Επί αρκετά χρόνια, το Πολεμικό Ναυτικό ταλανίζεται από το πρόγραμμα προμήθειας νέων φρεγατών καθώς τα πλοία που αποτελούν τον κύριο κορμό των μονάδων επιφάνειας είναι πλοία 40 ετών και χρειάζεται να αντικατασταθούν. Η συζήτηση για το πρόγραμμα αυτό έχει ξεκινήσει από το 2008 χωρίς όμως υπάρχει αποτέλεσμα μετά από 12 χρόνια.

Από τότε ακόμα υπήρχε η άποψη ότι η Ελλάδα έπρεπε να ξεκινήσει δικό της εγχώριο πρόγραμμα ανάπτυξης και έπειτα ναυπήγησης ενός εγχώριου «Εθνικού Πλοίου», καθώς υπήρχε τότε η ανάγκη να αντικατασταθούν τα κύρια πλοία του Στόλου και δη οι Φρεγάτες κλάσης ”S” αλλά ο χρόνος δεν πίεζε ασφυκτικά, αφού και ο αντίπαλος κυμαινόταν στα ίδια επίπεδα. Τώρα όμως ο χρόνος πιέζει!

Εφόσον λοιπόν η Ελλάδα αποφάσιζε, σε κάποια φάση, να αναπτύξει ένα δικό της πλοίο εγχώριας σχεδίασης και κατασκευής, θα ίσχυαν τα παρακάτω:

Α) Παραδοχές

Αρχικά θα ίσχυαν μερικές παραδοχές, οι οποίες έχουν να κάνουν με τη σχεδίαση του πλοίου, τα συστήματα και τη ναυπήγησή του.

Πρώτα από όλα, θα έπρεπε να τεθεί ο στόχος του προγράμματος δηλαδή, τι είδους πλοίο θέλουμε να προκύψει από το πρόγραμμα αυτό. Αποζητούμε μία κορβέτα; Μία φρεγάτα ή ένα αντιτορπιλικό; Αν θέλαμε να περιορίσουμε το πρόγραμμα στις φρεγάτες τότε υπάρχει συγκεκριμένο μέγεθος πλοίου, το οποίο θα έπρεπε να σχεδιαστεί, ήτοι πλοία με εκτόπισμα από 4.000 – 6000 τόνους περίπου και μήκος από 115-130 μέτρων. Αν μιλάμε για κορβέτες τότε για πλοία από 2.000-3.500 τόνους και τα αντιτορπιλικά από 7.000 και άνω.

Οτιδήποτε και αν επιλεγεί, χρειάζεται να αναπτυχθεί πάντα μία πλατφόρμα, η οποία θα είναι σαφώς μικρότερη και θα φέρει τους βασικούς άξονες της σχεδίασης καθώς επίσης και τα συστήματα που αναπτύσσονται ή θα τοποθετηθούν στα μελλοντικά πλοία ή παρόμοιά τους. Επομένως, χρειάζεται να σχεδιαστεί και να ναυπηγηθεί πρώτα ένα πλοίο το οποίο θα λειτουργήσει περισσότερο σαν το κύριο μέσο δοκιμών, αφού θα χρειαστεί να γίνουν σίγουρα διορθώσεις στη σχεδίαση μετά την εκτέλεση διαφόρων δοκιμών αλλά και των δοκιμών θαλάσσης όταν ναυπηγηθεί και ολοκληρωθεί.

Όλα τα παραπάνω μας οδηγούν στην πρώτη παραδοχή ότι χρειάζεται μία κλάση πλοίων-πρόδρομος, η οποία θα ενσωματώνει όσα θα χρειαστούν για τα πλοία που υπάρχει στόχος να κατασκευαστούν. Πριν από αυτό όμως υπάρχει το στάδιο της ανάπτυξης, το οποίο είναι και αρκετά κοστοβόρο, καθώς θα υπάρχουν αλλαγές, δοκιμές, κόστος για το προσωπικό και άλλα. Η δεύτερη παραδοχή έχει λοιπόν να κάνει με το κόστος του προγράμματος ανάπτυξης, το οποίο πρέπει να είναι γενναίο.

Ακόμα μία παραδοχή είναι ότι χρειάζονται ναυπηγεία, τα οποία θα είναι λειτουργικά, έτσι ώστε να υπάρχει μία καλή συνεργασία ανάμεσα στην ομάδα ανάπτυξης που είναι το πιο θεωρητικό κομμάτι και των ναυπηγείων που αποτελούν την πρακτική εφαρμογή των σχεδίων. Αυτά τα δύο είναι αλληλένδετα και δεν μπορεί να υπάρξει το ένα χωρίς το άλλο.

Τέλος, η μεγαλύτερη παραδοχή από όλες είναι ότι χρειάζεται η κατάλληλη χρηματοδότηση, η οποία θα είναι αρκετή ως ποσό και συστηματική με την πρόβλεψη για επιπλέον χρηματοδότηση τηρουμένων των αναλογιών του προγράμματος.

Β) Υλοποίηση

Με βάση τις παραπάνω παραδοχές μπορεί να ξεκινήσει η εγχώρια σχεδίαση ενός πλοίου ανάλογα με τις ανάγκες που υπάρχουν. Συνήθως αυτό γίνεται με ένα πλοίο τύπου κορβέτας οπότε περνά κανείς στις φρεγάτες και έπειτα σε μεγαλύτερα σκάφη. Οι μεγάλες ναυπηγικές εταιρείες, όντας επί χρόνια στην αγορά, έχουν πραγματοποιήσει ήδη τη διαδικασία αυτή και αργότερα χρησιμοποιούν τη διαθέσιμη τεχνογνωσία,  εξελίσσοντάς την συνδυάζοντας νεότερα συστήματα και παράγοντας νέα σχέδια σκαφών. Γι αυτό το λόγο μία εταιρεία μπορεί να δώσει ακριβές σχέδιο με εξοπλισμό, όπως θέλει ο πελάτης και να μπορεί να κάνει τις προσαρμογές που ζητά ο πελάτης, ενώ κατέχει πλήθος σχεδιάσεων και ξέρει το πως θα επιτύχει μία σωστή ναυπήγηση.

Για να επιτευχθεί η εγχώρια ναυπήγηση, εφόσον η ανάπτυξη έχει ολοκληρωθεί και έχουν πραγματοποιηθεί όλες οι διαδικασίες δοκιμών, δε χρειάζεται κάτι περισσότερο από λειτουργικά ναυπηγεία, τα οποία θα ναυπηγήσουν το επί του χαρτιού σχέδιο. Στην Ελλάδα ο ναυπηγικός κλάδος αντί να ανθεί και να έχει να επιδείξει στη διεθνή αγορά πλοία για εμπορική χρήση αλλά και πολεμική, τα οποία έχουν ναυπηγηθεί εγχώρια ή οι σχεδιάσεις τους έχουν υιοθετηθεί από ξένες εταιρείες και χώρες, έχει καταφέρει να είναι κοντά στο μηδέν. Το ναυπηγείο είναι αυτό που θα ναυπηγήσει, θα βρει προβλήματα κατά τη διάρκειά της ναυπήγησης, θα τα διορθώσει σε συνεργασία με τους μηχανικούς και τελικά θα τοποθετήσει τα απαραίτητα συστήματα και θα εφαρμόσει τις κατάλληλες τεχνικές.

Η επιλογή των συστημάτων που θα τοποθετηθούν επί του πλοίου και αποτελούν τη διαμόρφωσή του, γίνεται με βάση τα επιχειρησιακά χαρακτηριστικά του τα οποία καθορίζονται από το Ναυτικό, με τη γενική θεώρηση επ αυτών να περιγράφεται σε άρθρο μας που μπορείτε να διαβάσετε εδώ: https://www.el.gr/war/ellas/agora-ploion-to-mystiko-epitychias-e/ .

Γ) Χρόνος

Ο χρόνος είναι το μόνο πράγμα το οποίο δε σταματά και δεν αναπληρώνεται. Η δε προσπάθεια να γίνουν όλα τα παραπάνω σε μικρό χρονικό διάστημα είναι αδύνατη, ακόμα και αν ο παράγοντας του χρήματος βρίσκεται σε αφθονία και αυτό γιατί υπάρχουν διαδικασίες, οι οποίες απαιτούν χρόνο. Για να γίνει η σχεδίαση μίας κλάσης η οποία θα είναι πλεύσιμη και θα γίνουν οι κατάλληλες δοκιμές μαζί με όσα περιγράψαμε παραπάνω, απαιτείται χρόνος. Για τον λόγο αυτό χρειάζεται πάντα ευρύτερος σχεδιασμός, ο οποίος θα δώσει τα κατάλληλα χρονοδιαγράμματα για την ανάπτυξη και κατασκευή του νέου πλοίου, ενώ ταυτόχρονα το ναυτικό θα εξασφαλίσει πως δεν χάνει πλοία, με αποτέλεσμα τη μείωση της οροφής του, επειδή αργεί η νέα σχεδίαση να περατωθεί. Αρκετά Ναυτικά ανά τον κόσμο προγραμματίζουν, έτσι ώστε τα νέα πλοία να εντάσσονται σταδιακά στο στόλο αντικαθιστώντας ανά ένα, τα παλαιότερα πλοία.

Συμπεράσματα

Η εγχώρια σχεδίαση και ανάπτυξη πλοίων επιφανείας για το Πολεμικό Ναυτικό είναι μία δυνατότητα, την οποία η Ελλάδα θα μπορούσε να την έχει αλλά δεν την έχει. Πρώτα από όλα χρειάζεται πολιτική απόφαση για ένα τέτοιο πρόγραμμα, έπειτα χρηματοδότηση του προγράμματος ανάπτυξης με συμμετοχή αμιγώς ελληνικών εταιρειών και ίσως κάποια συνεργασία με ένα μεγάλο ξένο ναυπηγικό όμιλο, ο οποίος θα συνδράμει σε τεχνικής φύσεως ζητήματα. Στα παραπάνω να προσθέσουμε ότι η χρηματοδότηση πρέπει να είναι σταθερή ( το ελληνικό κράτος ξέρει πολύ καλά από παλινωδίες) και φυσικά να υφίστανται ναυπηγεία, τα οποία θα μπορέσουν να συνδράμουν στη φάση της σχεδίασης και ανάπτυξης αλλά και που θα αναλάβουν αργότερα τη ναυπήγηση του πλοίου που θα προκύψει. Από όλα τα παραπάνω, η χώρα μας έχει σοβαρές ελλείψεις σε συγκεκριμένους τομείς, πράγμα που θα λυθεί, εφόσον λυθούν τα ζητήματα που ταλανίζουν τα ναυπηγεία και αυτά αφεθούν να λειτουργήσουν στα πλαίσια της ελεύθερης αγοράς και φυσικά εφόσον υπάρχει η πολιτική βούληση, η οποία με τη σειρά της θα φέρει και την απαραίτητη χρηματοδότηση.

Όλα τα παραπάνω αποτελούν την αρχή για μία κλάση πλοίων και εδώ βρίσκει εφαρμογή το ρητό: “Κάθε αρχή και δύσκολη” . Όμως, αν γίνει η αρχή, όπως είναι λογικό, θα υπάρξει από την αγορά περισσότερη έρευνα και ανάπτυξη και νέες σχεδιάσεις από τα ίδια τα ναυπηγεία  και σχεδιαστικά γραφεία, καθώς θα υφίσταται ανταπόκριση ενώ μία πετυχημένη σχεδίαση μπορεί να προωθηθεί και σε ξένους πελάτες, φέρνοντας στη χώρα ξένο συνάλλαγμα και συνεργασίες.

Πότε θα κάνουμε την αρχή;