Μια ομάδα γυναικών στο μεγαλύτερο νησί της Νότιας Κορέας, το Τζέτζου, ακολουθεί μια μοναδική παράδοση να βάζει φαγητό στο τραπέζι: Κάνουν ελεύθερη κατάδυση σε βάθη σχεδόν 10 μέτρων χωρίς να χρησιμοποιούν κανέναν ειδικό εξοπλισμό.

Τώρα, μια νέα μελέτη αποκαλύπτει ότι αυτές οι γυναίκες φέρουν ξεχωριστά γονίδια που δεν υπάρχουν στις Νοτιοκορεάτισσες που ζουν στην ηπειρωτική χώρα. Αυτά τα γονίδια μπορεί να συνδέονται με την ικανότητα των γυναικών να αντέχουν στο παγωμένο νερό και να μειώνουν την αρτηριακή τους πίεση κατά την κατάδυση, έγραψαν οι επιστήμονες σε μια μελέτη που δημοσιεύθηκε την Παρασκευή (2 Μαΐου) στο περιοδικό Cell Reports .

Οι Jeju Haenyeo — που μεταφράζεται ως «γυναίκες της θάλασσας» — ξεκινούν τις καταδύσεις για θαλασσινά περίπου στην ηλικία των 15 ετών, μαζεύοντας αχινούς και χταπόδια. Σύμφωνα με την UNESCO , τα μέλη της ομάδας αλιεύουν έως και επτά ώρες την ημέρα για περίπου 90 ημέρες το χρόνο. Συνεχίζουν την πρακτική μέχρι και τα 80 τους, χωρίς καν να κάνουν διάλειμμα κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.

«Είναι απίστευτο», δήλωσε στο Live Science η Melissa Ilardo , συγγραφέας της μελέτης και γενετιστής στο Πανεπιστήμιο της Γιούτα. «Δεν είναι μόνο ότι το κάνουν αυτό σε μεγαλύτερη ηλικία, αλλά με πόσο αθλητισμό το κάνουν είναι απλά εκπληκτικό».

Η Ιλάρντο μελέτησε προηγουμένως έναν άλλο πληθυσμό ανθρώπων που κάνουν ελεύθερη κατάδυση για θαλασσινά: τους Μπατζάου, ή «νομάδες της θάλασσας», στην Ινδονησία. Η διαφορά είναι ότι, στα ανοιχτά του τροπικού νησιού της Ινδονησίας, το νερό είναι ζεστό — περίπου 80 βαθμοί Φαρενάιτ (26,7 βαθμοί Κελσίου) — ενώ το νερό στα ανοιχτά του Τζέτζου μπορεί να πέσει κάτω από τους 55 F (12,8 °C). Αυτό είναι αρκετά κρύο για να προκαλέσει υποθερμία .

Αλλά οι Jeju Haenyeo «θα βουτήξουν ανεξάρτητα από τη θερμοκρασία», είπε η Ilardo, κατεβαίνοντας έως και 10 μέτρα, συνήθως για περίπου 30 δευτερόλεπτα κάθε φορά, σύμφωνα με την εφημερίδα.

Για να διερευνήσουν τα μυστικά πίσω από την ανοχή της ομάδας στο κρύο νερό και την αντοχή της στις καταδύσεις, η Ilardo και η ομάδα της συνέκριναν τη γενετική 30 Jeju Haenyeo γυναικών με αυτή 30 γυναικών που δεν είναι δύτριες από το Jeju και 31 άλλων γυναικών από την ηπειρωτική Νότια Κορέα.

Τόσο οι Haenyeo όσο και οι μη δύτριες από το Jeju μοιράζονταν την ίδια γενετική σύνθεση, η οποία ήταν σημαντικά διαφορετική από τους ξαδέρφους τους στην ηπειρωτική χώρα. Αυτό πιθανότατα οφείλεται στο ότι όσοι ζούσαν στο νησί είχαν στενή κοινή καταγωγή, σύμφωνα με τους ερευνητές.

Σε σύγκριση με τους κατοίκους της ηπειρωτικής χώρας, οι άνθρωποι από το Τζέτζου ήταν πολύ πιο πιθανό να φέρουν μια ξεχωριστή παραλλαγή ενός γονιδίου για τη σαρκογλυκάνη Ζ ,μια πρωτεΐνη που συνδέεται με την ευαισθησία στο κρύο. Η πρωτεΐνη βρίσκεται στους μύες , οι οποίοι επιτρέπουν τις ακούσιες κινήσεις, όπως αυτές που εμπλέκονται στην κυκλοφορία του αίματος. Έρευνες έχουν δείξει ότι επηρεάζει τον πόνο από το κρύο , όπως θα ένιωθε κανείς όταν βυθίζει το χέρι του σε παγωμένο νερό. Η παραλλαγή σε αυτό το γονίδιο μπορεί να εξηγήσει την ανοχή των δυτριών που κάνουν ελεύθερη κατάδυση στο κρύο νερό, πρότεινε η Ιλάρντο.

Περίπου το ένα τρίτο των γυναικών από το Τζέτζου — δύτριες και μη δύτριες — έφεραν μια παραλλαγή γονιδίου που κωδικοποιεί μια πρωτεΐνη που ονομάζεται υποδοχέας Fcγ IIA. Συγκριτικά, μόνο το 7% των γυναικών από την ηπειρωτική χώρα έφεραν αυτήν την παραλλαγή.

Τα στοιχεία υποδηλώνουν ότι αυτή η πρωτεΐνη βοηθά στη ρύθμιση του τρόπου με τον οποίο οι μύες στην επένδυση των αιμοφόρων αγγείων αντιδρούν στη φλεγμονή . Εάν η παραλλαγή βοηθά στον περιορισμό των φλεγμονωδών επιδράσεων στα αιμοφόρα αγγεία, οι επιστήμονες θεωρούν ότι μπορεί να μειώσει τη διαστολική αρτηριακή πίεση. (Η αρτηριακή πίεση μετριέται γενικά με την αναλογία της συστολικής αρτηριακής πίεσης, η οποία μετρά την πίεση στις αρτηρίες κατά τους καρδιακούς παλμούς, προς τη διαστολική αρτηριακή πίεση, την πίεση μεταξύ των παλμών.)

Οι ερευνητές διερεύνησαν αυτήν την ιδέα με μια προσομοίωση κατάδυσης. Ζήτησαν από κάθε συμμετέχοντα να κρατήσει την αναπνοή του ενώ βυθίζει το πρόσωπό του σε ένα μπολ με κρύο νερό, κάτι που ενεργοποιεί το αντανακλαστικό της κατάδυσης . «Το σώμα σας αντιδρά σαν να κάνετε κατάδυση, και αυτό συμβαίνει επειδή το νεύρο που στην πραγματικότητα ενεργοποιεί την απόκριση της κατάδυσης βρίσκεται στο πρόσωπό σας», είπε η Ilardo. Αυτό το αντανακλαστικό ωθεί το σώμα να εξοικονομεί οξυγόνο επιβραδύνοντας τον καρδιακό ρυθμό και συστέλλοντας τα αιμοφόρα αγγεία, βοηθώντας στην επαρκή παροχή αίματος σε ζωτικά όργανα, πρόσθεσε.

Γενικά, οι συμμετέχοντες από το Τζέτζου είχαν υψηλότερη συνολική αρτηριακή πίεση από ό,τι οι συμμετέχοντες από την ηπειρωτική χώρα, και κατά τη διάρκεια της προσομοιωμένης κατάδυσης, και οι δύο ομάδες εμφάνισαν υψηλότερη διαστολική αρτηριακή πίεση από τις αρχικές τους τιμές. Ωστόσο, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η παρουσία της παραλλαγής του γονιδίου IIA του υποδοχέα Fcγ συνδέεται με σημαντικά χαμηλότερη διαστολική αρτηριακή πίεση στους συμμετέχοντες από το Τζέτζου κατά τη διάρκεια της κατάδυσης.

Αυτή η γονιδιακή παραλλαγή μπορεί να βοηθήσει στην προστασία των Jeju Haenyeo από επιπλοκές που σχετίζονται με την υπέρταση που προκαλείται από καταδύσεις, ή αλλιώς υψηλή αρτηριακή πίεση, η οποία θα μπορούσε να είναι ιδιαίτερα επιβλαβής κατά την εγκυμοσύνη, σύμφωνα με την ομάδα. Ωστόσο, αυτές οι υποθέσεις δεν έχουν ακόμη επιβεβαιωθεί.

«Η συχνότητα και των δύο γενετικών παραλλαγών είναι η ίδια σε όλους τους κατοίκους του Νησιού Τζέτζου», σημείωσε η Ιλάρντο. «Ουσιαστικά, φαίνεται ότι όλοι οι κάτοικοι του Τζέτζου είναι εξίσου πιθανό να κατάγονται από δύτες. Με άλλα λόγια, είτε είστε ενεργός δύτης είτε απόγονος ενός δύτη».

Ο Tatum Simonson , γενετιστής και φυσιολόγος στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια, στο Σαν Ντιέγκο, ο οποίος δεν συμμετείχε στη μελέτη, θεώρησε ότι η σύνδεση της φυσιολογίας των Haenyeo με τη γενετική τους ήταν πραγματικά πολύτιμη για την κατανόηση του πώς οι άνθρωποι αντιδρούν στην υποξία, ή στα χαμηλά επίπεδα οξυγόνου. Ο Simonson μελετά τη γενετική και τη φυσιολογία των ανθρώπων που ζουν σε περιοχές μεγάλου υψομέτρου, όπου τα επίπεδα οξυγόνου στην ατμόσφαιρα είναι χαμηλότερα από ό,τι στο επίπεδο της θάλασσας.

«Ίσως κάποιες από τις ίδιες γενετικές παραλλαγές να εντοπίζονται και σε άλλες ομάδες», είπε, «και έτσι, αυτό θα μπορούσε να είναι σημαντικό όσον αφορά την εξέταση του πώς οι άνθρωποι αντιδρούν στο στρες της υποξίας».

Ορισμένες από τις διαφορές που παρατηρούνται στους δύτες και τους μη δύτες μπορεί να οφείλονται στην εκπαίδευση και όχι στη γενετική, πρόσθεσε η Ilardo. Εκτός από την πτώση της αρτηριακής πίεσης των δυτών, οι καρδιακοί παλμοί τους επηρεάστηκαν επίσης από την κατάδυση. Ο καρδιακός ρυθμός ενός δύτη μειώθηκε κατά περισσότερο από 40 παλμούς ανά λεπτό σε μόλις 15 δευτερόλεπτα κατά τη διάρκεια μιας κατάδυσης – ένα φαινόμενο που δεν παρατηρείται στους άλλους πληθυσμούς, που δεν κάνουν καταδύσεις.

Αυτή η ικανότητα φαίνεται να είναι αποτέλεσμα μιας ζωής εκπαίδευσης και όχι γενετικής, είπε η Ilardo. Η ανάλυση δεν αποκάλυψε κάποιο συγκεκριμένο γονίδιο που να συνδέεται με την ικανότητα και, επιπλέον, οι δύτες και οι μη δύτες από το Jeju έδειξαν δραματικές διαφορές, παρά το γεγονός ότι μοιράζονταν μεγάλο μέρος της γενετικής τους σύνθεσης.

Τα σώματά μας ανταποκρίνονται σε ακραία περιβάλλοντα είτε μέσω εξελικτικής προσαρμογής, η οποία λαμβάνει χώρα με την πάροδο των γενεών, είτε μέσω εγκλιματισμού, ο οποίος λαμβάνει χώρα κατά τη διάρκεια μιας ζωής, δήλωσε στο Live Science η Cara Ocobock , ανθρωποβιολόγος και ανθρωπολόγος στο Πανεπιστήμιο Notre Dame.

«Ακόμα κι αν έχετε μια ομάδα ανθρώπων που από γενιά σε γενιά κάνουν αυτές τις καταδύσεις για μεγάλο χρονικό διάστημα, θα δείτε ατομικές διαφορές στον τρόπο που αντιδρά κάθε άτομο», δήλωσε η Ocobock, η οποία δεν συμμετείχε στη νέα εργασία. Μελετά πώς οι κτηνοτρόφοι ταράνδων στη Φινλανδία αντιμετωπίζουν τις χαμηλές θερμοκρασίες.

Δείτε ΦΩΤΟ ΕΔΩ

photo: pixabay