Πρώτο θέμα αποτελεί η χθεσινή ρηματική διακοίνωση της Λιβύης στον ΟΗΕ, όπου για πρώτη φορά αμφισβητεί στον διεθνή Οργανισμό την Μέση Γραμμή σχετικά με την υφαλοκρηπίδα και άρα την ΑΟΖ της Ελλάδας.
Η αμφισβήτηση έγινε με βάση το τουρκολιβυκό μνημόνιο, το οποίο δεν αναγνωρίζει πως νησιά όπως η Κρήτη μπορούν να έχουν υφαλοκρηπίδα και άρα ΑΟΖ πέραν των χωρικών υδάτων.
Ουσιαστικά ακυρώνει την ελληνική ΑΟΖ και συνδέει την Τουρκία με την Λιβύη, η οποία μπαίνει σφήνα στο Αιγαίο. Άλλωστε είχε παρουσιαστεί διά της πλαγίας οδού και χάρτης, κατά την διάρκεια υπογραφών μεταξύ Τουρκίας και Λιβύης για έρευνες.
Στόχος, μεταξύ των άλλων, να εμποδιστούν οι όποιες ελληνικές έρευνες υδρογονανθράκων νοτίως της Κρήτης.
Τι είναι υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ
Η υφαλοκρηπίδα εκτείνεται πέρα από τα χωρικά ύδατα και φτάνει μέχρι και σε ακτίνα 350 ναυτικών μιλίων από την ακτή, άπαξ και δεν υφίσταται έδαφος άλλης χώρας στον ορίζοντα. Ειδάλλως χρησιμοποιείται η μέθοδος της μέσης γραμμής για τον ορισμό της.
Η κάθε χώρα μπορεί να αξιοποιήσει τον βυθό αναζητώντας για παράδειγμα ορυκτά μέχρι εκεί που θα οριστεί η υφαλοκρηπίδα. Η επιφάνεια των υδάτων καθώς και ο εναέριος χώρος πάνω από την υφαλοκρηπίδα δεν ανήκουν στην εκάστοτε χώρα πέραν των χωρικών υδάτων.
Η υφαλοκρηπίδα έχει επήρεια και στον καθορισμό της ΑΟΖ (Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη) και ουσιαστικά ταυτίζεται με αυτήν, με την διαφορά πως η ΑΟΖ μπορεί να φτάσει μόνο τα 200 ναυτικά μίλια. Με βάση την ΑΟΖ η κάθε χώρα πέραν του βυθού μπορεί να αξιοποιεί και τα ύδατα κάτω από την επιφάνεια (για παράδειγμα αλιεία). Η επιφάνεια της θάλασσας πέραν των χωρικών υδάτων θεωρείται διεθνή ύδατα!
Με πιο απλά λόγια, υφαλοκρηπίδα θεωρείται ο βυθός και το υπέδαφος του βυθού, που μπορεί κάποιος να τρυπήσει για εξορύξεις. Η ΑΟΖ συνιστά το κομμάτι των υδάτων μέχρι την επιφάνεια της θάλασσας, χωρίς να την περιλαμβάνει.
Η υφαλοκρηπίδα υπάρχει εξ αρχής. Δεν χρειάζεται να την ανακηρύξει κάποιο κράτος, η ΑΟΖ απαιτεί ανακήρυξη βάσει τους Διεθνούς Δικαίου και έπειτα διαδικασία οριοθέτησης με τα όποια γειτονικά κράτη.
Η διαφορά με την Τουρκία και τώρα πλέον και με την Λιβύη
Η διαφορά με την Τουρκία είναι απλή: Η γείτονα θεωρεί πως τα νησιά δεν έχουν υφαλοκρηπίδα και επομένως ΑΟΖ, παρά μόνο οι ηπειρωτικές περιοχές. Για αυτό ακούμε πολλές φορές πως οι Τούρκοι ψαράδες ψαρεύουν παράνομα σε περιοχές ελληνικής κυριαρχίας. Οι Τούρκοι θέλουν την κυριαρχία στο μισό Αιγαίο και πλέον ενεργοποιούν και την Λιβύη να κάνει το ίδιο μέσω του ΟΗΕ νοτίως της Κρήτης.
Η Τουρκία έχει φτιάξει τον δικό της χωροταξικό χάρτη ορίζοντας ως μέση γραμμή το μισό Αιγαίο. Η Ελλάδα, βασιζόμενη στο Διεθνές Δίκαιο έχει σχεδιάσει τον χωροταξικό της χάρτη με βάση την υφαλοκρηπίδα των νησιών, κατά την οποία ΑΟΖ έχει και το Καστελόριζο. Η Τουρκία περιορίζεται στα παράλια και η Ελλάδα έχει κοινή ΑΟΖ με την Κύπρο και την Αίγυπτο.
Ως εκ τούτου η Τουρκία πέρασε στην αντεπίθεση θέλοντας όχι απλά να περιορίσει την Ελλάδα στα δικά της παράλια, αλλά να της πάρει το μισό Αιγαίο. Και πλέον έχει να αντιμετωπίσει και την Λιβύη στα νότια, όπου η ισλαμική κυβέρνηση της δυτικής Λιβύης προχωρά κατά της Ελλάδας στον ΟΗΕ, αλλά και η κυβέρνησης Χαφτάρ της ανατολικής δείχνει να συμβιβάζεται με την εν λόγω εξέλιξη. Μένει να φανεί ποιές θα είναι η κινήσεις της κυβέρνησης.
