Καλύτερα και για πιο ασφάλεια ακολούθησε τους στίχους του τραγουδιού: «…δεν βγαίνω απ’ το κρεβάτι, κλειδώνω πόρτες και παράθυρα μα που κλείσω μάτι»… Πολλοί διάσημοι, για τούρτα με κεράκια ξημέρωσαν και νύχτωσαν με θρήνο και κεριά ένα γύρω τους…
Αστεία αστεία υπάρχει μια μελέτη, από την Ελβετία προερχόμενη, που υποστηρίζει ότι πάνω από 10% των ανθρώπων πεθαίνουν την ημέρα των γενεθλίων τους ή κοντά σ’ αυτήν! Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον κοινωνιολόγο δρα Βλαντέτα Αϊντάσιτς-Γκρος του Ινστιτούτου Κοινωνικής και Προληπτικής Ιατρικής του πανεπιστημίου της Ζυρίχης, που δημοσίευσαν τη σχετική μελέτη στο περιοδικό επιδημιολογίας «Annals of Epidemiology», σύμφωνα με τη βρετανική εφημερίδα «Independent», ανέλυσαν δεδομένα από 2,4 εκατ. θανάτους που συνέβησαν σε μία περίοδο 40 ετών.
Όπως προέκυψε, είναι 14% πιο πιθανό να πεθάνει κάποιος τη μέρα που έχει τα γενέθλιά του, σε σύγκριση με οποιαδήποτε άλλη μέρα μέσα στο έτος. Ο κίνδυνος αυξάνεται μάλιστα ανάλογα με την ηλικία, με αποτέλεσμα όσοι είναι άνω των 60 ετών, να κινδυνεύουν κατά 18% περισσότερο να πεθάνουν ανήμερα στα γενέθλιά τους.
Δύο… σοβαρές εξηγήσεις
Οι Ελβετοί επιστήμονες αποδίδουν το φαινόμενο σε δύο αιτίες. Η πρώτη, η οποία είναι η λιγότερο πιθανή, υποστηρίζει ότι οι άνθρωποι που είναι σοβαρά άρρωστοι, μάχονται να κρατηθούν στη ζωή ως τα γενέθλιά τους για να τα γιορτάσουν… Η δεύτερη εξήγηση, που θεωρείται πιο πειστική και φέρει την ονομασία «υπόθεση της αντίδρασης στις επετείους», θεωρεί ότι πολλοί άνθρωποι αντιδρούν αρνητικά σε κάθε επέτειο και ειδικότερα των γενεθλίων τους, με συνέπεια να άγχωνται υπερβολικά. Αυτό το στρες επηρεάζει την υγεία τους και αυξάνει την πιθανότητα θανάτου τους τη συγκεκριμένη μέρα.
Κι εμείς τι κάναμε; Ξεφυλλίσαμε το «Ληξιαρχείο» της Ιστορίας αναζητώντας διάσημους που άφησαν βαθιά χνάρια πάνω στη Γη και που μπήκαν κάτω από αυτήν τη μέρα που, αντί να σβήσουν κεριά, έσβησε το «κερί» τους. Κι ας αρχίσουμε με τους «δικούς» μας.
Κωνσταντίνος Καβάφης: 29 Απριλίου
Ο Κωνσταντίνος Καβάφης γεννήθηκε και πέθανε την ίδια ημέρα του μήνα Απριλίου με διαφορά 70 χρόνων. Γράφει ο ίδιος αυτοβιογραφούμενος: «Είμαι Κωνσταντινουπολίτης την καταγωγήν, αλλά εγεννήθηκα στην Αλεξάνδρεια – σ’ ένα σπίτι της οδού Σερίφ· μικρός πολύ έφυγα, και αρκετό μέρος της παιδικής μου ηλικίας το πέρασα στην Αγγλία. Κατόπιν επισκέφθην την χώραν αυτήν μεγάλος, αλλά για μικρόν χρονικόν διάστημα. Διέμεινα και στη Γαλλία. Στην εφηβικήν μου ηλικίαν κατοίκησα υπέρ τα δύο έτη στην Κωνσταντινούπολη. Στην Ελλάδα είναι πολλά χρόνια που δεν επήγα. Το 1932, ο ποιητής της «Ιθάκης», ασθενής από καρκίνο του λάρυγγα, ταξίδεψε από την Αλεξάνδρεια για θεραπεία στην Αθήνα, όπου παρέμεινε αρκετό χρόνο. Επιστρέφοντας στην Αλεξάνδρεια, η κατάστασή του χειροτέρεψε. Εισήχθη στο Νοσοκομείο της Ελληνικής Κοινότητας, όπου πέθανε 29 Απριλίου του 1933· είχε γεννηθεί 29 Απριλίου του 1863.
Βασίλης Τσιτσάνης: 18 Ιανουαρίου
Ο Βασίλης Τσιτσάνης είναι ένας από τους τρεις σπουδαιότερους έλληνες συνθέτες, δίχως αμφισβήτηση! Η Συννεφιασμένη Κυριακή του, έχει τραγουδηθεί από τρεις γενιές, ενώ όλα τα τραγούδια του κατέχουν εξέχουσα θέση στην ελληνική δισκογραφία.
Ο Μάνος Χατζηδάκις έχει πει για το τραγούδι του Τσιτσάνη «Αρχόντισσα»: «Η μελωδική του γραμμή αφάνταστη σε περιεκτικότητα και σε λιτότητα πλησιάζει τον Μπαχ!».
Και ο Μίκης Θεοδωράκης δεν ήταν φειδωλός όταν μιλούσε για τον δημιουργό της «Αχάριστης»: «Θέλω να λογαριάζομαι σαν ένας ταπεινός μαθητής του Βασίλη Τσιτσάνη», είχε πει. Ο Βασίλης Τσιτσάνης «έπαιξε» το φινάλε στα 69 χρόνια του, στις 18 Ιανουαρίου του 1984· είχε γεννηθεί 18 Ιανουαρίου του 1915.
Μανώλης Χιώτης: 21 Μαρτίου
Κι αν ο Βασίλης Τσιτσάνης ήταν κορυφαίος δημιουργός, ο Μανώλης Χιώτης ήταν αξεπέραστος σολίστ. Ήταν ο άνθρωπος που απενοχοποίησε το μπουζούκι και άνοιξε τις πόρτες των σαλονιών της Αθήνας (και όχι μόνο) για να περάσει… Κατά τον Τζίμι Χέντριξ (ο μύθος το λέει), ο Χιώτης ήταν το πιο γρήγορο έγχορδο του κόσμου! Ο Χιώτης άλλαξε το μπουζούκι και τυπικά και ουσιαστικά: Το τρίχορδο, το ‘κανε τετράχορδο, γιατί δεν του ‘φταναν οι τρεις χορδές γι’ αυτά που ήθελε και μπορούσε να κάνει. Πάντρεψε ήχους παραδοσιακής ανατολίτικης μουσικής με ρυθμούς μοντέρνας, έγραψε τραγούδια που ακόμα τραγουδιούνται (Περασμένες μου αγάπες, ο Πασατέμπος…) Ο συνθέτης και βιρτουόζος του μπουζουκιού «έφυγε» ξαφνικά στις 21 Μαρτίου του 1970, την ημέρα που θα έκλεινε τα 49 του χρόνια· είχε γεννηθεί στις 21 Μαρτίου του 1921.
Χρήστος Τσαγανέας: 2 Ιουλίου
Θρυλικός έχει μείνει ο ρόλος του Γυμνασιάρχη – βεβαίως βεβαίως – στην ταινία Το Ξύλο Βγήκε από τον Παράδεισο. Επίσης ποιος ξεχνάει το πέρασμά του – Άνθρωποι, άνθρωποι… – από την ταινία Οι Γερμανοί Ξανάρχονται. Ο ηθοποιός Χρήστος Τσαγανέας έπαιζε συνήθως δεύτερους και τρίτους ρόλους, που τους ανέβαζε στην κορυφή και τους καθιστούσε διαχρονικούς! Ο Τσαγανέας ήταν ο ηθοποιός που ακουμπούσε ελαφρά σε μια ταινία και το αποτύπωμά του παρέμενε ανεξίτηλο. Ο Χρήστος Τσαγανέας, υποκλίθηκε για τελευταία φορά στο κοινό του στις 2 Ιουλίου του 1976· είχε γεννηθεί στις 2 Ιουλίου του 1906.
Και αφήνουμε τα εντός Ελλάδας γενέθλια που έγιναν «αποδημία» και ταξιδεύουμε στον κόσμο…
Ουίλιαμ Σαίξπηρ: 23 Απριλίου
Ο διάσημος βρετανός θεατρικός συγγραφέας Ουίλιαμ Σαίξπηρ πέθανε στη γενέτειρά του Stratford-upon-Avon στις 23 Απριλίου 1616, σε ηλικία 52 ετών. Λέγεται ότι ο Βάρδος είχε γεννηθεί την ίδια μέρα το 1564. Οι ιστορικοί δεν γνωρίζουν με βεβαιότητα την ακριβή ημερομηνία γέννησής του, αλλά το αρχείο της βάπτισής του λέει ότι βαφτίστηκε στις 26 Απριλίου. Εκείνη την εποχή, ήταν συνηθισμένο να περιμένουμε τρεις ημέρες μετά τη γέννηση ενός βρέφους πριν το βαφτίσουν, κάτι που μας οδηγεί στην 23ηΑπριλίου. Παρόλο που τα έργα του ήταν γνωστά στο Λονδίνο την εποχή του θανάτου του, ο Σαίξπηρ δεν ήταν διάσημος. Μέχρι το 1623, δημοσιεύτηκε από φίλους του το πρώτο «φύλλο» του έργου του Σαίξπηρ, το οποίο περιείχε 18 εμβληματικά έργα όπως το Μάκμπεθ , η 12η Νύχτα, το Τέλος καλό όλα Καλά και η Τρικυμία.
Ίνγκριντ Μπέργκμαν: 29 Αυγούστου
Η Σουηδή ηθοποιός Ίνγκριντ Μπέργκμαν πέθανε στις 29 Αυγούστου 1982, ανήμερα των 67ων γενεθλίων της. Η πολυβραβευμένη σταρ του Χόλιγουντ γεννήθηκε στη Στοκχόλμη το 1915 και πήρε μέριος σε σουηδικές ταινίες ήδη από τα 18 της χρόνια. Ο πιο δημοφιλής ρόλος της Μπέργκμαν ήταν εκείνος της « Ίλσα Λουντ» στη θρυλική «Καζαμπλάνκα», που την κατέστησε ως μια από τις πιο ολοκληρωμένες ηθοποιούς στην ιστορία του Χόλιγουντ. Η Μπέργκμαν κέρδισε Όσκαρ Α’ Γυναικείου Ρόλου στον «Εφιάλτη» του Τζορτζ Κιούκορ και στην «Αναστασία» του Ανατόλ Λίτβακ. Το 1974, η Μπέργκμαν διαγνώστηκε με καρκίνο του μαστού. Ο καρκίνος έκανε μετάσταση στη σπονδυλική στήλη και στους πνεύμονές. Στις 29 Αυγούστου του 1982 κι ενώ το ρολόι μόλις είχε χτυπήσει Μεσάνυχτα, η Μπέργκμαν «έφυγε» για τον κόσμο των ανέσπερων αστεριών, στα 67α γενέθλιά της· είχε γεννηθεί στις 29 Αυγούστου του 1915.
Σίντνεϊ Μπέκετ: Ο μουσικός της τζαζ και σαξοφωνίστας Σίντνεϊ Μπέκετ γεννήθηκε στο 7ο Ward της Νέας Ορλεάνης στις 14 Μαΐου 1897. Εξ απαλών ονύχων, που λένε, έμαθε – μόνος του – να παίζει τρομπέτα, κλαρίνο και σαξόφωνο και άρχισε να συνοδεύει μουσικά, μέλη της οικογένειάς του όταν ήταν μόλις έξι χρονών! Ο Σίντνεϊ Μπέκετ ήταν ένας από τους «παππούδες» της τζαζ, που διέδωσε το δημοφιλές στιλ swing στις αρχές της δεκαετίας του ‘20· ήταν επίσης ένας από τους πρώτους μουσικούς της τζαζ που ηχογραφήθηκαν τα κομμάτια του σε λισκο το 1923, μήνες πριν από τον φίλο του, Λούις Άρμστρονγκ. Ο θρύλος της τζαζ πέθανε από καρκίνο του πνεύμονα στα 62α γενέθλιά του, στις 14 Μαΐου 1959· είχε γεννηθεί στις 14 Μαΐου του 1897.
Μπέτυ Φρίνταν: Η φεμινίστρια – συγγραφέας και ακτιβίστρια Μπέτι Φρίνταν ήταν μια από τις πιο σημαίνουσες προσωπικότητες του φεμινιστικού κινήματος. Είναι γνωστή για το βιβλίο της The Feminine Mystique, το οποίο έγινε πηγή γνώσης για πολλές γυναίκες κατά τη διάρκεια των δεκαετιών του 1960 και του ’70.
Γεννημένη στις 4 Φεβρουαρίου 1921, στο Ιλινόις από Ρωσο-Ούγγρους μετανάστες γονείς, το αρχικό της όνομα ήταν Μπέτι Ναόμι Γκόλντσταιν· αφού σπούδασε ψυχολογία στο Smith College, η Φρίνταν, πήρε μεταπτυχιακή υποτροφία για να εκπαιδευτεί ως ψυχολόγος στο Μπέρκλεϊ το 1942. Ένα χρόνο μετά τα παράτησε και μετακόμισε στη Νέα Υόρκη για να γίνει συγγραφέας. Η Μπέτι Φρίνταν πέθανε στις 4 Φεβρουαρίου του 2006 από ανακοπή καρδιάς την ημέρα που θα γιόρταζε τα 85α γενέθλιά της· είχε γεννηθεί στις 4 Φεβρουαρίου του 1921
Ραφαήλ: 6 Απριλίου
Ο καλλιτέχνης της Αναγέννησης Raffaello Sanzio da Urbino, πιο γνωστός στον τόπο μας ως Ραφαήλ, είναι ο πιο παλιός στη λίστα με εκείνους που «έφυγαν» την ημέρα των γενεθλίων τους. Πολλοί ιστορικοί συμφωνούν ότι – πιθανότατα – γεννήθηκε στις 6 Απριλίου του 1483 και πέθανε την ίδια ημέρα 37 χρόνια μετά.
Ο Ραφαήλ ήταν Ιταλός ζωγράφος και αρχιτέκτονας της πρώιμης Αναγέννησης. Γνωστός ως το ένα τρίτο της «Αγίας Τριάδας της Υψηλής Αναγέννησης», υπήρξε ένας από τους επιφανέστερους καλλιτέχνες της εποχής του, του οποίου η φήμη και η αξία υπήρξαν ανάλογες με εκείνες του Μιχαήλ Άγγελου και του Λεονάρντο ντα Βίντσι. Ο Ραφαήλ ζωγράφισε μια συλλογή από Μαντόνες, πορτρέτα και βιβλικές σκηνές που εκτίθενται στη Φλωρεντία και το Βατικανό. Το πιο γνωστό έργο του είναι η «Σχολή των Αθηνών». Ο Ραφαήλ πέθανε στα 37α γενέθλιά του το 1520, σύμφωνα με ιστορικούς λόγω επιπλοκών από σύφιλη, ή κατ’ άλλους από πνευμονική εμβολή. Ο Ραφαήλ είχε γεννηθεί στις 6 Απριλίου του 1483.
Πότε έχουμε γενέθλια είπατε; Στις 30 Φεβρουαρίου!
ethnos/ photo pexels
