Το τελευταίο διάστημα έχει γίνει φανερό ότι η πιθανότητα στρατιωτικών επιχειρήσεων από πλευράς Ουκρανίας προς ανάκτηση των αποσχισθησών περιοχών του Ντονέτσκ και του Λουγκάνσκ, είναι μία πραγματικότητα καθώς πλήθος υλικού έχει συγκεντρωθεί στο χώρο της αντιπαράθεσης από πλευράς τους.
Από το 2015 και τη συμφωνία ΜΙΝΣΚ ΙΙ, οι Ουκρανοί υπέστησαν πάρα πολλά πλήγματα σε υλικά και προσωπικό. Τα πλήγματα αυτά προέκυψαν τόσο λόγω των μαχών στα ανατολικά όσο και από.. τις αυτομολήσεις που υπήρχαν. Ο Ουκρανικός Στρατός είχε να αντιμετωπίσει το έντονο φαινόμενο των αυτομολήσεων προς τη ρωσική πλευρά με τρανό παράδειγμα να αποτελεί το ότι 18.000 από τις συνολικά 20.000 ουκρανικού στρατιωτικού προσωπικού που βρίσκονταν στην Κριμαία το 2014, παραδόθηκαν στους Ρώσους και.. εντάχθηκαν κανονικά στο Ρωσικό Στρατό. Η απώλεια 18.000 σε μερικές μέρες χωρίς να πέσει τουφεκιά και μάλιστα στον αντίπαλο, είναι πολύ σοβαρό πλήγμα. Ανάλογες περιπτώσεις υπήρξαν και κατά τις μάχες στα ανατολικά καθώς πολλοί δηλώνονταν αγνοούμενοι, ενώ είχαν πιαστεί αιχμάλωτοι και κατέληγαν τελικά στη Ρωσία όπου κατατάσσονταν στο Ρωσικό Στρατό ή αποφάσιζαν να μην ξαναβρεθούν στην Ουκρανία.
Οι Ρώσοι ήταν αρκετά ευέλικτοι στο ζήτημα καθώς γνώριζαν ότι εντός των Ουκρανικών δυνάμεων υπήρχαν φιλορώσοι και Ρώσοι όπως επίσης και αρκετοί που θεωρούσαν ότι η Ουκρανία έχει τελειώσει γι αυτούς σαν υπόθεση. Οι Ρώσοι είχαν εγκρίνει άλλωστε fast-track διαδικασίες για την έγκριση υπηκοότητας σε ανθρώπους που έρχονταν από την Ουκρανία προκαλώντας πραγματικό πρόβλημα στην Ουκρανική πλευρά, καθώς πολλοί έφυγαν με τις οικογένειές τους για τη Ρωσία. Αν προστεθούν σε αυτά και οι απώλειες σε υλικό μαζί με τις εδαφικές και τις οικονομικές επιπτώσεις τους, η Ουκρανία βρέθηκε σε ένα πολύ δύσκολο σημείο.
Με τη βοήθεια του ΝΑΤΟ και με αρκετά ποσά να κατευθύνονται στην εγχώρια βιομηχανία τους, οι Ουκρανοί “ανέστησαν” παρατημένο τροχοφόρο και τεθωρακισμένο υλικό της σοβιετικής εποχής που είχε παρατηθεί στην τύχη του και στο χρόνο και προχώρησαν σε αναδιοργάνωση και επανεκπαίδευση των δυνάμεών τους. Η αναδιοργάνωση στηρίχθηκε πάνω στο μοντέλο του 2011 και επεκτάθηκε αφού περιλαμβάνει για παράδειγμα και το 4ο Σώμα Στρατού που είναι επιφορτισμένο με τη διαχείριση του εφεδρικού δυναμικού.
Με τη συγκέντρωση των στρατευμάτων στην περιοχή του Ντονέτσκ και του Λουγκάνσκ, οι Ουκρανικές δυνάμεις είναι παραταγμένες στο πεδίο σε 3 σχηματισμούς με τον κεντρικό τομέα απέναντι από το Ντονέτσκ να κατέχουν οι δυνάμεις που έχουν ΝΑΤΟϊκή εκπαίδευση και αρκετό ΝΑΤΟΙκό εξοπλισμό, ενώ οι άλλοι δύο είναι σχηματισμοί του Ουκρανικού Στρατού. Στις τάξεις των Ουκρανικών στρατευμάτων έχουν προστεθεί και παραστρατιωτικές ομάδες με ναζιστικές καταβολές από τα δυτικά και κεντρικά της Ουκρανίας. Οι ομάδες αυτές είχαν λάβει μέρος και στις μάχες του 2014-15 και είχαν υποστεί πολλές απώλειες κατά τη διάρκεια των μαχών.
Ο Ουκρανικός Στρατός σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία και μετά την αναδιοργάνωσή του είχε μία οροφή της τάξεως των 175.000 προσωπικού και με την προσθήκη περισσότερου προσωπικού εν όψει της πιθανής σύγκρουσης, αυτός ο αριθμός πρέπει να προσεγγίζει τις 200.000 προσωπικού εκ των οποίων 75-95.000 είναι η εκτίμηση ότι βρίσκονται στο μέτωπο του Ντονέτσκ και Λουγκάνσκ, καθώς ο Ουκρανικός Στρατός πρέπει να έχει παρουσία τόσο στα ανατολικά σύνορά του, όσο και στην Κριμαία ενώ μονάδες πρέπει να υπάρχουν για την προστασία των παραλίων, αφού οι Ρώσοι είναι γνωστό ότι έχουν αποβατικά σχέδια για όλη την ακτογραμμή της Ουκρανίας. Τα οχήματα που διαθέτουν οι Ουκρανοί για τις επιχειρήσεις στο Ντονμπάς φέρονται να είναι:
· 400-550 άρματα μάχης
· 600-800 ΤΟΜΠ-ΤΟΜΑ
· 200-300 πυροβόλα αυτοκινούμενα και μη
· δεκάδες UAVs
· και >1000 οχήματα διαφόρων τύπων
Οι παραπάνω αριθμοί δε μπορούν να επιβεβαιωθούν παρά μόνο με άμεση δορυφορική εικόνα σε όλο το μήκος του μετώπου, πράγμα στο οποίο προφανώς δεν υπάρχει πρόσβαση.
Οι Ρώσοι από την άλλη έχουν το πάνω χέρι όντας αυτοί που απλά θα περιμένουν την πρώτη κίνηση. Για τη Ρωσία το βασικότερο είναι η προστασία της Κριμαίας, στην οποία έχουν επενδύσει κατά πολύ και πλέον θεωρείται ρωσικό έδαφος. Επίθεση εναντίον της Κριμαίας θα απαντηθεί πιθανότατα με κανονική στρατιωτική εισβολή στην Ουκρανία και για τον λόγο αυτό και παρά τους ουκρανικούς λεονταρισμούς, η Κριμαία δεν θα δεχτεί μάλλον επίθεση. Ούτως ή άλλως, για να καταληφθεί η Κριμαία χρειάζονται αποβάσεις και ισχυρή επίθεση από τη στενωπό του Περεκόπ.
Οι Ρώσοι στην Κριμαία έχουν ήδη μεταφέρει ενισχύσεις ενώ ήδη από το 2014 υπάρχουν σταθμευμένες ισχυρές δυνάμεις τεθωρακισμένων, μηχανοκίνητων μέσων, αερομεταφερόμενων μονάδων, Σπεσνάζ και πυροβολικού με ισχυρή αντιαεροπορική κάλυψη. Οι εικόνες από την Κριμαία με μεταφορά αυτοκινούμενων πυροβόλων και λοιπών οχημάτων, επιβεβαιώνουν αυτό τον ισχυρισμό.
Ο Νότιος Στρατιωτικός Τομέας, υπεύθυνος για την περιοχή από την καμπή του ποταμού Ντόν μέχρι τον Καύκασο αλλά και την Κριμαία, έχει την 58η Στρατιά, γνωστή για την έφοδό της στη Γεωργία το 2008. Από το 2016 και μετά δημιουργήθηκαν πολλές επιπλέον μονάδες στην περιοχή ευθύνης του σχηματισμού, για την κάλυψη της Κριμαίας και για άλλες εργασίες. Μία βάση 4.500 ανδρών στην Αμπχαζία και ακόμα μία στη Νότια Οσσετία με επίσης 4.500 προσωπικού, ασφαλίζουν το μέτωπο της Γεωργίας. Ο σχηματισμός έχει αποστείλει ακόμα 2.000 άνδρες στο Αρτσάχ ως κυανόκρανους μετά τον πρόσφατο πόλεμο ενώ ακόμα 2.500 προσωπικού βρίσκονται σε Αρμένικο έδαφος.
Το προσωπικό του σχηματισμού που είναι διαθέσιμο προς την Ουκρανία πρέπει να υπερβαίνει τις 100-150.000 χιλιάδες άνδρες με τις εφεδρείες με τον ανάλογο εξοπλισμό. Θεωρητικά πάντα, μόνο ο σχηματισμός αυτός μπορεί να τα βάλει με την Ουκρανία μόνος του, αφού διαθέτει και την ανάλογη ισχύ σε εξοπλισμό ο οποίος έχει ανανεωθεί σε μεγάλο βαθμό τα τελευταία χρόνια, με βάση τις αναφορές του Ρωσικού ΥΠΑΜ. Μονάδες του σχηματισμού είχαν λάβει μέρος στις επιχειρήσεις για την κατάληψη της Κριμαίας το 2014 αλλά και των μαχών στο Ντονμπάς, χωρίς διακριτικά βέβαια. Επίσης, μονάδες του σχηματισμού είχαν μεταφερθεί και στη Συρία, κυρίως μονάδες ειδικών δυνάμεων και ειδικών επιχειρήσεων.
Οι μονάδες πεζοναυτών και των αερομεταφερόμενων, παραμένουν η αιχμή του δόρατος για τους Ρώσους ενώ η ισχύς τους συμπληρώνεται από την ύπαρξη μονάδων ηλεκτρονικού πολέμου και ισχυρή αντιαεροπορική κάλυψη που του παρέχουν οι ανάλογες αντιαεροπορικές μονάδες.
Ο Δυτικός Στρατιωτικός τομέας είναι και αυτός που έχει τους μεγαλύτερους αριθμούς στο δυναμικό του και εκτείνεται από το Μπιέλγκοροντ μέχρι την Αγία Πετρούπολη. Το 2014-15 μονάδες του σχηματισμού είχαν μεταφερθεί τάχιστα στα ρωσο-ουκρανικά σύνορα, έτοιμες για παν ενδεχόμενο. Ενδείξεις θέλουν μονάδες του σχηματισμού να έχουν κατέλθει ξανά στα σύνορα με την Ουκρανία και στην περίπτωση του σχηματισμού μπορούμε να μιλούμε για ακόμα 100.000 περίπου άνδρες διαθέσιμους για επιχειρήσεις κατά της Ουκρανίας, αν χρειαστεί. Και οι δύο σχηματισμοί έχουν ισχύ για να διεξάγουν.. παγκόσμιο πόλεμο και όχι έναν πόλεμο κατά των Ουκρανών.
Εφόσον τα βίντεο δεν δείχνουν…φουσκωτά ( οι ψυχολογικές επιχειρήσεις παίζουν πάντα το ρόλο τους και αυτή η περίπτωση δεν αποτελεί εξαίρεση), υπάρχει μία μεγάλη συγκέντρωση δυνάμεων και από τις δύο πλευρές, σε όλο το μήκος των συνόρων. Οι Ρώσοι δε βιάζονται ούτε χρειάζεται να προκαλέσουν καταστάσεις. Αν η επίθεση περιοριστεί μόνο στο Ντονμπάς, τότε θα περιοριστούν στην ενίσχυση των εκεί δυνάμεων με ιδία μέσα, ενώ θα φροντίσουν να επιβάλλουν αποκλεισμό στη χρήση των UAV. Η πολυτέλεια των Ρώσων να μπορούν να τροφοδοτήσουν με κόσμο και μέσα το μέτωπο προκαλώντας φθορά στους Ουκρανούς, είναι κάτι που οι Ουκρανοί δε θα αντέξουν για μεγάλο χρονικό διάστημα, αφού οι Ρώσοι δεν ανησυχούν για απώλειες… Οι δορυφορικές εικόνες από ρωσικό αυτοκινούμενο πυροβολικό που έβαλε κατά των ουκρανικών θέσεων μέσα από το ρωσικό έδαφος το 2014-15, είναι μία πραγματικότητα που μπορεί να επαναληφθεί, χωρίς να μπορεί απαραίτητα να απαντήσει ο Ουκρανικός Στρατός, εκτός αν οι νατοϊκοί έχουν αποφασίσει να εξωθήσουν τη Ρωσία στο να εισβάλει στην Ουκρανία.
Μετά τον πόλεμο του Ναγκόρνο-Καραμπάχ, υπάρχει η άποψη ότι μόνο με τα UAVs θα μπορέσουν οι Ουκρανοί να επιτύχουν ανάλογο αποτέλεσμα. Δυστυχώς γι αυτούς, οι Ρώσοι δεν είναι Αρμένιοι και έχουν τα μέσα να αντιμετωπίσουν τέτοιες επιθέσεις, τόσο με συστήματα ηλεκτρονικού πολέμου, όσο και με αντιαεροπορικά, ενώ ακόμα και μαχητικά αεροσκάφη μπορούν να χρησιμοποιήσουν αν χρειαστεί. Η Ουκρανική αεροπορία δεν αποτελεί φόβητρο για τους Ρώσους και όπως δεν είχε επίδραση στις επιχειρήσεις του 2014-15, κάτι ανάλογο αναμένεται και τώρα.
Ακόμα ένα σοβαρό στοιχείο υπέρ των Ρώσων στην εν λόγω σύγκρουση δεν είναι μόνο η αριθμητική υπεροχή και το επίπεδο -κατά βάση- πεδίο, στο οποίο θα επιχειρήσουν στα ανατολικά, όσο το ότι υπάρχουν πληθυσμοί που είναι ρωσόφωνοι ή και εθνικά Ρώσοι, τους οποίους μπορεί να εκμεταλλευτεί. Οι περιοχές γύρω από την Οδησσό, βορείως της Κριμαίας, από το Χάρκοβο και ανατολικά είναι κυρίως ρωσόφωνοι, δηλαδή πληθυσμοί υποψήφιοι για ξεσηκωμό όπως έγινε το 2014 σε Οδησσό, Χάρκοβο και Μαριούπολη εκτός του Ντονέτσκ και Λουγκάνσκ, κινήματα που όμως δεν επεκτάθηκαν καθώς φαίνεται ότι οι Ρώσοι επέλεξαν να τελειώσουν εκεί το ζήτημα για να εξομαλυνθεί η κατάσταση και να μείνουν στα κεκτημένα της Κριμαίας που ήταν πάρα μα πάρα πολύ σημαντική προσθήκη στο Ρωσικό Κράτος.
Αν πιστεύει κανείς βέβαια ότι οι Ουκρανοί προετοιμάζονταν επί 5 χρόνια και οι Ρώσοι απλά παρακολουθούσαν χωρίς να έχουν κάποιο σχέδιο, όπως το να ενεργοποιήσουν τους πληθυσμούς αυτούς εφόσον χρειαστεί, τότε καλό είναι να αλλάξει πλευρό. Το σενάριο αυτό είναι υπαρκτό και σε περίπτωση που η Ρωσία αποφασίσει κανονική εισβολή στην Ανατολική Ουκρανία (δύσκολο αλλά υπαρκτό αν προκύψουν οι περιστάσεις), θα χρησιμοποιηθεί το χαρτί αυτό, αφού έτσι θα προκληθεί χάος στα μετόπισθεν του Ουκρανικού Στρατού, ενώ οι δυνάμεις στο Ντονμπάς θα μείνουν έκθετες σε πλαγιοκοπήσεις τόσο από την πλευρά της θάλασσας στην Κριμαία, όσο και από τον βορρά. Μονάδες αλεξιπτωτιστών μπορεί αν ριχθούν στα μετόπισθεν και δει στις διαβάσεις του ποταμού Δνείπερου, ενώ θα επικρατεί χάος από εξεγερμένο πληθυσμό.
Η μόνη οδός διαφυγής των Ουκρανών και σταθεροποίησης θα είναι ο Δνείπερος και μάλιστα η υποχώρηση από τα ανατολικά με τις λιγότερες δυνατές απώλειες σε υλικά και ανθρώπους, θα είναι μία πολύ δύσκολη υπόθεση. Η αμέσως μετά σταθεροποίηση του μετώπου στο Δνείπερο θα είναι στην… ευχέρεια των Ρώσων, εκτός αν θέλουν να επεκταθούν καταλαμβάνοντας το Κίεβο αν και σε αυτή την περίπτωση είναι πιθανό ότι το ΝΑΤΟ θα προκληθεί και ενδεχομένως αποστείλει στρατό προς βοήθεια των Ουκρανών.
Σύνορα Ρωσίας-Ουκρανίας στο Δνείπερο είναι ένας πιθανός ρωσικός στόχος, αφού ο μεγάλος ποταμός αποτελεί φυσικό σύνορο, η άμυνα επί του οποίου είναι ευκολότερη και με αυτό τον τρόπο θα προστεθούν εκατομμύρια πληθυσμού στη Ρωσική Ομοσπονδία. Αν η περιοχή της Οδησσού βρεθεί υπό αυτόνομο ρωσικό έλεγχο ενσωματωμένη στην περιοχή της Τρανσίστρια, τότε θα πρόκειται για ρωσικό ρουά ματ.
Το ΝΑΤΟ μέχρι στιγμής έχει βοηθήσει τον Ουκρανικό Στρατό σε εκπαίδευση, εξοπλισμό και πληροφόρηση, ενώ διευκολύνει και στην εξεύρεση μισθοφόρων αν χρειαστεί. Η εμπλοκή κανονικού στρατιωτικού νατοϊκού σώματος, ειδικά από ευρωπαϊκές χώρες μάλλον δεν είναι ένα υπαρκτό σενάριο, εφόσον η σύγκρουση περιοριστεί στο Ντονμπάς. Η δυτική Ευρώπη αυτή τη στιγμή έχει να ασχοληθεί περισσότερο με το να κουράζει τους πληθυσμούς της με τα μέτρα κατά του κορωνοϊού και επομένως το να τους πείσει ξαφνικά ότι χρειάζεται να πολεμήσουν Ρώσους σε περιοχές που κατοικούν Ρώσοι, θα είναι εξαιρετικά δύσκολο. Μόνο αν οι Ρώσοι κινηθούν δυτικά του Δνείπερου σε περίπτωση σύρραξης θα υπάρξει μάλλον νατοϊκή απάντηση και αυτή θα είναι κυρίως από την Πολωνία και τη Ρουμανία, χώρες που θίγονται άμεσα με το να έχουν τους Ρώσους στο κατώφλι τους.
Η απόφαση για πόλεμο στην ανατολική Ουκρανία φαίνεται ειλημμένη αλλά το μέχρι που θα φτάσει αυτό εξαρτάται από τη Ρωσία. Θα περιοριστεί στο Ντονμπάς; θα προκληθεί στην Κριμαία και θα εισβάλει φτάνοντας στο Κίεβο; Θα δείξει. Το μόνο σίγουρο είναι ότι η Ρωσία έχει αποδείξει ότι πληρώνει στο ίδιο νόμισμα και δεν έχει διστάσει ούτε στην Τσετσενία, ούτε στη Γεωργία το 2008, ούτε στην Κριμαία και το Ντονμπάς το 2014-15 αλλά και στη Συρία από το 2015 και έπειτα.
