«Ο ακριβής λόγος για το μάσημα πίσσας παραμένει ασαφής, αλλά έχει υποστηριχθεί ότι τη μασούσαν για ιατρικούς σκοπούς, καθώς περιέχει φυσικές ενώσεις με αντιμικροβιακές ιδιότητες», γράφει μια ομάδα αρχαιολόγων με επικεφαλής την Άννα Γουάιτ από το Πανεπιστήμιο της Κοπεγχάγης.

Η ομάδα ανέλυσε 30 αντικείμενα από πίσσα σημύδας από εννέα τοποθεσίες στην περιοχή των Άλπεων, τα περισσότερα από οικισμούς σε λίμνες ηλικίας έως και 6.300 ετών. Δώδεκα από αυτά τα κομμάτια πίσσας ήταν χαλαρά κομμάτια, πολλά από τα οποία είχαν εμφανή σημάδια μάσησης.

Το σπουδαίο με τις κόλλες είναι ότι πάνω τους κολλάνε κάθε είδους ουσίες από το περιβάλλον, τόσο τυχαία όσο και σκόπιμα. Ουσίες που βρίσκονται στην πίσσα – όπως η ρητίνη πεύκου – μπορεί να έχουν προστεθεί σκόπιμα για να αλλάξουν τις ιδιότητες του υλικού της πίσσας σημύδας.

Εν τω μεταξύ, δείγματα του ανθρώπινου στοματικού μικροβιώματος ενσωματώνονται τυχαία στην πίσσα όταν αυτή μασάται, μαζί με τροφή ή άλλα υλικά ανάμεσα στα δόντια του μασητή. Μερικά από τα κομμάτια περιείχαν DNA από λιναρόσπορο ( Linum usitatissimum ) και παπαρουνόσπορο ( Papaver somniferum ), αν και δεν είναι σαφές εάν ο τελευταίος καταναλώθηκε ως τροφή ή για τις οπιοειδείς επιδράσεις του.

Σε 19 από τα δείγματα, το αρχαίο ανθρώπινο DNA είχε διατηρηθεί με αρκετή πιστότητα ώστε, σε ορισμένες περιπτώσεις, η ομάδα να είναι σε θέση να αναγνωρίσει το φύλο του ατόμου που το είχε μασήσει.
«Η παρουσία ανθρώπινου και στοματικού μικροβιακού DNA σε ορισμένα από τα δείγματα υποδηλώνει ότι η πίσσα μασήθηκε, σε ορισμένες περιπτώσεις από πολλά άτομα», γράφουν οι συγγραφείς .

«Το ανθρώπινο DNA μας επιτρέπει επίσης να προσδιορίσουμε το φύλο όσων μασούσαν την πίσσα»

Η ανάλυση των οργανικών υπολειμμάτων και του αρχαίου DNA που είχε παγιδευτεί μέσα στην πίσσα αποκάλυψε ανδρικό DNA στα 10 λίθινα εργαλεία όπου η πίσσα είχε χρησιμοποιηθεί ως κόλλα, ενώ γυναικείο DNA υπήρχε στην πίσσα που χρησιμοποιήθηκε για την επισκευή και των τριών κεραμικών που εξετάστηκαν στη μελέτη.

Είναι πιθανό το μάσημα να ήταν ένα σημαντικό μέρος της εργασίας με την πίσσα ως συγκολλητικό υλικό, καθώς σκληραίνει κατά την ψύξη και το μάσημα τη μαλακώνει.

«[Αυτό] μπορεί να εξηγήσει γιατί βρίσκουμε λιγότερο στοματικό μικροβιακό DNA στα δείγματα με λαβή και στις κεραμικές πίσσες από ό,τι σε ορισμένα από τα «μασημένα» κομμάτια», σημειώνουν οι συγγραφείς .

Δεδομένου ότι τα ανθρώπινα λείψανα αυτής της εποχής είναι σπάνια, η αρχαία τσίχλα γίνεται όχημα για την καλύτερη κατανόηση της προϊστορίας μας, η οποία διαφορετικά θα χανόταν στο πέρασμα του χρόνου.

Πριν πετάξετε την επόμενη τσίχλα σας, ξανασκεφτείτε το: θα μπορούσε να καταλήξει να διατηρήσει το DNA σας (και το δείπνο σας) για χιλιάδες χρόνια.

Αυτή η έρευνα δημοσιεύτηκε στο Proceedings of the Royal Society B.

(photo: pixabay)