Στο πλαίσιο κατασκευής ενός δικτύου ηλεκτρικής ενέργειας στην ανατολική Γερμανία, αρχαιολόγοι από την Κρατική Υπηρεσία Denkmalpflege und Archäologie στη Σαξονία-Άνχαλτ ανακάλυψαν πολλές λακκούβες όπου γίνονταν τελετουργίες και που ανήκουν στον πολιτισμό Salzmünde , μια νεολιθική ανθρώπινη ομάδα που κατοικούσε στην περιοχή πριν από περισσότερες από πέντε χιλιετίες. Τα ευρήματα περιλαμβάνουν ανθρώπινα κρανία, οστά σκύλων και τα ερείπια καμένων κατοικιών – στοιχεία που αποδεικνύουν ταφικές πρακτικές και αρχαίες τελετές που είναι τόσο περίπλοκες όσο και αινιγματικές.

Οι ανασκαφές, που πραγματοποιήθηκαν σε συνεργασία με την εταιρεία μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας στο πλαίσιο των προκατασκευαστικών μελετών για τη γραμμή συνεχούς ρεύματος, έφεραν στην επιφάνεια δώδεκα κυκλικούς λάκκους, διαμέτρου μεταξύ δύο και τριών μέτρων και βάθους έως 2,5 μέτρων ο καθένας, που βρίσκονται σε μια περιοχή κοντά στο Γκέρστεβιτς, η οποία κάποτε περικλειόταν από προστατευτικές τάφρους.

Αυτό που αρχικά θα μπορούσε να ήταν απλές αποθήκες σκουπιδιών ή αποθήκες, αποδείχθηκε ότι είναι ένας προσεκτικά οργανωμένος τελετουργικός χώρος, όπου μέλη του πολιτισμού Salzmünde (3400-3050 π.Χ.) τελούσαν τελετές που περιλάμβαναν φωτιά, θάνατο και μια ανησυχητική σύνδεση με τους προγόνους τους .

Προσφορές, σκύλοι και κρανία: τα αινίγματα των τάφων
Ανάμεσα στα ευρήματα είναι δύο άθικτα κεραμικά αγγεία τοποθετημένα σε έναν από τους λάκκους ως προσφορά, καθώς και οστά σκύλου ανατομικά συνδεδεμένα —δηλαδή, διατεταγμένα σαν να ήταν ζωντανά— αλλά με σαφή σημάδια ότι έχουν εκτεθεί σε φωτιά.

Δίπλα τους, ένα ανθρώπινο κρανίο, ανεξήγητα φρέσκο σε σύγκριση με τα λείψανα του σκύλου, υποδηλώνει ότι τα οστά των ζώων μπορεί να είχαν διατηρηθεί για κάποιο χρονικό διάστημα πριν τοποθετηθούν στον λάκκο ή ότι ο λάκκος παρέμεινε ανοιχτός κατά τη διάρκεια μιας παρατεταμένης τελετουργίας.

Ένας άλλος λάκκος περιείχε αποκαΐδια καμένων κατοικιών, ενισχύοντας την υπόθεση ότι αυτοί οι χώροι δεν ήταν απλοί χώροι απόρριψης απορριμμάτων, αλλά μάλλον οι χώροι σκόπιμων τελετών στις οποίες η φωτιά και η καταστροφή οικιακών κατασκευών έπαιζαν συμβολικό ρόλο.

Αλλά η πιο ενδιαφέρουσα ανακάλυψη είναι αυτή ενός αρχαίου φούρνου που επαναχρησιμοποιήθηκε ως τάφος, όπου βρίσκονταν τα σώματα δύο ατόμων. Σύμφωνα με στοιχεία, εκτέθηκαν αλλού πριν από την τελική ταφή τους.

Πολιτισμός του Salzmünde: Ισορροπία μεταξύ λατρείας και βίας

Ο πολιτισμός Salzmünde, ήταν ήδη γνωστός για τις ιδιαίτερες ταφικές πρακτικές του. Στην ομώνυμη τοποθεσία Salzmünde, που ανακαλύφθηκε το 1921, βρέθηκαν ταφές κάτω από στρώματα σπασμένων κεραμικών και τα ερείπια καμένων σπιτιών, καθώς και πολυάριθμες περιπτώσεις διαπροσωπικής βίας και χειραγώγησης μετά θάνατον, όπως η μετεγκατάσταση κρανίων και μακρών οστών.

Αυτό που βρέθηκε στο Gerstewitz ταιριάζει σε αυτό το μοτίβο, αλλά προσθέτει ένα νέο επίπεδο πολυπλοκότητας: χώρους τελετουργιών όπου η θυσία ζώων, η καύση κατασκευών και ο χειρισμός πτωμάτων ήταν μέρος μιας τελετής που κλιμακωνόταν με την πάροδο του χρόνου .

Τι ώθησε αυτές τις κοινότητες να αναπτύξουν τόσο περίτεχνες τελετουργίες; Οι ερευνητές προσφέρουν μια υπόθεση που συνδέεται με μια περίοδο βαθιών αλλαγών . Προς το τέλος της 4ης χιλιετίας π.Χ., που συμπίπτει με την παρακμή του πολιτισμού Salzmünde, η Κεντρική Ευρώπη βίωσε μια επιδείνωση του κλίματος καθώς ομάδες από τον πολιτισμό Bernburg προέλαυναν από τον βορρά, πιέζοντας τα εδάφη αυτών των νεολιθικών αγροτών.

Σε αυτό το πλαίσιο, οι αρχαιολόγοι υποστηρίζουν ότι η λατρεία των προγόνων και η τέλεση ολοένα και πιο έντονων τελετών μπορεί να ήταν μια απάντηση στην αστάθεια: μια προσπάθεια προσφυγής σε προστατευτικές δυνάμεις σε έναν κόσμο που καταρρέει. Η επανεμφάνιση ανθρώπινων κρανίων σε μη ταφικά περιβάλλοντα, καθώς και η παρουσία σκύλων -ζώων με ισχυρή συμβολική αξία σε πολλούς αρχαίους πολιτισμούς- ενισχύουν την ιδέα ότι αυτές οι τελετουργίες επιδίωκαν, κατά κάποιο τρόπο, να μεσολαβήσουν μεταξύ των ζωντανών, των νεκρών και του θείου .

Παρά την πρόοδο, οι αρχαιολόγοι παραδέχονται ότι πολλά ερωτήματα παραμένουν. Γιατί ορισμένα σώματα θάφτηκαν κάτω από τα ερείπια κατεστραμμένων σπιτιών; Ποιον ακριβώς ρόλο έπαιξαν τα σκυλιά σε αυτές τις τελετουργίες; Θυσιάζονταν ως σύντροφοι στη μετά θάνατον ζωή ή ως προστατευτικές προσφορές; Οι απαντήσεις μπορεί να δοθούν με μελλοντική ανάλυση DNA και πιο λεπτομερείς ανθρωπολογικές μελέτες.

Προς το παρόν, η ανακάλυψη του Γκέρστεβιτς εγείρει ένα ερώτημα σχετικά με την καθολικότητα ορισμένων ανθρώπινων πρακτικών. Σε έναν νεολιθικό κόσμο που σημαδεύτηκε από αβεβαιότητα, αυτοί οι αγρότες όχι μόνο φύτευαν σιτάρι: φύτευαν και σύμβολα, πιστεύοντας, ίσως, ότι οι νεκροί μπορούσαν να προστατεύσουν τους ζωντανούς.

ΠΗΓΗ: ΕΔΩ

(photo: pixabay)