμε πόσες δεκάδες χιλιάδες στρατιώτες απέδωσε στον Ουκρανικό Στρατό αυτή η κίνηση. Το γεγονός όμως ότι οι Ουκρανοί προχώρησαν στο άνοιγμα των αποθηκών και στο να δώσουν οπλισμό αδιακρίτως αλλά και να δημιουργήσουν πρόχειρη εθνοφυλακή με εκπαίδευση , «όσο το δυνατόν περισσότερη» φανερώνει ότι υπάρχουν σοβαρά θέματα στελέχωσης από έστω ισχνά εκπαιδευμένους στρατιώτες. Το να πιστεύει κανείς ότι επειδή έδωσε ένα Καλάζνικωφ σε μία νεαρή κοπέλα και της έμαθε να ρίχνει με το NLAW είναι ικανή συνθήκη νίκης για τον Ουκρανικό Στρατό, καλείται να αναθεωρήσει τις γνώσεις του περί πολέμου γενικότερα και απλά να σταματήσει να εκφέρει άποψη καθώς, καλός ο πατριωτισμός και η θέληση των ανθρώπων να πολεμήσουν αλλά ο πόλεμος είναι το πεδίο που κερδίζει συνήθως αυτός που παρατάσσει τις καλύτερες δυνάμεις στο πεδίο, πόσο μάλλον αν αυτές είναι και πολυπληθέστερες.
Καλό είναι ο αναγνώστης να θυμάται ότι και η Γερμανοί προς το τέλος του Β’ Π.Π. προχώρησαν στη δημιουργία της Volkstrumm, μίας εθνοφυλακής αποτελούμενης από μεγαλύτερης ηλικίας άνδρες, γυναίκες, άνδρες που είχαν αποστρατευτεί λόγω τραυματισμού και τέλος.. παιδιά. Παρά τη θέλησή τους να πολεμήσουν τον εχθρό, οι μονάδες αυτές σαρώθηκαν από το Σοβιετικό Στρατό λόγω:
-Ελλειπούς εκπαίδευσης
-Απειρίας
-Ασύνδετων ομάδων από πλευράς ηλικίας και άρα σωματικών ικανοτήτων
-Της μεγάλης πολεμικής εμπειρίας των Σοβιετικών/Συμμάχων
-Της χαοτικής υπεροπλίας του Σοβιετικού Στρατού και των Συμμάχων έναντι του παραπαίοντος Γερμανικού Στρατού
Τα παραπάνω βέβαια δεν είναι αποτέλεσμα μίας εφεδρείας η οποία υπήρχε και κλήθηκε στο πεδίο αλλά μίας απέλπιδας προσπάθειας εξεύρεσης ανθρώπινου δυναμικού για να αποτραπεί το μοιραίο καθώς οι εφεδρείες της Wehrmacht είχαν εξαντληθεί μετά από 6 χρόνια πολέμου.
Ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει λάβει τοn δρόμο του και αυτός οδηγεί την νίκη στην πλευρά των Ρώσων αργά ή γρήγορα.
Ωστόσο, για την Ελλάδα, το ζήτημα δεν είναι ο Ουκρανικός ή ο Ρωσικός Στρατός και οι εφεδρείες τους αλλά τα αντίστοιχα ζητήματα που αφορούν τις εφεδρείες των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων με αφορμή το Ρωσο-ουκρανικό πόλεμο και τα ερωτήματα είναι πολλά.
-Είναι η εφεδρεία επαρκής σε αριθμό για την κάλυψη, όχι μόνο του μετώπου στον Έβρο αλλά στα νησιά και για εσωτερική άμυνα;
-Υπάρχει ο απαραίτητος οπλισμός που προβλέπεται από τους πίνακες οργάνωσης των επιστρατευόμενων μονάδων;
-Έχει γίνει τα τελευταία χρόνια μαζική κλήση εφέδρων για ασκήσεις;
-Η Εθνοφυλακή επεκτάθηκε και επανεξοπλίστηκε;
-Το σύστημα επιστράτευσης έχει αναβαθμιστεί με κρίσιμες τεχνολογίες;
Τα παραπάνω είναι μερικά μόνο εκ των ερωτημάτων που υπάρχουν και για πολλά εκ των οποίων δε μπορούν να γραφτούν απαντήσεις για ευνόητους λόγους. Τα ερωτήματα όμως είναι χρήσιμα γιατί θέτουν προβλήματα στο νου τα οποία αυτός καλείται να λύσει γιατί προβλήματα υπάρχουν και σε αρκετές περιπτώσεις σοβαρά.
Προφανώς οι εφεδρείες του Ελληνικού Στρατού δεν είναι αντίστοιχες σε ποιότητα με αυτών του Ουκρανικού Στρατού καθώς η μακρά παράδοση θητείας, έστω και της υποτυπώδους 9μηνης, δίνει στον κληρωτό εικόνα, γνώση και εμπειρία για τη λειτουργία του στρατού και εμφυσεί μία έστω καλή νοοτροπία πειθαρχίας με αποτέλεσμα ο κληρωτός να εντάσσεται στην εφεδρεία γνωρίζοντας όσα χρειάζεται να ξέρει αλλά μέχρι εκεί.
Το ζήτημα είναι πόσες φορές θα κληθεί για επανεκπαίδευση ακόμα και ο πιο απλός έφεδρος τυφεκιοφόρος στρατιώτης του Ελληνικού Στρατού μετά το πέρας της θητείας του καθώς χρήσιμος δεν είναι μόνο ο όποιος έφεδρος αξιωματικός και υπαξιωματικός αλλά και ο απλός στρατιώτης ο οποίος αποτελεί και την κύρια μάζα του στρατεύματος.
Επανεκπαίδευση σε νέα όπλα, τακτικές, προσαρμογή σε διαβίωση στο ανοιχτό πεδίο με διάφορες καιρικές συνθήκες και διατήρηση της επαφής με το στράτευμα με τρόπο που διατηρεί την απαραίτητη πειθαρχία, είναι μερικά εκ των ζητουμένων. Και ο πόλεμος είναι μία δύσκολη υπόθεση του οποίου η διεξαγωγή είναι καθαρά τέχνη κατά την εφαρμογή της οποίας θέλουμε να πεθαίνει ο αντίπαλος και όχι οι φίλιοι στρατιώτες από τον αντίπαλο. Αν ο αντίπαλος κερδίζει, τότε έχουν γίνει πολλά πράγματα λάθος.
Η ταχύτητα συγκέντρωσης της εφεδρείας, ο κατάλληλος εξοπλισμός της και φυσικά η ύπαρξη των απαραίτητων κινήτρων για την πρόθυμη προσέλευση για εκπαίδευση σε ενδεχόμενη κλήση για επανεκπαίδευση, είναι μερικά εκ των ζητουμένων που αφορούν πρωτίστως την όποια πολιτική και στρατιωτική ηγεσία της χώρας. Αλίμονο αν καταλήξουμε να ανοίγουμε τις αποθήκες και να μοιράζουμε όπλα και «όποιον πάρει ο χάρος» σε περίπτωση ελληνοτουρκικής σύγκρουσης, θα είναι η αρχή του τέλους.
Εκ των πρόσφατων γεγονότων στην Ουκρανία είναι σαφές ακόμα και για τους πιο αδαείς ή καλύτερα τους αρνητές της πραγματικότητας, ότι πόλεμοι στη σύγχρονη εποχή γίνονται και προφανώς, δεν ξεκινούν και τελειώνουν με ένα κουμπί αλλά χρειάζεται κόσμος στο έδαφος για την υπεράσπιση της Πατρίδας απ’ άκρη σ’ άκρη.
