Έχει υπάρξει εκτεταμένη αρθρογραφία τις τελευταίες δύο εβδομάδες που αφορά τη χρήση των UAVs κατά τεθωρακισμένων στόχων, εκτός των υπολοίπων στοιχείων εξοπλισμού που πλήττονται από την δράση τους, στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ ( Αρτσάχ).
Τα αζέρικα UAV, υποστηρίζουν οι Αζέροι ότι έχουν καταστρέψει άνω των 42 αρμάτων μάχης Τ-72 των Αρμενίων μέσω της χρήσης των drone αυτοκτονίας αλλά και αντιαρματικών πυραύλων που φέρουν τα τουρκικά UAVs τα οποία χρησιμοποιούνται για λογαριασμό των Αζέρων. Τα 42+ άρματα που υποστηρίζουν ότι έχουν καταστραφεί δεν είναι απαραίτητα απώλειες αφού το βίντεο από το drone διακόπτεται με την πρόσκρουση και η ζημιά δεν είναι εμφανής. Κάποια από αυτά τα άρματα σε ένα ποσοστό 10-15% μάλλον είναι επισκευάσιμα επομένως, ο αριθμός των αρματικών απωλειών κατεβαίνει χωρίς να σημαίνει αυτό ότι τα όπλα αυτά δεν είναι αξιόπιστα.
Τα λάθη των Αρμενίων είναι αυτά που επέτρεψαν στους Αζέρους να έχουν επιτυχίες με τα συγκεκριμένα συστήματα και όχι απαραίτητα τα συστήματα αυτά καθ’ εαυτά. Ο αρχικός αιφνιδιασμός αρκετών στοιχείων που αποτελούσαν το δίκτυο αεράμυνας του Αρτσάχ μαζί με το γεγονός ότι οι Αρμένιοι δεν είναι προσεκτικοί με την κάλυψη-απόκρυψη των μέσων τους, έχει προκαλέσει πολλές απώλειες οι οποίες θα μπορούσαν να έχουν αποφευχθεί.
Γενικά, από βίντεο των Αζέρων που κυκλοφορούν, βλέπουμε ότι άρματα είναι ταγμένα σε προετοιμασμένες θέσεις σε ανοιχτό χώρο, χωρίς κάλυψη από δίχτυα παραλλαγής και φυσικά χωρίς αντιαεροπορική κάλυψη, αφού αρκετά SHORADS έχουν καταστραφεί. Αυτό σημαίνει ότι τα drone αυτοκτονίας αλλά και τα UCAVs προκαλούν απώλειες χωρίς να έχουν ιδιαίτερη αντίσταση σε κάποιους τομείς του μετώπου στο Αρτσάχ. Τα οχήματα επομένως, είτε στατικά είτε εν κινήσει σε ανοιχτά πεδία, είναι ευάλωτα σε πλήγματα από τα UCAVs και των loitering με τα γνωστά αποτελέσματα.
ΕΙΝΑΙ ΑΥΤΟ ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΩΝ ΑΡΜΑΤΩΝ;
Με τις απώλειες αρμάτων στο Αρτσάχ σε αρκετά μεγάλα επίπεδα αναλογικά με την οροφή τους, τέθηκε η συνήθης ερώτηση για το αν αυτό είναι πλέον το τέλος των αρμάτων μάχης. Ο πρόλογος που έγινε παραπάνω περί κάλυψης-απόκρυψης, κίνησης σε ανοιχτά πεδία χωρίς Α/Α κάλυψη και φυσικά η απώλεια αρκετών Α/Α/ συστημάτων την πρώτη μέρα του πολέμου, είχε σαν σκοπό να θέσει επί τάπητος τους παράγοντες που οδήγησαν σε αυτά τα αποτελέσματα.
Εφόσον οι Αζέροι ήταν πιο προσεκτικοί στην κάλυψη των συστημάτων τους και στις θέσεις τους πριν τον πόλεμο και είχαν εξοπλιστεί με περισσότερα συστήματα ηλεκτρονικού πολέμου, τα αζέρικα drones θα είχαν σοβαρότατο πρόβλημα επιβίωσης από τα πρώτα λεπτά αφού σε τέτοια περίπτωση θα εντοπίζονταν ευκολότερα, ενώ τα ίδια θα είχαν κάλυψη καλύτερη. Η όποια προσπάθεια να βληθούν τα αντιαεροπορικά θα έπρεπε να γίνει με κανονική αποστολή SEAD από μαχητικά αεροσκάφη.
Πρακτικά, οι Αζέροι εφάρμοσαν εν μέρει το δόγμα που αναπτύσσει το τελευταίο διάστημα ο Αμερικανικός στρατός για την υποστήριξη μάχης και το οποίο είχαμε αναλύσει ΕΔΩ και πέρασε στα ψιλά αλλά δεν άργησε να επιβεβαιωθεί εν μέρει από τον πόλεμο στο Αρτσάχ. Οι Αμερικανοί φυσικά έχουν τα χρήματα και τις δυνατότητες να εκτοξεύσουν τον συγκεκριμένο τρόπο μάχης σε αντίθεση με τους Αζέρους και τα πολύ πιο περιορισμένα μέσα τους.
Όλα αυτά όμως έχουν μία βασικότατη προϋπόθεση: την απουσία μαχητικών αεροσκαφών από το πεδίο. Η αεροπορική υπεροχή δίνει ασύγκριτα πλεονεκτήματα και είτε αυτή επιτυγχάνεται με drones, είτε με μαχητικά αεροσκάφη, η ουσία μένει η ίδια.
Στο Αρτσάχ, οι Αζέροι έχουν αεροπορική υπεροχή λόγω των drone τους και τις ταυτόχρονης απώλειας Α/Α συστημάτων στην πλευρά των Αρμενίων. Και η απώλεια της αεροπορικής υπεροχής έχει συγκεκριμένα αποτελέσματα. Είτε πρόκειται για το Αρτσάχ του 2020 όπου τα drone χτυπούν ότι κινείται, είτε πρόκειται για τη Νορμανδία το 1944 όπου η συμμαχική αεροπορία με χιλιάδες εξόδους ανά ημέρα, προκαλούσε απώλειες στις δυνάμεις της OKW (Oberkommando Der West) μέχρι την τελική κατάρρευσή της στο θύλακα της Φαλαίζ, είναι το ίδιο και το αυτό. Η απουσία αεροπορίας και από τις δύο πλευρές, έδωσε το πλεονέκτημα σε αυτόν που παρέταξε περισσότερα drones στο πεδίο της μάχης.
ΑΡΜΑΤΑ ΩΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ
Αυτά που αφορούν τα άρματα ως συστήματα έχουν να κάνουν με το πως το άρμα θα αποφύγει το πλήγμα από ένα loitering munition από σχεδόν κατακόρυφη κατεύθυνση αλλά και των αντιαρματικών πυραύλων από πιο οριζόντια κατεύθυνση. Η αποφυγή πλήγματος από αντιαρματικό πύραυλο του άρματος γίνεται με την ύπαρξη συστήματος αυτοπροστασίας (APS) σε αυτό όπως έχουν τα Ισραηλινά Merkava το Trophy, τα ρωσικά το Shtora και το Afganit κ.α. Αυτά τα συστήματα μπορούν να αποκρούσουν τους αντιαρματικούς πυραύλους είτε με φυσική καταστροφή τους πριν την προσβολή του άρματος μέχρι εξαντλήσεως των πυρομαχικών τους, είτε μέσω της παρεμβολής των ηλεκτρονικών ανιχνευτών τους και της καθοδήγησής τους.
Επειδή κανένα από τα παραπάνω συστήματα δεν καλύπτει τα άρματα από την κατακόρυφη προσβολή τους από τα loitering munitions, η μόνη άμυνα που μπορεί να προβληθεί απέναντι σε αυτά αν περάσουν την αντιαεροπορική ομπρέλα των SHORAD, είναι εποχούμενα CIWS ενταγμένα οργανικά στις επιλαρχίες αρμάτων τα οποία και θα καλύπτουν τα τεθωρακισμένα, όχι μόνο τα άρματα αλλά, τα ΤΟΜΠ και ΤΟΜΑ και λοιπά οχήματα της μονάδας.
Το άρμα ως σύστημα μάχης έχει χρήση και αυτή δε θα τελειώσει επειδή κάποιος κατήγαγε καταστροφές αρμάτων με κάποια ευκολία λόγω διαφόρων παραγόντων και όχι λόγω της αξίας του συστήματος. Η έλλειψη αεροπορικής υπεροχής, λάθη στο σχεδιασμό της εγγύς αεράμυνας από τον καιρό της ειρήνης, ελλιπής εφαρμογή της κάλυψης-απόκρυψης και όσα αναφέραμε, δεν σημαίνουν ότι ακυρώνεται το άρμα μάχης αλλά, ότι δεν υπάρχουν οι παράγοντες ώστε αυτό να επιχειρήσει σωστά. Ούτε έπαυσε η χρησιμότητα των αρματων επειδή οι Αζέροι έστειλαν την πρώτη μέρα τις τεθωρακισμένες φάλαγγές τους σε διαδρόμους ημιορεινούς χωρίς δυνατότητα ελιγμών όπου και καταστράφηκαν δεκάδες οχήματα από τη δράση των αντιαρματικών και του πυροβολικού. Έτσι είναι ο πόλεμος: επιχειρείς να κερδίσεις τον αντίπαλό σου σε έναν τομέα και από εκεί αν του προκαλέσεις αλυσιδωτά, περισσότερες απώλειες.
Αν οι Αζέροι είχαν να αντιμετωπίσουν έναν εχθρό με αεροπορία που θα ήταν παρούσα στον αέρα και μπορούσε να καταρρίψει τα drone και να χτυπήσει τις βάσεις τους, τα πράγματα θα ήταν πολύ διαφορετικά.
