Συχνά οι άνθρωποι οι οποίοι φέρονται αυταρχικά, είχαν ορισμένες κοινές εμπειρίες κατά την παιδική ηλικία, οι οποίες άφησαν ένα βαθύ και μακροπρόθεσμο αποτύπωμα, το οποίο πλέον διαμορφώνει τις σχέσεις τους. Από τη συναισθηματική παραμέληση, τους γονείς-ελικόπτερα και τη συναισθηματική χειραγώγηση, παρατηρούνται επτά χαρακτηριστικές εμπειρίες της παιδικής ζωής που σχετίζονται με τις ελεγκτικές και κτητικές τάσεις στην ενήλικη ζωή.

Οι 7 κοινές εμπειρίες της παιδικής ηλικίας των ανθρώπων που είναι ελεγκτικοί και κτητικοί στις σχέσεις τους είναι οι παρακάτω
Πρώιμες εμπειρίες παραμέλησης ή εγκατάλειψης
Ανατροφή σε περιβάλλον διαρκούς επίκρισης
Συναισθηματική χειραγώγηση κατά την παιδική ηλικία
Υπερβολικά αυστηροί ή αυταρχικοί γονείς
Δημιουργία τραύματος κατά την παιδική ηλικία
Ασυνέπεια του γονεϊκού ρόλου

Πρώιμες εμπειρίες παραμέλησης ή εγκατάλειψης
Μία κοινή εμπειρία της παιδικής ζωής των ανθρώπων που έχουν τάσεις ελέγχου και κτητικότητας, είναι η παραμέληση ή εγκατάλειψη στην παιδική ηλικία. Η απουσία ενός σταθερού, προστατευτικού γονιού στα πρώιμα διαμορφωτικά χρόνια, δημιουργεί ανασφάλεια και φόβο, γνωρίσματα που μολύνουν και τις σχέσεις αργότερα στην ενήλικη ζωή.

Παιδιά που έχουν βιώσει παρατεταμένη παραμέληση ή εγκατάλειψη βασανίζονται από έναν έντονο φόβο επανάληψης της εγκατάλειψης, ο οποίος μεταφράζεται με μεγάλο βαθμό ελέγχου, στην προσπάθειά τους να καταστείλουν οποιαδήποτε μορφή φυγής του συντρόφου. Η κτητικότητα στις συντροφικές σχέσεις προέρχεται από τον φόβο απώλειας ή εγκατάλειψης του ερωτικού συντρόφου.

Ανατροφή σε περιβάλλον διαρκούς επίκρισης
Ένα περιβάλλον ανατροφής με πολλή και σκληρή κριτική, μπορεί να επηρεάσει καθοριστικά τις ενήλικες σχέσεις ενός παιδιού. Η διαρκής κριτική κατά τα πρώιμα, διαμορφωτικά χρόνια, οδηγεί στην ανάπτυξη ελεγκτικών και κτητικών συμπεριφορών στην ενήλικη ζωή. Παιδιά που υπήρξαν μόνιμα το επίκεντρο της κριτικής, εσωτερικεύουν την αντίληψη ότι, δεν είναι αρκετά και ότι οι πράξεις τους πάντα είναι λάθος.

Μπορεί να μεγάλωσαν με μία βαθιά αίσθηση ανασφάλειας όσον αφορά την αξία ή τις ικανότητές τους. Μεγαλώνοντας, η ανασφάλειά τους μεταφέρεται στις συντροφικές σχέσεις και εκφράζεται ως ελεγκτική ή κτητική συμπεριφορά, στην προσπάθεια αποφυγής της κριτικής ή της απόρριψης. Αυτά τα άτομα μπορεί να προσπαθούν να ελέγχουν τις ενέργειες, τις εκφράσεις ή τις αποφάσεις των συντρόφων τους απαιτώντας ν’ ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις τους-απαιτήσεις που έχουν διαμορφωθεί εσφαλμένα κατά την παιδική ηλικία.

Η κτητικότητα των ανθρώπων αυτών μπορεί να προέρχεται από τον φόβο της σύγκρισης ή της αντικατάστασης, που γεννιέται από την εσωτερικευμένη αντίληψη ότι δεν είναι αρκετά καλοί.

Συναισθηματική χειραγώγηση κατά την παιδική ηλικία
Η βίωση ή παρατήρηση μη υγιών σχέσεων κατά την παιδική ηλικία είναι ο κυρίαρχος παράγοντας ανάπτυξης ελεγκτικών και κτητικών συμπεριφορών στην ενήλικη ζωή. Συχνά τα παιδιά μαθαίνουν τις συμπεριφορές που θα υιοθετήσουν ως ενήλικες, παρατηρώντας τις σχέσεις των σημαντικών άλλων. Αν οι σχέσεις των γονέων τους χαρακτηρίζονται από ελεγκτική ή κτητική συμπεριφορά, τότε το παιδί μαθαίνει να την αναπαράγει στις δικές του σχέσεις αργότερα στη ζωή. Βλέποντας τον δικό σου γονιό ν’ ασκεί ασφυκτικό έλεγχο προς τον άλλον, θεωρείς τη συμπεριφορά αυτή ως φυσιολογική και, μεγαλώνοντας την επαναλαμβάνεις ως αποδεκτή.

Υπερβολικά αυστηροί ή αυταρχικοί γονείς
Οι υπερβολικά αυστηροί ή αυταρχικοί γονείς δημιουργούν παιδικές εμπειρίες που συχνά συνδέονται με την ανάπτυξη ελεγκτικών και κτητικών συμπεριφορών κατά την ενήλικη ζωή. Οι γονείς αυτοί εποπτεύουν κάθε έκφανση της ζωής των παιδιών, αφήνοντας ελάχιστο χώρο για αυτονομία.

Ως αποτέλεσμα, τα παιδιά που μεγαλώνουν σε ελεγκτικά ή αυταρχικά περιβάλλοντα συγχέουν την αγάπη με τον έλεγχο, θεωρώντας ότι η άσκηση ελέγχου σημαίνει έκφραση αγάπης προς τον σύντροφο. Σ’ αυτού του είδους τις σχέσεις, ο ένας σύντροφος μπορεί να προσπαθεί να ελέγχει την κάθε κίνηση ή σκέψη του άλλου, στο όνομα της στρεβλωμένης τους αντίληψης της αγάπης ή του ενδιαφέροντος. Η κτητικότητά τους εκπηγάζει από τον βαθύ φόβο ότι, χάνοντας τον έλεγχο, θα χάσουν και τον σύντροφό τους. Η αναγνώριση και η αντιμετώπιση των αυταρχικών αυτών τάσεων είναι αναγκαία για τη δημιουργία υγιέστερων και ισορροπημένων σχέσεων.

Δημιουργία τραύματος κατά την παιδική ηλικία
Το τραύμα της παιδικής ηλικίας επισκιάζει την ενήλικη ζωή, μεταξύ άλλων, με την μορφή ελεγκτικών και κτητικών συμπεριφορών στις συντροφικές σχέσεις. Απ’ τη σωματική, συναισθηματική και σεξουαλική κακοποίηση, τη συναισθηματική παραμέληση ή την απώλεια ενός ή και των δύο γονέων, το φάσμα του τραύματος είναι αχανές. Οι άνθρωποι οι οποίοι κουβαλούν σημάδια από παιδικά τραύματα, συχνά έχουν βαθιά ριζωμένους φόβους και ανασφάλειες στην ενήλικη ζωή τους.

Η ανάγκη τους για έλεγχο σημαίνει ανάγκη επιβίωσης και ασφάλειας στον επισφαλή κόσμο τον οποίον έχουν μεγαλώσει. Όμως, η ανάγκη τους αυτή, μπορεί να μεταμορφωθεί σε ελεγκτική και κτητική συμπεριφορά κατά την ενήλικη ζωή. Οι ενήλικες που κουβαλούν παιδικά τραύματα μπορεί ν’ ασκούν υπερβολικό έλεγχο στους ερωτικούς τους συντρόφους, να ελέγχουν την κάθε τους κίνηση επιδιώκοντας μία ψευδαίσθηση ασφάλειας και σταθερότητας. Η κτητικότητά τους, η οποία προέρχεται από τον φόβο της γονεϊκής απώλειας, μπορεί να καταστρέψει τον συντροφικό δεσμό.

Ασυνέπεια του γονεϊκού ρόλου
Παρατηρείται ότι, παιδιά που μεγαλώνουν με ασυνεπείς γονείς, ως ενήλικες συχνά αναπτύσσουν ελεγκτικές και κτητικές συμπεριφορές. Ασυνεπής γονεϊκός ρόλος σημαίνει ότι, οι γονείς είχαν απρόβλεπτη και ασυνεπή συμπεριφορά προς τα παιδιά τους, με αποτέλεσμα μεγαλώνοντας, τα παιδιά να αισθάνονται άγχος και ανασφάλεια.

Είναι λογικό, αφού ποτέ δεν ήξεραν τι συμπεριφορά να περιμένουν, κάτι που τα οδήγησε σε μία μόνιμη αίσθηση αστάθειας και αβεβαιότητας. Η ανασφάλεια της παιδικής ηλικίας μετακυλίεται και στις σχέσεις της ενήλικης ζωής, εκφραζόμενη πλέον ως ανάγκη ελέγχου και κτητικότητα. Οι άνθρωποι αυτοί προσπαθούν να ελέγχουν τις ενέργειες και τις αποφάσεις του συντρόφου τους, επιζητώντας την αίσθηση της σταθερότητας και της προβλεψιμότητας που έχουν ανάγκη στη σχέση.

Η κτητικότητά τους προέρχεται από έναν έντονο φόβο αστάθειας και ανασφάλειας, που σχετίζεται άμεσα με τις εμπειρίες της ασυνέπειας που βίωσαν απ’ τους γονείς τους.

Υπερβαίνοντας τις ελεγκτικές και κτητικές συμπεριφορές
Το πρώτο βήμα προς τη θετική αλλαγή είναι η κατανόηση της σχέσης ανάμεσα στις πρώιμες τραυματικές εμπειρίες και τις δυσλειτουργικές συμπεριφορές των συντροφικών σχέσεων. Αν αναγνωρίζετε στον εαυτό σας ελεγκτικές και κτητικές συμπεριφορές, η κατανόηση των μοτίβων αυτών μπορεί να σας οδηγήσει προς την προσωπική ανάπτυξη και βελτίωση.

Είναι σημαντικό να θυμάστε ότι οι συμπεριφορές αυτές έχουν αναπτυχθεί ως μηχανισμός άμυνας απέναντι στις πρώιμες, τραυματικές εμπειρίες.

Να θυμάστε ότι η αλλαγή απαιτεί χρόνο και υπομονή. Πρόκειται για ένα ταξίδι αυτογνωσίας και εξέλιξης, το οποίο μπορεί να σας οδηγήσει στην προσωπική βελτίωση.

(Με πληροφορίες από enikos. gr / photo: pixabay)