Η Εθνική Στρατηγική για την Πρόληψη της Βίας και την Αντιμετώπιση της Παραβατικότητας Ανηλίκων 2025-2030 παρουσιάστηκε σήμερα σε διυπουργική συνέντευξη Τύπου.
Την λύση στο πρόβλημα που έχει δημιουργηθεί, θα την δώσει το κράτος! Αξίζει να διαβάσατε τι έρχεται στην κοινωνία.
Η εξειδίκευση των σχετικών πρωτοβουλιών και πολιτικών έγινε από τους συναρμόδιους υπουργούς Παιδείας και Θρησκευμάτων Σοφία Ζαχαράκη, του Πολίτη Μιχάλη Χρυσοχοΐδη, Δικαιοσύνης Γιώργο Φλωρίδη, Κοινωνικής Συνοχής Δόμνα Μιχαηλίδου Ψηφιακής Διακυβέρνησης Δημήτρη Παπαστεργίου, Επικρατείας Άκη Σκέρτσο, τον αναπληρωτή υπουργό Αθλητισμού Γιάννη Βρούτση και τον υφυπουργό Υγεία Δημήτρη Βαρτζόπουλου.
Τον συντονισμό έκανε ο υφυπουργός παρά τω πρωθυπουργώ και κυβερνητικός εκπρόσωπος Παύλος Μαρινάκης, ο οποίος κατά την έναρξη της συνέντευξης ανέφερε, μεταξύ άλλων:
«Έχω τη χαρά και την τιμή να συντονίσω μια ξεχωριστή συνέντευξη Τύπου, σε συνέχεια μιας πολύ ενδιαφέρουσας και ξεχωριστής παρουσίασης, που έλαβε χώρα πριν από λίγη ώρα στο Μέγαρο Μαξίμου, παρουσία του Πρωθυπουργού, ο οποίος έκανε και το κλείσιμο της συγκεκριμένης εκδήλωσης. Μια εκδήλωση, η οποία έχει να κάνει με την “Εθνική Στρατηγική για την αντιμετώπιση της βίας των ανηλίκων”».
Υπουργός Επικρατείας Άκης Σκέρτσος:
«Πριν από ένα χρόνο ο πρωθυπουργός ανέθεσε σε μια Επιτροπή υψηλού κύρους, σε ακαδημαϊκούς δασκάλους και ερευνητές από ένα ευρύ διεπιστημονικό πεδίο ειδικοτήτων να μελετήσουν όλα τα φαινόμενα που αφορούν τη βία και την παραβατικότητα ανηλίκων. Να συγκρίνουν τι κάνει η Ελλάδα με όσα γίνονται σε άλλες χώρες, να αναδείξει και άλλες πρακτικές , να μελετήσει δεδομένα και να προτείνει στην κυβέρνηση έναν συγκεκριμένο οδικό χάρτη για το πως μπορούμε να αντιμετωπίσουμε αυτό το πολύ σύνθετο φαινόμενο. Θα ήθελα να ευχαριστήσω την πρόεδρο της Επιτροπής και τα μέλη της, επισημαίνοντας ότι αυτή η κυβέρνηση πιστεύει στην παραγωγή πολιτικής με δεδομένα, πάντα με την βοήθεια και την υποστήριξη της επιστήμης. Και χωρίς τη στήριξη της Επιτροπής δεν θα μπορούσαμε να έχουμε μια στέρεη στερεή που να πατάει σε στέρεες βάσεις και να δίνει απαντήσεις σε τόσο κρίσιμα και σύνθετα ζητήματα.
Η Εθνική Στρατηγική ήδη έχει αναρτηθεί στην ιστοσελίδα government.gov.gr, στις ιστοσελίδες των υπουργείων που εμπλέκονται στο σχεδιασμό και την υλοποίηση των πολιτικών γύρω από τη βία και την παραβατικότητα ανηλίκων. Είναι 10 τα βασικά υπουργεία γι αυτό και απαιτείται η εμπλοκή της Γενικής Γραμματείας Συντονισμού.
Είναι μια Στρατηγική η οποία έχει την εξής καινοτομία: συνδυάζει την μελέτη της βίας με αυτήν της παραβατικότητας, καθώς αποτελούν συγκοινωνούντα δοχεία. Οι συμπεριφορές και οι πράξεις βίας μπορούν να οδηγήσουν σε παραβατικές συμπεριφορές που από ένα σημείο και μετά καταλήγουν στην Αστυνομία και στη Δικαιοσύνη. Όμως μιλάμε για παιδιά, μιλάμε για ανηλίκους, για ευάλωτες ψυχές που χρειάζεται να σταθούμε δίπλα τους με ευαισθησία με σεβασμό στα δικαιώματά τους αλλά και με έμφαση στις υποχρεώσεις τους που έχουν τόσο οι γονείς όσο και τα παιδιά.
Η Στρατηγική αυτή δίνει απαντήσεις σε όλα αυτά τα ζητήματα. Η νεανική βία και η παραβατικότητα δεν είναι απλώς ένα αριθμός και μία στατική. Είναι ένα ζήτημα που συναντάμε καθημερινά στο δρόμο, μέσα στο σπίτι μας, στη σχολική μονάδα, στο χώρο εργασίας, σε χώρους πολιτισμού. Ο λόγος της βίας, ο τοξικός λόγος είναι η αρχή για να ξεκινήσει ένα σπιράλ βίας και παραβατικής συμπεριφοράς. Επομένως χρειάζεται ως κοινωνία να σταθούμε συντεταγμένα απέναντι στη βία και να δίνουμε το καλό παράδειγμα στα παιδιά. Τα παιδιά δεν θα μπορέσουν να μάθουν ούτε να εκπαιδευτούν αν δεν πάρουν θετικά παραδείγματα και υποδείγματα από τους ενηλίκους. Πίσω από κάθε νέο που σηκώνει ένα όπλο, πίσω από κάθε νέο που ξεσπά, πίσω από κάθε σωματική ή λεκτική βία, πίσω από κάθε νέο που εντάσσεται σε μία συμμορία υπάρχει συνήθως ένα τραύμα, υπάρχει μία ιστορία πόνου ή παραμέλησης , ένα έλλειμμα φροντίδας, αιτίες που χρειάζεται όλοι να κατανοήσουμε. Εμείς θέλουμε να είμαστε ένα κράτος φροντίδας, ένα κράτος που νοιάζεται να ενδυναμώσει τους γονείς και τους εκπαιδευτικούς προκειμένου να κατανοήσουν αυτά τα σύνθετα κοινωνικά ζητήματα καλύτερα, να τα ερμηνεύσουν και να έχουν εργαλεία στα χέρια τους για να μπορέσουν να τα διαχειριστούν. Όλοι μαζί λοιπόν δίπλα στα παιδιά, δίπλα στις οικογένειες, δίπλα στους εκπαιδευτικούς, μαζί με την επιστήμη , μαζί με την πολιτεία σε ένα πνεύμα κατανόησης, προφανώς ελευθερίας αλλά και ασφάλειας για να μπορέσουμε να έχουμε τις κατάλληλες απαντήσεις.
“Ένα παιδί που δεν το αγκαλιάζει η κοινότητά του , το χωριό του” – λέει μία αφρικανική παροιμία-“θα το κάψει για να ζεσταθεί”.
Άρα εδώ χρειάζεται να σκύψουμε επάνω από τα προβλήματα των παιδιών, να τα ακούσουμε . Στην εκδήλωση για την παρουσίαση της Εθνικής Στρατηγικής στον Πρωθυπουργό δώσαμε το λόγο στα ίδια τα παιδιά , σε δύο μαθήτριες της Α και Β Λυκείου που μας είπαν πως βιώνουν οι ίδιες τα ζητήματα αυτά , πως τα συζητούν με τους γονείς , με τους εκπαιδευτικούς και τους συμμαθητές τους. Σε όλη τη διάρκεια εκπόνησης αυτής της στρατηγικής δουλέψαμε μαζί με τα νέα παιδιά -παράλληλα με τους επιστήμονες- για να μπορέσουμε να καταλάβουμε καλύτερα και τις δικές τους ανάγκες. Και θα συνεχίσουμε να δουλεύουμε μαζί τους, γιατί δεν γίνεται να μην συνεργαζόμαστε με τα παιδιά., να τα ακούμε , να δημιουργούμε χώρους όπου οι νέοι μπορούν να νιώθουν πιο ασφαλείς , να νιώθουν ότι τους καταλαβαίνουν.
Τα στοιχεία που έχουμε δεν είναι όσα θα θέλαμε και αυτό είναι ένα από τα ζητούμενα αυτή της στρατηγικής, να αποκτήσουμε στοιχεία μέσω της μελέτης και της παρακολούθησης των δεικτών γύρω από τη βία και την παραβατικότητα και θα το κάνουμε. Φαίνεται πάντως ότι με βάση τα μέχρι τώρα στοιχεία , η Ελλάδα δεν είναι μία δυστοπία βίας. Η μιντιακή, η δημοσιογραφική κάλυψη διαφόρων περιστατικών δημιουργεί συχνά ένα ηθικό πανικό. Δεν είναι έτσι τα πράγματα. Η Ελλάδα με βάση τα στοιχεία της Europol, της Interpol, της Eurostat, βρίσκεται στο μέσο όρο της Ευρώπης ως προς τις παραβατικές συμπεριφορές των νέων. Βέβαια από τα στοιχεία και τα δεδομένα της ΕΛΑΣ χρόνο με το χρόνο υπάρχει μία ποιοτική και ποσοτική έξαρση την οποία πρέπει να κατανοήσουμε και αντιμετωπίσουμε καλύτερα για να δούμε πως θα δώσουμε τις κατάλληλες απαντήσεις και θα σχεδιάσουμε τις τις βέλτιστες πολιτικές».
(…)
Υπουργός Παιδείας Θρησκευμάτων και Αθλητισμού Σοφία Ζαχαράκη:
«Τα παιδιά μας μεγαλώνουν σ’ έναν πολύ διαφορετικά κόσμο, σ’ έναν ψηφιακό κόσμο που εκτίθενται καθημερινά σε πολλές και διαφορετικές μορφές βίας. Καλούμαστε, λοιπόν, γονείς, εκπαιδευτικοί, παιδιά και Πολιτεία σε μια κοινή μάχη, προκειμένου να σπάσουμε την κουλτούρα της βίας, η οποία γίνεται συχνά αποδεκτή από παιδιά και εφήβους ως κανονικότητα».
Τα μέτρα που εντάσσονται στην εθνική στρατηγική και θα υλοποιηθούν από το Υπουργείο Παιδείας είναι:
- Η συστηματική αύξηση του αριθμού των ψυχολόγων και κοινωνικών λειτουργών, ώστε να μεγαλώσει χρονικά και ποιοτικά η παρουσία τους στα σχολεία. Ο αριθμός τους σήμερα ανέρχεται σε 4.226.
- Αύξηση των συμβούλων εκπαίδευσης και έμφαση στην επιμόρφωση των εκπαιδευτικών που είναι επιφορτισμένοι με την αντιμετώπιση των περιστατικών ενδοσχολικής βίας. Ήδη από εκείνους έχουν επιμορφωθεί 22.663.
- Παροχή αυξημένης νομικής προστασίας σε εκπαιδευτικούς που καταγγέλλουν περιστατικά ενδοσχολικής βίας, στα πρότυπα της αντιμετώπισης των επαγγελματιών που διαχειρίζονται περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας.
- Καθιερώνεται η 11η Δεκεμβρίου (Παγκόσμια Ημέρα Παιδιού) ως ημέρα συνεκπαίδευσης και ευαισθητοποίησης γονέων, εκπαιδευτικών και παιδιών. Επίσης, καθιερώνεται στην έναρξη κάθε σχολικής χρονιάς εκδήλωση στα σχολεία για τον σχολικό εκφοβισμό.
- Αλλαγή της φιλοσοφίας και του στόχου της αποβολής. Το παιδί που παίρνει αποβολή δεν θα τίθεται εκτός σχολικής ζωής. Θα βρίσκεται μεν εκτός σχολικής τάξης, αλλά θα παρακολουθεί ένα συγκεκριμένο πρόγραμμα.
- Υιοθετείται το μοντέλο της προσφοράς κοινωνικής εργασίας. Όπως ανέφερε η υπουργός, θα μπορεί το παιδί να συμμετάσχει σε κάποια κοινωνική δραστηριότητα ή να παρέχει βοήθεια (π.χ. σε κάποιον βρεφονηπιακό σταθμό).
- Θα ενσωματωθεί μια καινοτόμος πρακτική που προβλέπει της διαμεσολάβησης μεταξύ συνομηλίκων (peer mediators).
«Είναι ώρα να δούμε την τιμωρία ως ευκαιρία – να γίνει το λάθος αφορμή για αλλαγή και προσωπική εξέλιξη. Όλες οι παρεμβάσεις και τα μέτρα στοχεύουν στο να φτιαχτεί ένα πλαίσιο ασφάλειας και προστασίας που αξίζει να έχει κάθε παιδί στο σχολείο, αλλά και εκτός αυτού. Προχωράμε συντονισμένα σε κοινές δράσεις, επιμόρφωση των εκπαιδευτικών, αύξηση του αριθμού των συμβούλων εκπαίδευσης, αύξηση του αριθμού των ψυχολόγων και κοινωνικών λειτουργών στα σχολεία, νέου τύπου αποβολή που σημαίνει ότι δεν διώχνουμε το παιδί από τη σχολική πραγματικότητα. Εισάγουμε τον πολύ σημαντικό θεσμό της διαμεσολάβησης παιδιού προς παιδί, με στόχο να γίνουν τα ίδια τα παιδιά μας οι καλύτεροι πρεσβευτές της κοινωνικής συμπεριφοράς που θα τα κάνει και θα μας κάνει να νιώθουμε ασφαλείς».
Υπουργός Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας Δόμνα Μιχαηλίδου:
«Κανένα παιδί δεν γεννιέται βίαιο. Η βία μαθαίνεται. Και, δυστυχώς, συχνά ξεκινά από εκεί που δεν θα έπρεπε, από το ίδιο το σπίτι. Πρέπει όμως να είναι ξεκάθαρο ότι η βία ανηλίκων δεν είναι ιδιωτική υπόθεση πίσω από κλειστές πόρτες. Είναι ένα δημόσιο ζήτημα που απαιτεί πολιτική βούληση, θεσμική δράση και κοινωνική συστράτευση. Σήμερα, με το Εθνικό Σχέδιο Δράσης, κάνουμε ένα ακόμη βήμα για να σπάσουμε τον κύκλο της βίας. Επεκτείνουμε όσα ήδη ξεκινήσαμε, με κύριο μέλημά μας την προστασία, την πρόληψη και την ενδυνάμωση των παιδιών. Με πράξεις, όχι με λόγια. Με κατάρτιση ειδικών, πρωτόκολλα, διασύνδεση φορέων, στενή παρακολούθηση. Γιατί η προστασία των παιδιών δεν είναι απλώς θέμα πολιτικής. Είναι μεγάλη μας ευθύνη».
Υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης Δημήτρης Παπαστεργίου:
«Ευχαριστώ πάρα πολύ, κυρίες και κύριοι υπουργοί, κυρίες και κύριοι. Το θέμα της βίας και της παραβατικότητας ανηλίκων δεν είναι μόνο θέμα τεχνολογίας, αλλά σίγουρα είναι και θέμα τεχνολογίας. Ήδη από τις 30 Δεκεμβρίου στο Ωδείο Αθηνών ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, παρουσίασε τη στρατηγική που εκπονήσαμε για τον εθισμό των ανηλίκων στις οθόνες και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Τότε παρουσιάστηκε το parco.gov.gr, το οποίο στην ουσία ήταν και ένας πρώτος τρόπος να βοηθήσουμε τους γονείς να μάθουν τα προγράμματα γονικού ελέγχου και να τα ρυθμίσουν. Υπήρξε όντως τεράστιο ενδιαφέρον για πώς ρυθμίζουμε τα υφιστάμενα αυτά προγράμματα και τότε ανακοινώθηκε για πρώτη φορά η εφαρμογή Kids Wallet και πράγματι η προσμονή ήταν μεγάλη.
Τί είναι το Kids Wallet; Στην ουσία κάνει τρία πολύ συγκεκριμένα πράγματα. Πρώτον είναι ένας απλός μηχανισμός γονικού ελέγχου. Να μπορούμε να ρυθμίζουμε σε ποιες πλατφόρμες, σε ποια μέσα κοινωνικής δικτύωσης θα αφήσουμε το παιδί μας να μπει, ποιες μέρες και ώρες και πόση ώρα. Δεύτερον είναι ένα εργαλείο για την επιβεβαίωση της ηλικίας και το θεωρώ πάρα πολύ σημαντικό και τρίτον είναι είναι ένα «σημείο» στο οποίο το παιδί μπορεί να έχει πλέον την ψηφιακή του ταυτότητα. Άρα μπορεί να δουλέψει ως εργαλείο ταυτοποίησης».
ΕΔΩ περισσότερες λεπτομέρειες!
Αναπληρωτής Υπουργός Αθλητισμού Γιάννης Βρούτσης:
«Είναι εξαιρετικά σημαντική η συνολική αντιμετώπιση εκ μέρους της Κυβέρνησης για την ανάπτυξη της Εθνικής Στρατηγικής κατά της Βίας και για την αντιμετώπιση της παραβατικότητας των ανηλίκων σε διυπουργικό επίπεδο. Είμαστε βέβαιοι ότι, με τις συντονισμένες κινήσεις που ήδη υλοποιούνται, θα επιτύχουμε τα επιθυμητά αποτελέσματα.
Ο Αθλητισμός, όπως έχω επανειλημμένα τονίσει, αποτελεί το ισχυρότερο αντίδοτο στη βία. Αποτελεί καθοριστικό παράγοντα για τη μείωση της παραβατικότητας των ανηλίκων, γεγονός που όλοι αναγνωρίζουμε, αν και δεν έχει αναδειχθεί στο βαθμό που θα έπρεπε.
Διαθέτουμε εργαλεία δύο ταχυτήτων: προληπτικά και κατασταλτικά. Το σημαντικότερο είναι να προλαμβάνουμε τα φαινόμενα βίας, να τα απομονώνουμε και να τα αποτρέπουμε, πριν εκδηλωθούν. Παράλληλα, τα κατασταλτικά μέτρα συμβάλλουν στη συμμόρφωση, μέσα από την κατανόηση των συνεπειών κάθε παραβατικής πράξης».
(…)
Υπουργός Προστασίας του Πολίτη Μιχάλης Χρυσοχοΐδης:
«Κυρίες και κύριοι,
τα κοινωνικά ζητήματα όπως είναι η ανηλικότητα, η προστασία της ανηλικότητας, όπως είναι η ενδοοικογενειακή βία, γενικότερα η έμφυλη βία, όπως αντιλαμβανόμαστε όλοι, δεν είναι αμιγώς αστυνομικά ζητήματα, όμως, τελικώς καταλήγουν στην πόρτα της αστυνομίας για διαχείριση και μάλιστα κάτω από πολύ δύσκολες συνθήκες και όλα αυτά απαιτούν εξειδικευμένη διαχείριση, συνεχή προσαρμογή και συνεχή ενίσχυση των εργαλείων πολιτικής που διαθέτουμε.
Σε αυτό το πλαίσιο, λοιπόν, κινήθηκε η Ελληνική Αστυνομία σε όλη τη διάρκεια του 2024 και τώρα, το πρώτο τετράμηνο του 2025 “χτίζοντας” από την αρχή μια νέα επιχειρησιακή φιλοσοφία προστασίας των ανηλίκων.
Οι βασικοί της άξονες ήταν:
Α) οι περιπολίες ήπιας αστυνόμευσης, με νέες και νέους αστυνομικούς, σε σημεία που υπήρχε μεγάλη συγκέντρωση παιδιών και στο παρελθόν είχαν παρατηρηθεί επεισόδια ή περιστατικά βίας και παραβατικότητας. Στη Γλυφάδα, στον Πειραιά, στην Κηφισιά, στο Μαρούσι, στο Περιστέρι, στον Άλιμο, στο Σύνταγμα, στην Ομόνοια, στο Μοναστηράκι, αλλά και σε όλους τους Νομούς της Χώρας οι αστυνομικοί ήρθαν σε επαφή με περισσότερα από 194.000 παιδιά και γονείς. Εγώ ο ίδιος βρέθηκα αρκετές φορές σε πλατείες της Αττικής με τους αστυνομικούς και συνομίλησα με τα παιδιά.
Αυτές οι δράσεις όμως, πέρα από πρόληψη και ευαισθητοποίηση, έχουν και τον χαρακτήρα της αποτροπής ή/ και της αντιμετώπισης βίαιης ή άλλης παραβατικής ενέργειας αν χρειαστεί. Γι’ αυτό πάρα πολλές φορές απετράπησαν επεισόδια που είχαν σχεδιαστεί μέσα από το διαδίκτυο και έγιναν και 1.489 συλλήψεις για κλοπές ή άλλες παραβατικές ενέργειες.
Β) Δημιουργήσαμε δύο νέα εργαλεία, ένα τηλεφωνικό- το 10201, και ένα application- το SafeYouth, ώστε να δώσουμε τη δυνατότητα στους πολίτες, στους γονείς και στα παιδιά να επικοινωνούν εύκολα, άμεσα και με ένα μόνο σημείο για κάθε περιστατικό που αφορά ανηλίκους. Το 10201, μια 24ωρη, πανελλαδική τηλεφωνική γραμμή, την οποία υποστηρίζει εξειδικευμένο προσωπικό της Υποδιεύθυνσης Προστασίας Ανηλίκων Αττικής, το οποίο διαχειρίζεται ανάλογα κάθε καταγγελία. Το Safe Youth, ενημερώνει για τους κινδύνους, αλλά και τις δυνατότητες προστασίας που παρέχει η Αστυνομία, ενώ στα παιδιά μας δίνει τη δυνατότητα της άμεσης ζήτησης βοήθειας με το πάτημα ενός κουμπιού, το Emergency Button.
Γ) Σε κάθε Διεύθυνση Αστυνομίας, ορίστηκε ένας Αξιωματικός, υπεύθυνος για τον συντονισμό όλων των δράσεων προστασίας ανηλίκων.
Για να έχετε τη συνολική εικόνα: Το 2024 είχαμε 10.968 υποθέσεις παραβατικότητας και βίας ανηλίκων, με 14.956 ανήλικους δράστες, ενώ το 2023 είχαμε 7.789 υποθέσεις με 10.150, άρα αύξηση 40,81% και 43,80% αντίστοιχα.
Ωστόσο, αυτό δεν σημαίνει απαραίτητα πως η βία αυξήθηκε. Η Αστυνομία, αλλά και γενικότερα οι φορείς τους Κράτους κινητοποιήθηκαν περισσότερο. Για παράδειγμα, μέσα από τις δράσεις ήπιας αστυνόμευσης βγήκαν περισσότερες από 1.500 υποθέσεις, επειδή η Αστυνομία πήγε δίπλα στα παιδιά για να τα προστατεύσει.
Από τα σημαντικότερα ζητήματα, για μένα, ήταν οι υποθέσεις παραμέλησης εποπτείας ανηλίκων. Από 1.242 το 2023 σε 2.163 το 2024.
Δεν ξεκινήσαμε, όμως, την ενασχόληση με αυτά τα θέματα το 2024. Από τον Ιούλιο του 2019, έως και σήμερα, η Ελληνική Αστυνομία έχει θέσει ως προτεραιότητα τη διαχείριση μορφών βίας με έντονη κοινωνική διάσταση και κυρίως της βίας ανηλίκων και της ενδοοικογενειακής βίας και αυτή η έμφαση αποτυπώνεται και στη Στρατηγική που έχει συμπεριλάβει 41 πολιτικές και δράσεις του Υπουργείου και 3 από αυτές τις έχει χαρακτηρίσει ως εμβληματικές.
Πολιτικές που αφορούν όλες τις μορφές βίας, από την έμφυλη και τη διαδικτυακή, μέχρι την εξτρεμιστική και την οπαδική. Μάλιστα, όπως σχολιάζει και η ίδια η Επιτροπή, το 2024 ήταν μια χρονιά καταλύτης για τον σχεδιασμό και την υλοποίηση πολιτικών για την προστασία των ανηλίκων.
Αυτό δεν σημαίνει πως επαναπαυόμαστε, το αντίθετο, θα συνεχίσουμε και θα εντείνουμε τις δράσεις, αξιοποιώντας τόσο τις προτάσεις της Στρατηγικής, όσο και τη νέα φιλοσοφία αστυνόμευσης, την Κοινωνική Αστυνόμευση, που αποτελεί την καρδιά της μεταρρύθμισης της Αστυνομίας, με στόχο να τη φέρει πιο κοντά στον πολίτη και κυρίως στους νέους.
Κλείνοντας, αναφέρω σύντομα τις δράσεις που αφορούν το Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη και περιλαμβάνει η Εθνική Στρατηγική:
- Ανάπτυξη τοπικών δικτύων πρόληψης παραβατικότητας
- Νέα εφαρμογή για τη συλλογή και επεξεργασία στατιστικών δεδομένων για τη βία και την παραβατικότητα ανηλίκων
- Σχεδιασμός και υλοποίηση προγραμμάτων εκπαίδευσης για τους αστυνομικούς πρώτης γραμμής
- Διυπηρεσιακά πρωτόκολλα και οδηγοί ενεργειών για τη διαχείριση των ανηλίκων θυμάτων και θυτών με στόχο την αποφυγή δευτερογενούς θυματοποίησης
- Εκπόνηση εσωτερικών κανονισμών λειτουργίας των σωφρονιστικών καταστημάτων για ανηλίκους, αξιοποιώντας τις διεθνείς και ευρωπαϊκές πρακτικές
- Βελτίωση των συνθηκών στις υφιστάμενες και δημιουργία νέων δομών για ανηλίκους
- Διαχείριση των ανηλίκων στα σωφρονιστικά καταστήματα, ανάλογα με τις ιδιαίτερες ανάγκες τους και ενίσχυση του πλέγματος υποστήριξης
- Έμφαση στην κοινωνική επανένταξη ανηλίκων, αξιοποιώντας στο μέγιστο τις δυνατότητες της ΕΠΑΝΟΔΟΥ, δημιουργώντας για παράδειγμα ατομικά σχέδια επανένταξης κτλ.».
(…)
Υπουργός Δικαιοσύνης Γιώργος Φλωρίδης:
«Τα εγκλήματα κατά των ανηλίκων μπορεί να θεωρηθούν πλέον ότι έχουν ρατσιστικά χαρακτηριστικά, άρα έχουν υπαγωγή σε πιο βαριές ποινές. Αυτό το νομοθετήσαμε. Αυστηροποίησαμε τις ποινές για εκείνους τους γονείς ή τους έχοντες την επιμέλεια ανηλίκων που παραμελούν να ασκήσουν τα καθήκοντά τους σωστά. Αυστηροποιήσαμε επίσης τις ποινές για αδικήματα κατά των ανηλίκων που διαπράττονται στο πλαίσιο της ενδοοικογενειακής βίας.
Δημιουργήσαμε ένα νέο αδίκημα της στρατολόγησης ανηλίκων για διάπραξη εγκλημάτων και αυτό είναι σοβαρό ποινικό αδίκημα.
Διευρύναμε το πεδίο των κακουργηματικών πράξεων για τις οποίες οι ανήλικοι μπορεί να οδηγηθούν σε κατάστημα σωφρονισμού.
Στον τομέα της ποινικής μεταχείρισης και αναμόρφωσης δώσαμε τρεις επιπλέον δυνατότητες στον δικαστή ανηλίκων. Η πρώτη είναι να μπορεί να επιβάλει ως αναμορφωτικό μέτρο τη συμμετοχή στις αθλητικές δραστηριότητες, ενώ σύντομα θα ανακοινώσουμε επίσης τη δυνατότητα εφαρμογής του άλλου μέτρου, δηλαδή της συμμετοχής του ανήλικου παραβάτη σε πολιτιστικές δραστηριότητες. Τρίτον, ενισχύσαμε την υλοποίηση του μέτρου που αφορά στην παροχή κοινωφελούς εργασίας. Πιστεύουμε ότι μέσα από αυτές τις δραστηριότητες μπορούν να βοηθηθούν τα παιδιά ώστε να μετατρέψουν τον θυμό τους και την οργή τους σε κάτι πάρα πολύ παραγωγικό, είτε στον αθλητισμό, είτε στον πολιτισμό, είτε στην ίδια την εργασία.
Ενισχύσαμε τη λειτουργία των Σπιτιών του Παιδιού σε Αθήνα και Πειραιά. Θέσαμε σε λειτουργία το Σπίτι στη Θεσσαλονίκη, τον ερχόμενο μήνα θα λειτουργήσει στο Ηράκλειο και θα ακολουθήσει η Πάτρα. Υπάρχει νομοθετική πρόβλεψη να λειτουργήσουν Σπίτια του Παιδιού και στις 19 εφετειακές περιφέρειες της χώρας.
(…)
Υφυπουργός Υγείας, Δημήτρης Βαρτζόπουλος:
«Αν αληθεύει αυτό που είπε ο Υπουργός Δικαιοσύνης και μάλλον αληθεύει, υπάρχει βέβαια μια γραμμική βαρύτης στην αντιμετώπιση αυτών των φαινομένων της παραβατικότητας των ανηλίκων, αλλά θα πρέπει να πω ότι αυτή η γραμμή μπορεί να είναι και κύκλος, να κλείνει σε κύκλο, υπό την έννοια ότι οι υπηρεσίες ψυχικής υγείας μπορεί να είναι το τέλος, αλλά καλόν είναι να είναι η αρχή. Τι εννοώ: Εννοώ ότι καλόν είναι να χρησιμοποιούμαστε ως πρόληψη και όχι ως προσπάθεια θεραπείας του φαινομένου.
Εμείς έχουμε μια εμπειρία ήδη ενός έτους, έχοντας δύο πιλοτικές δομές, δύο ειδικά Κέντρα Ημέρας, ένα στη Θεσσαλονίκη και ένα στην Αθήνα, τα οποία λειτουργούν με μονάδες street workers, δηλαδή σε περιοχές οι οποίες είναι και blue collar και white collar οικιστικές περιοχές, έτσι ώστε να έχουμε μια συνολική εικόνα του φαινομένου και οι δικοί μας street workers εκεί, προσπαθούν να επιτύχουν μια συναντίληψη και μια συνέργεια μεταξύ των τοπικών παραγόντων σε τοπικό επίπεδο, δηλαδή της τοπικής αυτοδιοίκησης, των κοινωνικών δηλαδή υπηρεσιών, του γονεϊκού κινήματος, του μαθητικού κινήματος των μαθητικών σωματείων, της ενορίας, έτσι ώστε να υψώνεται ένα τείχος κατά της τοπικής νεανικής παραβατικότητας. Αυτό γίνεται με το να αναγνωρίζονται εγκαίρως οι περιπτώσεις που τείνουν προς τα εκεί. Οι ευαίσθητες δηλαδή περιπτώσεις, κυρίως σε περιοχές μεγάλης κοινωνικής και οικονομικής ευαλωτότητας έτσι ώστε στις συγκεκριμένες περιπτώσεις να υπάρχουν στοχευμένες παρεμβάσεις και να αποτρέπεται η εκτροπή στην παραβατικότητα.
Έχουμε λοιπόν μια σχετική εμπειρία και από εδώ και πέρα σε πολύ στενή συνεργασία, που ούτως ή άλλως υπήρχε από παλιά με την Επιτροπή, σκοπός μας είναι η δημιουργία τέτοιων εξειδικευμένων υπηρεσιών σε όλη τη χώρα, η ανάπτυξη δηλαδή ενός δικτύου. Δεν είναι εύκολο. Υλοποιούνται ήδη εντός της φετινής χρονιάς, 40 νέες πολυλειτουργικές Μονάδες Ολικής Φροντίδας Ψυχικής Υγείας, οι οποίες θα είναι ιδιαίτερα βαριές δομές, δηλαδή θα έχουν τη δυνατότητα ημερήσιας νοσηλείας σε δύο βάρδιες και κινητών μονάδων, κυρίως όμως αυτό που μας ενδιαφέρει εδώ είναι η ύπαρξη θεραπευτικών κέντρων στην κοινότητα, όπου εξειδικευμένοι επαγγελματίες ψυχικής υγείας θα μπορούν να υπηρετούν τον τοπικό πληθυσμό και εκεί έχουμε τη δυνατότητα να έχουμε και κέντρα υποστήριξης της οικογένειας, που πραγματικώς θα μπορούσαν να βοηθήσουν προς την κατεύθυνση που συζητούμε.
Αντιλαμβάνεστε ότι εδώ δημιουργούνται μεγάλα ζητήματα. Πρώτον, είναι το θέμα της ενημέρωσης και του πληθυσμού αλλά και των εμπλεκομένων υπηρεσιών. Δεύτερον, είναι ένα θέμα εξειδίκευσης των λειτουργών και των εκπαιδευτικών, των δικαστικών και των αστυνομικών λειτουργών και των λειτουργών της κοινωνικής υπηρεσίας, έτσι ώστε πραγματικά να είναι δυνατόν να υπάρξουν αυτές οι συνέργειες και να μπορεί να απαντάται σωστά το ερώτημα “ποιος απευθύνεται σε ποιον, σε ποιες περιπτώσεις και γιατί”. Επίσης πιστεύουμε ότι αυτό εδώ θα μπορέσουμε να το αντιμετωπίσουμε έγκαιρα σε συνεργασία με την Επιτροπή. Κυρίως όμως, εκείνο το οποίο θα πρέπει να έχουμε πάντα κατά νου είναι ότι για οτιδήποτε ζητηθεί η συνδρομή υπηρεσιών ψυχικής υγείας θα πρέπει αυτή να είναι δεδομένη, έτσι ώστε να παρέχονται όλες οι απαραίτητες υπηρεσίες σε οποιονδήποτε παραπέμπεται είτε από το δικαστικό σύστημα, είτε από το εκπαιδευτικό σύστημα ή και αυθορμήτως μέσα από τις κοινωνικές υπηρεσίες.
Εκτός βέβαια από αυτό, υπάρχει και η ανάγκη εξυπηρετήσεως, όπως είπαν και οι Υπουργοί Δικαιοσύνης και Προστασίας του Πολίτου και του καθεαυτού σωφρονιστικού συστήματος. Εκεί πραγματικώς πρέπει να γίνουν πολλά. Εμείς σχεδιάζουμε σε άμεσο χρόνο τη δημιουργία ψυχιατρικής κλινικής, κάτι που έλειπε, στο ειδικό σωφρονιστικό κατάστημα νέων της Αυλώνας με υπηρεσίες τουλάχιστον ημερησίας φροντίδος στα Ειδικά Σωφρονιστικά Καταστήματα Αγροτικού Τύπου Νέων Νέας Κασσαβετείας και Βόλου. Εκτός από αυτό, χρησιμοποιώντας το σύστημα της τηλεϊατρικής που ήδη έχει εγκατασταθεί ή εγκαθίσταται εντός των επόμενων μηνών σε όλα τα σωφρονιστικά καταστήματα της χώρας, έχουμε πλέον, ξεκινώντας από τον Κορυδαλλό, οικοδομήσει μια ειδική υπηρεσία γιατρών και εν γένει επαγγελματιών ψυχικής υγείας που ασχολούνται με τους ανθρώπους οι οποίοι είναι υπό τη φροντίδα του σωφρονιστικού συστήματος. Διότι εκτός από τα παιδιά και τους εφήβους, υπάρχουν και νεαροί ενήλικες οι οποίοι, επίσης, χρειάζονται ιδιαίτερη φροντίδα και καθοδήγηση και ιδιαίτερη προστασία, ιδίως με τα σωφρονιστικά. Άρα, λοιπόν, σκοπός μας είναι, όπως είπε και ο Υπουργός Δικαιοσύνης, στο πλαίσιο μιας φιλικής δικαιοσύνης και για τα παιδιά και για τους εφήβους και για τους νεαρούς ενήλικες να οικοδομήσουμε σωφρονιστικά αλλά και μετασωφρονιστικά μέτρα και δομές τέτοιες που πραγματικά θα αποτελέσουν μια ασπίδα στην επανάληψη παραβατικών πράξεων, άρα θα αυξήσουν την πιθανότητα κάποιος να ενταχθεί επιτέλους παραγωγικά στην κοινωνία».
