Οι Τούρκοι προχώρησαν στην καθέλκυση της πρώτης φρεγάτας κλάσης “Instabul” την προηγούμενη εβδομάδα με μία μεγάλη τελετή και προβολή από τα Μέσα Ενημέρωσης της γείτονας, καθώς αποτελεί το πρώτο σκάφος με προοπτικές ανάπτυξης, ενώ παράλληλα τονώνει το ηθικό των Τούρκων.

Λίγα λόγια για την κλάση

Τα σκάφη κλάσης Istanbul είναι πλοία με εκτόπισμα 3000 τόνων μήκους 113 μέτρων, πλάτους 14,4 μέτρων και βυθίσματος 4 περίπου μέτρων. Το σύστημα πρόωσης μπορεί να ωθήσει το σκάφος με μέγιστη ταχύτητα 29+ κόμβων ενώ με οικονομική ταχύτητα 14 κόμβων μπορεί να επιτύχει εμβέλεια 5700 ν.μ. .

Από πλευράς οπλισμού η κλάση είναι το πρώτο πλοίο τουρκικής σχεδίασης στο οποίο οι Τούρκοι έχουν προβλέψει ότι θέλουν να τοποθετήσουν αμιγώς τουρκικά συστήματα πλην πυροβόλου και του βασικού ραντάρ. Πιο αναλυτικά:

·        Πυροβόλο 76χιλ. της Leonardo ή της ΜΚΕΚ

·        VLS 16 κελιών (Mk 41) μελλοντικά η αντίστοιχη τουρκική έκδοση του συστήματος

·        16 εκτοξευτές αντιπλοϊκών πυραύλων Harpoon, μελλοντικά θα τοποθετηθούν οι                    τουρκικοί ATMACA

·        Εκτοξευτές τορπιλών Mk 32 για ελαφρές τορπίλες

·        Σύστημα αντιμέτρων τορπιλών HIZIR

·        CIWS GOCDENIZ 35 Χιλ.

·        RWS 25 Χιλ. της Aselsan

Από πλευράς αισθητήρων το ραντάρ είναι το SMART-S Mk2, για το οποίο οι Τούρκοι έχουν πάρει άδεια παραγωγής και το κατασκευάζουν εγχώρια. Ίσως το μόνο βασικό σύστημα το οποίο οι Τούρκοι δεν μπορούν να αντικαταστήσουν με κάποιο εγχώριο σύστημα εκ των βασικών. Στους υπόλοιπους αισθητήρες, αρκετά συστήματα προέρχονται από την Aselsan όπως το AREAS που είναι σύστημα ηλεκτρονικών αντιμέτρων, το ηλεκτροοπτικό σύστημα της Aselsan AHTAPOT- SeaEye και άλλα υποσυστήματα όπως φαίνονται στην εικόνα που παραθέσαμε.

Προβλήματα

Η καθέλκυση και οι τελετές είναι ωραία γεγονότα αλλά πίσω από αυτά κρύβονται προβλήματα, τα οποία έχουν να κάνουν με τα συστήματα που θα τοποθετηθούν στο σκάφος μελλοντικά. Η καθέλκυση των σκαφών γίνεται χωρίς να έχουν τοποθετηθεί τα περισσότερα συστήματα στο σκάφος, καθώς αυτά προστίθενται μετά, όσο το σκάφος είναι τοποθετημένο σε προβλήτα, ώστε να μην δεσμεύεται η δεξαμενή του ναυπηγείου και με τη βοήθεια γερανού, για τα βαρύτερα συστήματα, τοποθετούνται επί του σκάφους στην υπερκατασκευή.

Όπως προείπαμε, τα περισσότερα από τα συστήματα που θέλουν να τοποθετήσουν οι Τούρκοι, είναι συστήματα που έχει παράξει η εγχώρια αμυντική βιομηχανία. Το πρώτο σκάφος θα έχει μεν κάποια συστήματα από το εξωτερικό, αλλά τα επόμενα θα είναι αποκλειστικά εγχώρια και με αυτό τον τρόπο θα έχουν επιτύχει ένα ποσοστό εγκατάστασης εθνικά παραγόμενων συστημάτων, της τάξεως του 72%. Ωστόσο, αρκετά από τα συστήματα αυτά χρειάζονται υποσυστήματα και υλικά από εταιρείες της Δύσης για να κατασκευαστούν και εδώ υπάρχει μεγάλο θέμα για τους Τούρκους, καθώς οι κυρώσεις της CAATSA θα προκαλέσουν σοβαρά προβλήματα στην εμπορία των υποσυστημάτων και λοιπών υλικών προς τις τουρκικές αμυντικές βιομηχανίες.

Είτε οι Τούρκοι, λοιπόν, θα προσπαθήσουν να άρουν κάποιες εκ των κυρώσεων που τους επιβλήθηκαν από τις ΗΠΑ, είτε θα προσπαθήσουν να βρουν από άλλες εταιρείες της Ευρώπης τα υλικά που τους λείπουν. Για να τοποθετηθούν αυτά στα ήδη υπάρχοντα συστήματα χρειάζεται να επανασχεδιαστούν κάποια από αυτά αφού θα έχουν ίσως διαφορετική τοποθέτηση. Για να μη μακρηγορούμε, οποιαδήποτε  από τις παραπάνω λύσεις θα έχει χρονικό αντίκτυπο στην τοποθέτησή τους στο σκάφος. Παρά λοιπόν τους πανηγυρισμούς των Τούρκων, έχουν ακόμα πολύ δρόμο να διανύσουν για να ολοκληρωθεί η ναυπήγηση της νέας φρεγάτας, να γίνουν οι απαραίτητες δοκιμές θαλάσσης και τελικά να κηρυχθεί επιχειρησιακή.

Επί των φρεγατών

Ένα πλοίο εκτοπίσματος 3.000 τόνων δεν ανήκει στην κατηγορία των φρεγατών, όπως τις εννοούμε σήμερα. Η γενική κατηγοριοποίηση θέλει τα πλοία με την ονομασία “φρεγάτα” να έχουν εκτόπισμα μεταξύ 4.000-7.000 τόνων. Το τουρκικό σκάφος με 3.000 τόνους δεν ανήκει σε αυτή την κατηγορία και είναι λογικό αφού ο οπλισμός που έχουν τοποθετήσει θεωρείται υπερ-αρκετός για ένα σκάφος του μεγέθους αυτού. H συμπεριφορά του σκάφους στις διάφορες καταστάσεις θάλασσας με τον πλήρη φόρτο και όλα τα συστήματα τοποθετημένα είναι προφανώς άγνωστη, ακόμα και στους ίδιους τους Τούρκους και μέχρι την ολοκλήρωση της ναυπήγησης και τις δοκιμές θαλάσσης, αυτό δε μπορεί να προσδιοριστεί. Το μόνο που υπάρχει ως δεδομένο σε αυτό τον τομέα, και το γνωρίζουν οι Τούρκοι, είναι τα αποτελέσματα του μοντέλου του πλοίου στις δοκιμές πάνω στις δεξαμενές κατά τη σχεδίασή του.

Οι 16 εκτοξευτές αντιπλοϊκών(επιφανείας-επιφανείας) πυραύλων στο σκάφος αυτό είναι μία σωστή σκέψη καθώς τα σκάφη θα φέρουν διπλάσιο αριθμό αυτών των βλημάτων εν συγκρίσει με πολλές από τις ήδη υπάρχουσες φρεγάτες στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο αλλά και εν συγκρίσει με αρκετές σχεδιάσεις ναυπηγείων ανά τον κόσμο, δίνοντας στα σκάφη αυξημένες δυνατότητες στον πόλεμο επιφανείας (ASuW). Σκοπός των Τούρκων είναι να τοποθετηθούν στους εκτοξευτές οι εγχώριας σχεδίασης ATMACA αλλά θα τοποθετήσουν αρχικά οι παλαιότεροι Harpoon. Λόγω των προβλημάτων που μπορεί να υπάρξουν με υποσυστήματα των πυραύλων από το εξωτερικό, είναι πιθανό ότι οι Harpoon θα τοποθετηθούν για κάποιο διάστημα μέχρι να λυθούν τα προβλήματα. Να βγουν στο Αιγαίο με.. Harpoon πάντως δεν είναι καλό για τους ίδιους. Τα 16 κελιά VLS μπορούν να υποδεχθούν Α/Α πυραύλους είτε πυραύλους άμυνας σημείου ESSM με την τετραπλή έκδοση των κελιών να μπορεί να φέρει 16Χ4=64 βλήματα, τυπικός πλέον φόρτος για πλοία της κατηγορίας. Η σύσταση του φόρτου που θα επιλέξουν οι Τούρκοι τελικά, είναι προφανώς άγνωστη.

Τα υπόλοιπα εγχώρια συστήματα που θα τοποθετηθούν στο πλοίο και αργότερα στα πλοία της κλάσης που θα ναυπηγηθούν, πιθανότατα είναι κατώτερα των αντίστοιχων δυτικών συστημάτων με ότι αυτό συνεπάγεται για την απόδοση των πλοίων σε περίοδο επιχειρήσεων αλλά και σε άλλα ζητήματα όπως η αξιοπιστία τους.

Η εν λόγω διαπίστωση μας οδηγεί στα παρακάτω συμπεράσματα:

Οι Τούρκοι μετά τις κορβέτες κλάσης Ada ναυπήγησαν επιτυχώς το σκάφος των φρεγατών Istanbul και θα προχωρήσουν αργά ή γρήγορα στην ολοκλήρωση των πλοίων αυτών και την αποδοχή τους από το Τουρκικό Ναυτικό. Οι Τούρκοι πρακτικά έχουν κάνει κάποια εκ των βημάτων που περιγράψαμε σε άρθρο μας (οδηγό) που μπορείτε να διαβάσετε εδώ: https://www.el.gr/war/pyretos-sto-aigaio-programma-ethni/.

Το πρώτο πλοίο της κλάσης θα χρησιμοποιηθεί περισσότερο ως πλοίο δοκιμών καθώς θα τοποθετηθούν αρκετά συστήματα της τουρκικής αμυντικής βιομηχανίας και, αφού αξιολογηθεί η απόδοσή τους, όπως και η απόδοση του σκάφους στη θάλασσα, θα γίνει η απαραίτητη ανάδραση προς τη βιομηχανία για διορθώσεις και βελτιώσεις των συστημάτων, έτσι ώστε να προχωρήσουν με μεγαλύτερη ευκολία και αποτελεσματικότητα στο πρόγραμμα των αντιτορπιλικών TF-2000, που είναι και το πρόγραμμα στο οποίο οι Τούρκοι θα βασίσουν την υπεροπλία τους μελλοντικά σε Αιγαίο και Ανατολική Μεσόγειο.

Με βάση τα παραπάνω κάνουμε τη σύγκριση με τα δικά μας πεπραγμένα, η οποία δίνει αποτέλεσμα δραματικό υπέρ της τουρκικής πλευράς, που επένδυσε σε πολλούς τομείς και αργά ή γρήγορα θα δει τους καρπούς αυτών των προσπαθειών της. Στην Ελλάδα ακόμα παλεύουμε να αποφασίσουμε τη σχεδίαση των νέων φρεγατών του Πολεμικού Ναυτικού, ενώ και η αναβάθμιση των ΜΕΚΟ 200 θα εκτελεστεί ίσως από ελληνικά ναυπηγεία, αλλά τα συστήματα θα έρθουν από το εξωτερικό. Είμαστε σίγουροι ότι το Πολεμικό Ναυτικό θα επιλέξει το καλύτερο δυνατό τηρουμένων των αναλογιών που επιβάλλει το ύψος του ποσού που θα διαθέσει η κυβέρνηση για το πρόγραμμα και τα πλοία θα υπερισχύουν καθολικά, τόσο τεχνολογικά όσο και επιχειρησιακά απέναντι στα εγχώρια κατασκευασμένα τουρκικά πλοία. Όπως όμως προεγράφη, οι Τούρκοι τα κατασκευάζουν εγχώρια ακόμα και αν πρόκειται για σχεδιάσεις του εξωτερικού, κάνοντας τους.. συναρμολογητές.

Έχουν προχωρήσει ήδη ένα ακόμα βήμα παρακάτω και η απειλή θα αυξηθεί τα επόμενα χρόνια.