Τα ευρήματα, που δημοσιεύθηκαν διαδικτυακά στις 26 Σεπτεμβρίου 2025, στο Advanced Science , περιγράφουν ένα πλήρες ανθρώπινο, μικροσκοπικό ηπατικό σύστημα που αναπτύχθηκε από βλαστοκύτταρα και ανοσοκύτταρα του ίδιου του ασθενούς. Αυτό το προηγμένο μοντέλο παρέχει έναν νέο τρόπο να μελετηθεί γιατί ορισμένοι άνθρωποι υποφέρουν από σοβαρές βλάβες στο ήπαρ που σχετίζονται με το ανοσοποιητικό σύστημα από φάρμακα που διαφορετικά θεωρούνται ασφαλή. Η Fadoua El Abdellaoui Soussi, PhD, και η Magdalena Kasendra, PhD, και οι δύο από το Κέντρο Βλαστοκυττάρων και Οργανοειδών Ιατρικής (CuSTOM) στο Παιδιατρικό Νοσοκομείο του Σινσινάτι, ηγήθηκαν της έρευνας.

«Στόχος μας ήταν να δημιουργήσουμε ένα ανθρώπινο σύστημα που να καταγράφει τον τρόπο με τον οποίο το ήπαρ και το ανοσοποιητικό σύστημα αλληλεπιδρούν στους ασθενείς», λέει ο El Abdellaoui Soussi. «Ενσωματώνοντας τη γενετική και τις ανοσολογικές αποκρίσεις που αφορούν συγκεκριμένα τον ασθενή, μπορούμε επιτέλους να αρχίσουμε να εξηγούμε γιατί ορισμένα φάρμακα προκαλούν ηπατική βλάβη μόνο σε ένα μικρό υποσύνολο ατόμων».

Ένα μοντέλο που αναπαράγει την ανοσοποιητική βλάβη του ήπατος

Ορισμένα φάρμακα που περνούν με επιτυχία τις παραδοσιακές δοκιμές ασφάλειας μπορούν να προκαλέσουν ιδιοσυγκρασιακή φαρμακευτική ηπατική βλάβη (iDILI), μια σπάνια αλλά σοβαρή ανοσολογική αντίδραση που μπορεί να προκαλέσει σοβαρή ασθένεια ή να αναγκάσει τη διακοπή ενός φαρμάκου. Τα τυπικά εργαστηριακά και ζωικά μοντέλα δυσκολεύονται εδώ και καιρό να αναπαράγουν αυτές τις πολύπλοκες ανοσολογικές αποκρίσεις που ποικίλλουν από άτομο σε άτομο.

Η νέα πλατφόρμα καλύπτει αυτό το κενό συνδυάζοντας οργανοειδή ήπατος που κατασκευάζονται από επαγόμενα πολυδύναμα βλαστοκύτταρα (iPSCs) με τα δικά τους CD8⁺ Τ κύτταρα κάθε δότη, τα οποία είναι ανοσοκύτταρα που στοχεύουν μολυσμένους ή κατεστραμμένους ιστούς. Το σύστημα είναι απολύτως ικανό να αντικατοπτρίζει τόσο τη γενετική όσο και την ανοσολογική ποικιλομορφία που συναντάται σε πραγματικούς ασθενείς.

Ως απόδειξη, οι ερευνητές ανέπτυξαν την ηπατική βλάβη που προκαλείται από το αντιβιοτικό φλουκλοξακιλλίνη, η οποία εμφανίζεται μόνο σε άτομα που φέρουν το γονίδιο κινδύνου HLA-B*57:01. Το μοντέλο τους αναπαρήγαγε με ακρίβεια τα βιολογικά σημάδια της ανοσολογικής βλάβης του ήπατος, συμπεριλαμβανομένης της ενεργοποίησης των Τ κυττάρων, της απελευθέρωσης κυτοκινών και της βλάβης των ηπατικών κυττάρων, αντικατοπτρίζοντας πιστά τι συμβαίνει σε ευαίσθητα άτομα.

«Στόχος μας ήταν πάντα να φέρουμε την ανθρώπινη βιολογία στο εργαστήριο με τρόπο που να είναι κλιμακωτός, αναπαραγώγιμος και ουσιαστικός για τους ασθενείς», λέει ο Kasendra, ο οποίος είναι διευθυντής έρευνας και ανάπτυξης στο CuSTOM. «Συνδέοντας την θεμελιώδη επιστήμη των βλαστοκυττάρων με την εφαρμοσμένη τοξικολογία, αυτό το μοντέλο φέρνει την έρευνα για τα οργανοειδή ένα βήμα πιο κοντά στον μετασχηματισμό του τρόπου με τον οποίο αναπτύσσονται και δοκιμάζονται τα φάρμακα».

Υπό την ηγεσία της Kasendra, το CuSTOM Accelerator συνεργάζεται με βιοφαρμακευτικές και τεχνολογικές εταιρείες για να μετατρέψει αυτές τις επιστημονικές εξελίξεις σε πραγματικές λύσεις για την ασφάλεια των φαρμάκων, την ιατρική ακριβείας και την αναγεννητική θεραπεία.

(photo: ΑΠΕ -ΜΠΕ / EPA -EFE)