Μιλώντας στο Αθηναϊκό-Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων, η κυρία Όλγα Δούρου, ερευνήτρια Ενεργής Γήρανσης και αντιδήμαρχος του Δήμου Αθηναίων Διαγενεακής Αλληλεγγύης, αναφέρεται στην αύξηση της αστεγίας στους ηλικιωμένους και αναδεικνύει ως επιτακτική ανάγκη τη δημιουργία κοινωνικής κατοικίας που να συμπεριλαμβάνει αυτήν την ηλικιακή ομάδα .

«Η αύξηση της αστεγίας για τους ηλικιωμένους έχει αυξηθεί κατακόρυφα ειδικά μετά την πανδημία», σημειώνει η κυρία Δούρου, προσθέτοντας πως «στο πολυδύναμο κέντρο αστέγων φιλοξενείται ένα μεγάλο ποσοστό χαμηλοσυνταξιούχων, οι οποίοι και λόγω της σταθερά κακής οικονομικής τους κατάστασης δεν προβλέπεται να φύγουν από το κέντρο».

Μια νέα «τάξη» ηλικιωμένων

Δεδομένης και της εξέλιξης στο δημογραφικό και στο ερώτημα αν τα επόμενα χρόνια οι άνθρωποι της τρίτης ηλικίας θα αντιμετωπίσουν σοβαρότερο πρόβλημα ως προς τη στέγασή τους, η κυρία Δούρου υπογραμμίζει ότι «η δημιουργία κοινωνικής κατοικίας που να συμπεριλαμβάνει αυτήν την ηλικιακή ομάδα είναι επιτακτική ανάγκη».

Όπως εξηγεί οι λόγοι είναι πολλοί: «Από την μία οι συντάξεις σε ένα μεγάλο ποσοστό δεν συνάδουν με τα εισοδήματα που χρειάζονται για την κάλυψη των βασικών αναγκών, από την άλλη οι δεσμοί της κοινότητας και της οικογένειας έχουν χαλαρώσει».

«Ταυτόχρονα», συμπληρώνει, «η υπογεννητικότητα και η φυγή των νέων στο εξωτερικό προβλέπεται να δημιουργήσει μια νέα τάξη ηλικιωμένων που μαστίζονται από την μοναχικότητα και δεν λαμβάνουν βασική καθημερινή φροντίδα, οικονομική, συναισθηματική αλλά και πρακτική. Όλα αυτά θα δημιουργήσουν νέες ανάγκες εξωϊδρυματικής φροντίδας αλλά και στέγασης».

Κοινωνική κατοικία με διαγενεακά χαρακτηριστικά

Κατά την ερευνήτρια Ενεργής Γήρανσης, η κεντρική κυβέρνηση πρέπει να λάβει άμεσα μέτρα σχεδιασμού πολιτικών σε κεντρικό επίπεδο.

«Η κοινωνική κατοικία πρέπει να θεσμοθετηθεί με τέτοιον τρόπο που να είναι εφικτό οι δήμοι να την υλοποιήσουν», σημειώνει. Και προσθέτει:

«Το σημαντικό δεν είναι μόνο να δημιουργηθεί κοινωνική κατοικία για ηλικιωμένους αλλά να έχει και διαγενεακά χαρακτηριστικά ώστε να αποφύγουμε τις γερασμένες κοινότητες που ενδέχεται να οδηγήσουν στην κοινωνική απομόνωση».

Περαιτέρω θα σημειώσει, «το μεγάλο πρόβλημα που υπάρχει στην δημιουργία κοινωνικής κατοικίας ειδικά για ηλικιωμένους είναι πως εκτός τού ότι δεν υπάρχουν επαρκή κονδύλια για να μπορέσουν οι δήμοι να τις δημιουργήσουν, το νομοθετικό πλαίσιο για να χαρακτηριστεί μια κατοικία προσβάσιμη και να δοθεί για αυτόν τον σκοπό, είναι εξαιρετικά περίπλοκο και αποτρεπτικό πολλές φορές ειδικά όταν μιλάμε για ενοικίαση κτηρίων. Οι αλλαγές που πρέπει να γίνουν από μεριάς ιδιοκτητών είναι πολλές και αυτό καθυστερεί πολύ την όποια έναρξη της διαδικασίας».

Αναφορικά με το τι γίνεται σε αυτό το θέμα σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες η κυρία Δούρου χαρακτηρίζει τη Λισαβόνα ως «μία πόλη πρότυπο για την δημιουργία κοινωνικής κατοικίας».

«Το μεγάλο της πλεονέκτημα σε σχέση με εμάς είναι πως πρόκειται για έναν μητροπολιτικό δήμο, κάτι που σημαίνει πως είναι πραγματικά αυτοδιοίκητη», διευκρινίζει και σημειώνει ότι «αυτό επέτρεψε στον δήμαρχο της Λισαβόνας να δημιουργήσει χιλιάδες κατοικίες για μικρούς και μεγάλους, οι οποίες σε ένα πολύ μεγάλο βαθμό είναι και βιοκλιματικές».

Αναφέρει επίσης και το παράδειγμα του Άμστερνταμ όπου ξεκίνησε και ένα εξαιρετικό έργο το «Χωριό για άτομα με άνοια».

«Το χωριό αυτό που πλέον το συναντάμε και σε άλλες χώρες επιτρέπει σε ηλικιωμένους με υψηλό βαθμό άνοιας να διαμένουν μόνοι τους σε ένα χωριό όπου όλοι οι υπάλληλοι είναι ειδικά εκπαιδευμένοι. Μπορούν να ψωνίσουν, να πιουν καφέ, να κοινωνικοποιηθούν…» εξηγεί η κυρία Δούρου.

«Το πραγματικά ενδιαφέρον είναι», συμπληρώνει, «πως η κυβέρνηση είναι μέτοχος και λειτουργεί συνδυαστικά με τον ιδιωτικό τομέα. Έτσι παρόλο που υπάρχει υψηλό κόστος για τη διαμονή σε αυτό, σε ένα μεγάλο ποσοστό καλύπτεται από τα «ταμεία» και έτσι η διαμονή σε αυτό δεν είναι απαγορευτική για τα μικρομεσαία οικονομικά στρώματα».

Η μεγάλη «παγίδα»

Αξιοσημείωτο είναι ωστόσο κάτι που δεν… τονίζεται αρκετά από κυβέρνηση και ΜΜΕ:

Πως δηλαδή οι λεγόμενες «κοινωνικές κατοικίες», θα μένουν κατά 30% στην κυριότητα (κατοχή) του κράτους!!! Κι αυτό παρά το ότι προβλέπεται κάποιου είδους «εξαγορά» της κατοικίας από ιδιώτη.

Κοινώς πρόκειται για κατοικίες οι οποίες θα είναι πάντοτε κρατικές και το ίδιο το κράτος θα μπορεί όποτε θέλει να αλλάζει τους «όρους ενοικίασης ή ιδιοκτησίας»!

Η προώθηση της… «έξυπνης συγκατοίκησης»

Όπως διαβάζουμε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, η συγκατοίκηση (co-housing) ενεργών ηλικιωμένων 60+, αλλά και νέων, εντάσσεται στο πλαίσιο και της κοινωνικής κατοικίας και της αντιμετώπισης της ενεργούς γήρανσης.

Είναι μία πρωτοβουλία που αναπτύσσεται στην Σκανδιναβία, στην Γερμανία, την Ελβετία, την Ολλανδία, αλλά και στις ΗΠΑ με 7.000 ανάλογες δομές.

Αντίστοιχες δράσεις έχουν αρχίσει και στην Ελλάδα, ενώ συστηματικά προωθείται η συγκατοίκηση μεταξύ… αγνώστων όλων των ηλικιών ως ένα «μέτρο-αντίδοτο» στο υψηλός κόστος στέγασης.

Στην Ευρώπη οι κοινότητες συγκατοίκησης χρησιμοποιούνται από τους διαμένοντες για μόνιμη κατοικία (co-housing) σε αυτόνομους χώρους με κοινόχρηστους χώρους (π.χ. κουζίνα, σαλόνια, κήπους), και με δυνατότητα παροχής πληθώρας υπηρεσιών, με συμφέρουσες τιμές ανάλογα με την επιλογή του χώρου και των παρεχόμενων υπηρεσιών.

Με πληροφορίες από ΑΠΕΜΠΕ – ΦΩΤΟ αρχείου: Eurokinissi