Στην Ουγγαρία η λιανική πώληση φαρμάκων πραγματοποιείται, με εξαίρεση τα νοσοκομεία, μέσω φαρμακείων. Τα φαρμακεία εφοδιάζονται από χονδρεμπόρους και οι χονδρέμποροι από εταιρίες διανομής φαρμακευτικών προϊόντων, όπως η Boehringer Ingelheim.

Τα φάρμακα μπορούν να επιδοτούνται από τον NEAK, ο οποίος εφαρμόζει στην περίπτωση αυτή σύστημα «επιδοτήσεως της τιμής αγοράς». Δυνάμει του συστήματος αυτού, ο NEAK επιδοτεί την τιμή αγοράς των φαρμάκων που πωλούνται με ιατρική συνταγή και καλύπτονται από την κοινωνική ασφάλιση στο πλαίσιο εξωτερικών θεραπειών. Η καταβολή της τιμής του επιδοτούμενου φαρμάκου κατανέμεται στη συνέχεια μεταξύ του NEAK και του ασθενούς. Ο ασθενής καταβάλλει στον φαρμακοποιό ποσό που καλείται «συμμετοχή» και αντιστοιχεί στη διαφορά μεταξύ της τιμής του φαρμάκου και του ποσού της επιδοτήσεως που καταβάλλει ο ΝΕΑΚ. Ο NEAK καταβάλλει εκ των υστέρων στο φαρμακείο το ποσό της εν λόγω επιδοτήσεως. Επομένως, η τιμή των φαρμάκων που εισπράττουν τα φαρμακεία, η οποία αποτελεί τη βάση επιβολής του ΦΠΑ, έχει δύο συνιστώσες, αφενός, την επιδότηση του NEAK και, αφετέρου, τη «συμμετοχή» που καταβάλλει ο ασθενής. Συνεπώς, το φαρμακείο υποχρεούται να καταβάλλει τον ΦΠΑ που αντιστοιχεί τόσο στο καταβαλλόμενο από τον ασθενή ποσό όσο και στο ποσό που καταβάλλει ο ΝΕΑΚ.

Ο NEAK αποφασίζει αν πρέπει να περιληφθεί ένα φάρμακο στον κατάλογο των επιδοτούμενων φαρμάκων κατόπιν εξετάσεως που λαμβάνει υπόψη διάφορες πτυχές, όπως η πολιτική της δημόσιας υγείας, οι φαρμακευτικές πτυχές και η σχέση κόστους/αποτελεσματικότητας, και, στη συνέχεια, καθορίζει το ύψος της επιδοτήσεως σε συνάρτηση με την τιμή που καθορίζει ο διανομέας, ήτοι η Boehringer Ingelheim στην υπόθεση της κύριας δίκης.

Προκειμένου τα φάρμακα που διανέμει στην ουγγρική αγορά να εξακολουθήσουν να επιδοτούνται, η Boehringer Ingelheim συνήψε με τον NEAK «συμβάσεις για την επιδότηση φαρμάκων» (στο εξής: συμβάσεις επιδότησης), για την περίοδο από 1ης Οκτωβρίου 2013 έως 31 Δεκεμβρίου 2017. Δυνάμει των εν λόγω συμβάσεων, η Boehringer Ingelheim αναλάμβανε την υποχρέωση να καταβάλλει στον NEAK, επί της ποσότητας των φαρμάκων που εμπορευόταν, ποσά το ύψος των οποίων καθορίζεται στις συμβάσεις, τα οποία αφαιρούνταν από τον κύκλο εργασιών που προερχόταν από την πώληση των φαρμάκων αυτών. Ειδικότερα, το ποσό των καταβολών καθορίστηκε ως ποσοστό επί της μικτής επιδοτήσεως του ΝΕΑΚ, βάσει των μονάδων συσκευασίας (κουτιά) που πωλούνταν σε επιδοτούμενη τιμή (υπολογισμός ποσού ανά κουτί), ή ακόμη, στην περίπτωση ορισμένων συμβάσεων, καθορίστηκε στο 100 % όταν η επιδότηση ορισμένων προϊόντων από τον ΝΕΑΚ υπερέβαινε ένα ανώτατο όριο (υπολογισμός ποσού βάσει οριακών τιμών).

Η σύναψη των ως άνω συμβάσεων δεν αποτελεί μεν υποχρέωση εκ του νόμου, παρέχει όμως στην Boehringer Ingelheim την εγγύηση ότι τα πωλούμενα από αυτή φάρμακα θα επιδοτούνται από τον ΝΕΑΚ. Οι συμβάσεις αυτές παρέχουν επίσης στον NEAK τη δυνατότητα να διασφαλίζει την αδιάλειπτη πρόσβαση σε επιδοτούμενες νέες και σύγχρονες θεραπείες, διασφαλίζοντας παράλληλα τη διατήρηση της ισορροπίας του προϋπολογισμού.

Ο NEAK δεν εξέδωσε κανένα τιμολόγιο σχετικά με τα καταβληθέντα από την Boehringer Ingelheim ποσά. Ωστόσο, υπάρχουν ορισμένα έγγραφα που παρέχουν τη δυνατότητα να εξακριβωθεί εκ των υστέρων το υποστατό των καταβολών που πραγματοποίησε η Boehringer Ingelheim στον NEAK βάσει των ως άνω συμβάσεων.

Στις 13 Νοεμβρίου 2018, η Boehringer Ingelheim υπέβαλε στις ουγγρικές φορολογικές αρχές διορθωτική δήλωση ΦΠΑ για την περίοδο μεταξύ 1ης Οκτωβρίου 2013 και 31ης Δεκεμβρίου 2017, κατ’ εφαρμογήν του άρθρου 195 του νόμου CL του 2017 περί του κώδικα φορολογικής διαδικασίας. Βάσει της δυνατότητας διορθώσεως που διέθετε, η Boehringer Ingelheim, επικαλούμενη καταβολές προς τον NEAK δυνάμει των συμβάσεων επιδότησης, μείωσε κατά 354 687 000 ουγγρικά φιορίνια (HUF) (περίπου 1 εκατομμύριο ευρώ) το ποσό του καταβλητέου για την εν λόγω περίοδο ΦΠΑ.

23 Η ουγγρική πρωτοβάθμια φορολογική αρχή απέρριψε τη διορθωτική δήλωση της Boehringer Ingelheim και, ως εκ τούτου, αρνήθηκε την εκ των υστέρων μείωση της βάσης επιβολής του ΦΠΑ.

Η διεύθυνση προσφυγών θεώρησε ότι τα ποσά που κατέβαλε η Boehringer Ingelheim υπέρ του NEAK δεν πληρούσαν τις προϋποθέσεις μειώσεως της βάσης επιβολής του ΦΠΑ που προβλέπει το άρθρο 77, παράγραφος 4, του νόμου περί ΦΠΑ. Συγκεκριμένα, κατά τη διεύθυνση προσφυγών, αφενός, τα ποσά που κατέβαλε η Boehringer Ingelheim δεν μπορούν να θεωρηθούν ως εκ των υστέρων επιστροφή χορηγηθείσα «για διαφημιστικούς σκοπούς», δεδομένου ότι το άρθρο 17, παράγραφος 4, του Gyftv απαγορεύει την εμπορική προώθηση των φαρμάκων που έχουν καταχωριστεί στον κατάλογο των επιδοτούμενων από την κοινωνική ασφάλιση προϊόντων. Αφετέρου, η Boehringer Ingelheim δεν κατέβαλε τα ως άνω ποσά «σύμφωνα με τους λεπτομερείς όρους της εμπορικής πολιτικής της», εφόσον το ύψος των οφειλομένων δυνάμει των συμβάσεων ποσών δεν καθοριζόταν από τη φαρμακευτική επιχείρηση αλλά, σύμφωνα με το κανονιστικό διάταγμα, από επιτροπή επαγγελματιών του τομέα της υγείας.

Η υπόθεση κατέληξε στο Ευρωπαϊκό δικαστήριο στο οποίο υποβλήθηκαν τα ακόλουθα προδικαστικά ερωτήματα:

«1) Πρέπει το άρθρο 90, παράγραφος 1, της οδηγίας [ΦΠΑ] να ερμηνευθεί υπό την έννοια ότι αντιτίθεται σε εθνική ρύθμιση, όπως η επίμαχη στη διαφορά της κύριας δίκης, σύμφωνα με την οποία φαρμακευτική εταιρία που, δυνάμει συμβάσεως της οποίας η σύναψη δεν είναι υποχρεωτική, καταβάλλει σε κρατικό οργανισμό ασφαλίσεως υγείας μέρος των εσόδων της από την πώληση φαρμάκων και που, ως εκ τούτου, δεν λαμβάνει το πλήρες αντίτιμο για τα εν λόγω προϊόντα, δεν έχει δικαίωμα εκ των υστέρων μειώσεως της βάσης επιβολής του φόρου για τον λόγο και μόνον ότι οι καταβολές αυτές δεν πραγματοποιούνται βάσει των όρων που έχει προηγουμένως καθορίσει η επιχείρηση αυτή στο πλαίσιο της εμπορικής πολιτικής της και δεν εξυπηρετούν διαφημιστικούς κυρίως σκοπούς;

2) Σε περίπτωση καταφατικής απαντήσεως στο πρώτο ερώτημα, πρέπει το άρθρο 273 της οδηγίας [ΦΠΑ] να ερμηνευθεί υπό την έννοια ότι αντιτίθεται σε εθνική ρύθμιση, όπως η επίμαχη στη διαφορά της κύριας δίκης, η οποία συναρτά την εκ των υστέρων μείωση της βάσης επιβολής του φόρου με την ύπαρξη τιμολογίου εκδοθέντος στο όνομα του κατόχου του δικαιώματος προς επιστροφή που αποδεικνύει το υποστατό της παρέχουσας δικαίωμα στην εν λόγω επιστροφή συναλλαγής, όταν η συναλλαγή που επιτρέπει την εκ των υστέρων μείωση της βάσης επιβολής του φόρου είναι δεόντως τεκμηριωμένη, βασίζεται εν μέρει σε δημόσια και έγκυρα στοιχεία και καθιστά δυνατή την ορθή είσπραξη του φόρου;»

Το ΔΕΚ έκρινε ότι :

1) Το άρθρο 90, παράγραφος 1, της οδηγίας 2006/112/ΕΚ του Συμβουλίου, της 28ης Νοεμβρίου 2006, σχετικά με το κοινό σύστημα φόρου προστιθέμενης αξίας, έχει την έννοια ότι αντιτίθεται σε εθνική ρύθμιση η οποία προβλέπει ότι μια φαρμακευτική επιχείρηση δεν μπορεί να εκπέσει από τη βάση επιβολής του φόρου προστιθέμενης αξίας το μέρος του κύκλου εργασιών της που προέρχεται από την πώληση φαρμάκων επιδοτούμενων από τον κρατικό οργανισμό ασφαλίσεως υγείας και το οποίο καταβάλλει στον εν λόγω οργανισμό δυνάμει μεταξύ τους συμβάσεως, όταν η έκπτωση δεν επιτρέπεται για τον λόγο ότι τα ως άνω καταβληθέντα ποσά δεν καθορίστηκαν βάσει των όρων που έχει προηγουμένως προσδιορίσει η επιχείρηση στο πλαίσιο της εμπορικής πολιτικής της και οι καταβολές δεν πραγματοποιήθηκαν για διαφημιστικούς σκοπούς.

2) Το άρθρο 90, παράγραφος 1, και το άρθρο 273 της οδηγίας 2006/112/ΕΚ έχουν την έννοια ότι αντιτίθενται σε εθνική ρύθμιση η οποία εξαρτά την εκ των υστέρων μείωση της βάσης επιβολής του φόρου προστιθέμενης αξίας από την προϋπόθεση ότι ο υποκείμενος στον φόρο που έχει δικαίωμα επιστροφής διαθέτει τιμολόγιο στο όνομά του που αποδεικνύει την εκτέλεση της συναλλαγής η οποία παρέχει δικαίωμα για την επιστροφή, ακόμη και όταν δεν έχει εκδοθεί τέτοιο τιμολόγιο και η εκτέλεση της συναλλαγής μπορεί να αποδειχθεί με άλλα μέσα.

ΠΗΓΗ: Taxheaven