Δεν είναι η πρώτη φορά που η Ελλάδα εκδηλώνει το επίσημο ενδιαφέρον της για την αγορά των μαχητικών F-35 από τις ΗΠΑ καθώς κατά την επίσκεψη του Πρωθυπουργού κ. Μητσοτάκη στις ΗΠΑ των Ιανουάριο του 2020, ο ίδιος ο Πρωθυπουργός είχε εκφράσει τη θέληση της χώρας μας για την αγορά αριθμού μαχητικών του τύπου και συμμετοχής της στο πρόγραμμα παραγωγής αυτών. Ο Αμερικανός Πρόεδρος δεν ήταν αρνητικός στο ενδεχόμενο αυτό ενώ και αργότερα είχε αναφερθεί ότι εφόσον η Ελλάδα επιθυμεί τη συμμετοχή της στο πρόγραμμα, πρέπει αν ακολουθηθούν οι διαδικασίες, οι οποίες απαιτούν αρκετό χρόνο και για το λόγο αυτό αρκετοί πρότειναν αν εκκινήσουν αυτές νωρίς νωρίς.
Ωστόσο, η πανδημία και οι ελλείψεις στο Στόλο μαζί με την απόφαση της Κυβέρνησης για άμεση προμήθεια μαχητικών αεροσκαφών Rafale από τη Γαλλία για να βελτιωθεί το ισοζύγιο ισχύος με την Τουρκία, επέφερε ανακατατάξεις και τα F-35 έχουν πέσει σε δεύτερη μοίρα. Η δε απόφαση της Ελλάδας για προμήθεια και των 3(+1;) φρεγατών Belh@ra από τη Γαλλία ήταν ακόμα μία αγορά εκ Γαλλίας με αρκετούς να θεωρούν ότι η Αμερικανική πλευρά δυσανασχέτησε μεν αλλά δεν έβαλε εμπόδια δε για να προχωρήσει η αγορά ελέω AUKUS.
Παρ’ όλα αυτά, οι νέα επίσημη δήλωση της Ελλάδας για προμήθεια του συγκεκριμένου μαχητικού, ενέχει κάποια σοβαρά ζητήματα τα οποία αφορούν τα εξής:
–Έγκριση αυτού μέσω των διαδικασιών τόσο σε ΗΠΑ, όσο και σε Ελλάδα. Μέσω του νόμου Μενέντεζ, η Ελλάδα θα έχει διευκόλυνση στην αγορά του μαχητικού μειώνοντας τη διαδικασία αλλά αυτό πρέπει να συνοδευτεί και από αντίστοιχη επιτάχυνση από ελληνικής πλευράς με έγκαιρο καθορισμό και εταιρειών που θα δύνανται να εισαχθούν στην συμπαραγωγή αυτού. Αυτό σημαίνει ότι η ΕΑΒ πρώτα από όλα να είναι πλήρως λειτουργική με το απαραίτητο προσωπικό χωρίς συνδικαλιστικές αγκυλώσεις καθώς ως επίσημος συνεργάτης της Lockheed Martin, θα είναι το κέντρο της όποιας συμμετοχής της Ελλάδας στο πρόγραμμα.
–Δημοσιονομικά, το μαχητικό είναι ακριβό και δεν είναι ακριβό μόνο στην αγορά του κοστίζοντας ακόμα αρκετά στους αγοραστές του ( η ισοτιμία ευρώ/δολαρίου σώζει εν μέρη την κατάσταση) αλλά και στη συντήρησή του η οποία ακόμα ξεπερνά τα 33.000$/ ώρα πτήσης. Αγορά του σημαίνει κονδύλια για τα ίδια τα μαχητικά, τα όπλα τους ( πολύ σημαντικό, ίσως πιο σημαντικό και από το μαχητικό), κονδύλια σε εγκαταστάσεις, εκπαίδευση κτλ., κονδύλια στη βιομηχανία για συμμετοχή της και γενικότερα δημοσιονομικό χώρο για μία μοίρα 20-24 αεροσκαφών και την αποπληρωμή της σε βάθος χρόνου μέσω των FMS(Foreign Military Sales) των ΗΠΑ.
–Επιλογή Block IV υποχρεωτικά, η οποία θα είναι διαθέσιμη από το 2025 και έπειτα με ένα εξτρά κόστος ανά αεροσκάφος αλλά με αρκετά εκ των προβλημάτων που ταλανίζουν το μαχητικό να έχουν λυθεί και επιπλέον όπλα να έχουν πιστοποιηθεί για χρήση από αυτό. Αρκετά από τα προβλήματα δε θα έχουν λυθεί και με τη Block IV αν και η εταιρεία δηλώνει αισιόδοξη ότι μεγάλο μέρος αυτών θα έχει. Θυμίζουμε ότι τα προβλήματα του μαχητικού είναι που ανεβάζουν το κόστος κτήσης του μαζί με το εξελιγμένο πακέτο συντήρησής του.
–Παράδοση των πρώτων μαχητικών σε εύλογο χρονικό διάστημα καθώς η γραμμή παραγωγής αυτή τη στιγμή είναι πλήρης και τα χρονοδιαγράμματα θέλουν την παράδοση των πρώτων μαχητικών του τύπου στην Ελλάδα, εφόσον τα παραγγείλει εγκαίρως, να προσγειώνονται το 2028-2029 σε ελληνικό έδαφος. Θυμίζουμε ότι μέχρι το 2027 θα υπηρετούν τα μαχητικά F-4 Phantom στην Πολεμική Αεροπορία και έπειτα θα αποσυρθούν με αποτέλεσμα η οροφή της Αεροπορίας να μειωθεί κατά 34 αεροσκάφη. Ο αριθμός είναι μεγάλος και πρέπει να υπάρξει αγορά μαχητικού που θα έρθει το 2028 για να μη μειωθεί η οροφή σε κάτω των 200 μαχητικών αεροσκαφών.
–Εξασφάλιση μη αγοράς του από την Τουρκία, παράγοντας που είναι εξίσου σημαντικός με την ίδια την προμήθεια του μαχητικού καθώς δεν έχει νόημα η Πολεμική Αεροπορία να μπεί στον κόπο να αγοράσει ένα ακριβό μαχητικό που έχει υπεροχή στον τομέα του συνδυασμού δεδομένων (data fusion) αν η Τουρκία τελικά καταφέρει να προμηθευτεί σε κάποια φάση εντός της τρέχουσας δεκαετίας ένα μεγάλο αριθμό μαχητικών του τύπου. Κάτι τέτοιο βέβαια είναι δύσκολο να επιτευχθεί από ελληνικής πλευράς καθώς απαιτεί να είναι ευνοϊκή η συγκυρία διπλωματικά κατά της Τουρκίας ώστε να εξασφαλιστεί μία γραπτή βεβαίωση του τύπου. Γενικότερα, το ρίσκο της αγοράς αυτής με τις ΗΠΑ να πείθονται αν μην προμηθεύσουν στην Τουρκία το εν λόγω μαχητικό μέχρι ένα χρονικό όριο, ας πούμε δεκαετίας, είναι μία πολύ δύσκολη διπλωματικά υπόθεση καθώς κάθε χώρα κοιτά το συμφέρον της και η πιθανότητα τα επόμενα χρόνια η Τουρκία να αλλάξει ρότα είναι μεγάλη.
Ως προς το ζήτημα της συμμετοχής στην παραγωγή των νέων φρεγατών του Αμερικανικού Ναυτικού FFG-C, για τις οποίες μπορείτε να διαβάσετε εδώ: https://www.el.gr/war/ellas/ffgc-62-mia-sfodri-epithymia-gia-to-polemiko/ . Το ζήτημα είναι ότι η επιλογή να πάμε σε γαλλικής φιλοσοφίας πλοία και μαζί με αυτά στα αντίστοιχα συστήματα και οπλισμό που φέρουν αλλά και πιθανότατα και σε γαλλικές κορβέτες ή παράγωγό τους, είναι κάτι που έρχεται σε αντίθεση με το να προχωρήσουμε την.. επόμενη δεκαετία σε αγορά αμερικανικών φρεγατών με τον αντίστοιχο εξοπλισμό και οπλισμό τους δημιουργώντας έτσι και ένα Ναυτικό με δύο πηγές προμηθευτών, όπως και στην Αεροπορία. Το αν αυτό το σηκώνουν τα δημοσιονομικά της χώρας, είναι και το μεγαλύτερο πρόβλημα σε αυτή την περίπτωση καθώς, αν αυτό δεν είναι μία διπλωματική κίνηση της Ελλάδας για να χρυσώσει το χάπι στις ΗΠΑ προσωρινά, τότε θέλει πολύ σκέψη πριν προχωρήσουμε σε αυτή.
