Η Εκκλησία γιορτάζει την ανάμνηση του θαύματος της Ανάστασής του Λάζαρου – του φίλου του Χριστού!

Το Σάββατο του Λαζάρου είναι μέρα στην οποία, παραδοσιακά, οι ερημίτες εγκαταλείπουν τις σκήτες τους και επιστρέφουν στο μοναστήρι για τη Μεγάλη Εβδομάδα.

Στην Ελλάδα, το Σάββατο του Λαζάρου φτιάχνουν ειδικά ψωμάκια που μοιάζουν με σαβανωμένο άνθρωπο και ονομάζονται λαζαράκια, ενώ τα παιδιά τραγουδούν τα λαζαρικά, κάλαντα ειδικά για την ημέρα.

Τα ήθη, τα έθιμα και τα κάλαντα

Γνωστές είναι και οι παροιμίες:

«Με τη φωνή και ο Λάζαρος»

«Ξαναζωντάνεψε σαν τον Λάζαρο»

«Κέρινος σαν τον Λάζαρο»

Γενικά, η προσωνυμία «Λάζαρος» δίδεται μεταφορικά σε άτομα που σώθηκαν ανέλπιστα από βέβαιο θάνατο, σε άτομα που θεωρούνταν χαμένα και ξαφνικά επέστρεψαν και σε ανθρώπους καχεκτικούς ή διαρκώς κατηφείς.

Λαζαράκια

Το Λαζαροσάββατο σε πολλά μέρη της Ελλάδας οι νοικοκυρές ζυμώνουν ειδικά ψωμάκια, στα οποία δίνουν το σχήμα ανθρώπου και μάλιστα σαβανωμένου. Τα ψωμάκια αυτά έχουν την ονομασία λαζάροι, λαζαρούδια, λαζαράκια, λαζόνια, λαζαρέλια κ.α.

Λαζαρικά

Την ίδια ημέρα τα παιδιά (κυρίως τα κορίτσια) γυρίζουν τα σπίτια και τραγουδούν ειδικά κάλαντα, τα λεγόμενα λαζαρικά.

Στην Ρόδο το Σάββατο του Λαζάρου, τα παιδιά πηγαίνουν από σπίτι σε σπίτι και τραγουδούν τον «Λάζαρο».

Οι Λαζαρίνες της Κοζάνης

Ο κύκλος των πασχαλιάτικων εθίμων στην δυτική Μακεδονίας αρχίζει από το Σάββατο του Λαζάρου, όπου οι «Λαζαρίνες» από την Αιανή, τον Κρόκο, τη Λευκοπηγή, την Καισαριά, τη Ροδιανή και την Αγ. Παρασκευή Κοζάνης, με τις χρωματιστές παραδοσιακές στολές τους ξεκινούν για να τραγουδήσουν Λαζαράτικα τραγούδια στις γειτονιές των χωριών τους και να χορέψουν στις πλατείες το χορό «Τσιντσιρό».

Σύμφωνα με το παραδοσιακό τελετουργικό, οι Λαζαρίνες είναι κορίτσια της παιδικής ηλικίας έως και της περιόδου του γάμου, κάτι που όμως δεν ισχύει στις μέρες μας αφού σήμερα συμμετέχουν γυναίκες όλων των ηλικιών. Δεν νοείται κορίτσι της οικογένειας να μην υποδυθεί έστω μια φορά τον ρόλο της Λαζαρίνας και δεν υπάρχει οικογένεια που να μην διαθέτει τουλάχιστον μία χρωματιστή στολή, που τα υφάσματά της έχουν δημιουργηθεί σε τοπικούς αργαλειούς της περιοχής.

Οι Λαζαρίνες συγκεντρώνονται συνήθως σε ένα συγκεκριμένο σπίτι -το ονομάζουν κονάκι- και κατά ομάδες επισκέπτονται όλες τις γειτονιές του χωριού, λένε πασχαλιάτικα ή αυτοσχέδια τραγούδια, που αρμόζουν στις επιθυμίες και την κατάσταση της οικογένειας.

Έλκουν την καταγωγή τους από τα «Παρθένεια», τους χαρακτηριστικούς χορούς από ομάδες κοριτσιών των Δωρικών πόλεων του βορρά. Αργότερα, στα βυζαντινά χρόνια συνδέθηκαν με την Ανάσταση του Λαζάρου, την αναγέννηση της φύσης και την ανανέωση της ζωής. Στο έθιμο λαμβάνουν μέρος μόνο τα κορίτσια και βασικό τους χαρακτηριστικό είναι ο χορός και το τραγούδι χωρίς καμία συμμετοχή μουσικών οργάνων.

(με πληροφορίες από ΑΠΕ-ΜΠΕ/ protothema. gr / photo: pixabay)