Το Proba-3 της ESA εκτελεί πτήση σχηματισμού με ακρίβεια χιλιοστού για να αποκαλύψει την καυτή, σαν φωτοστέφανο εξωτερική ατμόσφαιρα του Ήλιου

Σε μια εκθαμβωτική πρώτη φορά, δύο ευρωπαϊκά διαστημόπλοια —που πετούσαν σε τέλειο σχηματισμό χιλιοστών— δημιούργησαν μια τεχνητή ηλιακή έκλειψη στο διάστημα, καταγράφοντας τις πιο καθαρές εικόνες του φευγαλέου στέμματος του Ήλιου μέχρι σήμερα.

Η αποστολή Proba-3 του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος δημοσίευσε την πρώτη της σειρά εικόνων από το ηλιακό στέμμα, προσφέροντας μια σπάνια ματιά σε ένα από τα πιο μυστηριώδη στρώματα του Ήλιου που κρύβει ενδείξεις για ηλιακές καταιγίδες και διαστημικό καιρό.

Η σημαντική αυτή ανακάλυψη έρχεται μετά το αξιοσημείωτο κατόρθωμα των δύο δορυφόρων, που μετέφεραν τους Coronagraph και Occulter, να πετάξουν σε απόσταση 150 μέτρων μεταξύ τους σε σχεδόν τέλειο συγχρονισμό, δημιουργώντας μια ολική έκλειψη σε τροχιά για επιστημονική μελέτη.

Σε αντίθεση με τους παραδοσιακούς κορωνογράφους, οι οποίοι πρέπει να αντιμετωπίσουν το φως και την ατμόσφαιρα της Γης, ο Proba-3 πραγματοποίησε αυτόν τον λεπτό ελιγμό εξ ολοκλήρου στο διάστημα.

Το Occulter απέκλεισε τον φωτεινό δίσκο του Ήλιου με μια ασπίδα 1,4 μέτρων, ρίχνοντας μια σκιά πλάτους 8 εκατοστών στο οπτικό όργανο ASPIICS του Coronagraph, το οποίο στη συνέχεια κατέγραψε το αχνό φωτοστέφανο του στέμματος.

Με το διάφραγμα των 5 εκατοστών, το ASPIICS είναι σε θέση να βλέπει πολύ πιο κοντά στην επιφάνεια του Ήλιου και με μεγαλύτερη καθαρότητα από ποτέ.

Αυτή η τεχνητή έκλειψη μπορεί να δημιουργείται κάθε 19,6 ώρες και να διατηρείται για έως και έξι ώρες, μια τεράστια βελτίωση σε σχέση με τα φευγαλέα λεπτά των φυσικών εκλείψεων, οι οποίες συμβαίνουν μόλις μία ή δύο φορές το χρόνο.

Το ηλιακό στέμμα, είναι κεντρικό στοιχείο για την κατανόηση του ηλιακού ανέμου και των στεμματικών εκτινάξεων μάζας. Αυτές οι βίαιες εκρήξεις σωματιδίων μπορούν να προκαλέσουν σέλας ή να διαταράξουν τις επικοινωνίες και τα δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας στη Γη.

Οι πρώτες παρατηρήσεις του Proba-3 βοηθούν ήδη στη βελτίωση των ηλιακών μοντέλων, ειδικά με την υποστήριξη του Κέντρου Μοντελοποίησης Διαστημικού Καιρού Εικονικής Σχεδίασης (Virtual Space Weather Modelling Centre) της ESA και του λογισμικού COCONUT του KU Leuven.

«Το να βλέπουμε τα πρώτα δεδομένα από το ASPIICS είναι απίστευτα συναρπαστικό. Μαζί με τις μετρήσεις που έγιναν από ένα άλλο όργανο στο σκάφος, το DARA, το ASPIICS θα συμβάλει στην επίλυση μακροχρόνιων ερωτημάτων σχετικά με το άστρο μας», λέει ο Joe Zender, επιστήμονας του έργου Proba-3 της ESA.

Η πτήση σχηματισμού του Proba-3 βασίζεται σε μια σειρά προηγμένων συστημάτων εντοπισμού θέσης που αναπτύχθηκαν στο πλαίσιο του Γενικού Προγράμματος Τεχνολογίας Υποστήριξης της ESA.

Ο διευθυντής της αποστολής Ντάμιεν Γκαλάνο δήλωσε ότι οι δορυφόροι πέτυχαν την πρώτη ακριβή ευθυγράμμισή τους αυτόνομα, με τον έλεγχο εδάφους έτοιμο να παρέμβει, αν και οι μελλοντικές επιχειρήσεις στοχεύουν στην πλήρη αυτονομία.

«Παρόλο που βρισκόμαστε ακόμη στη φάση θέσης σε λειτουργία, έχουμε ήδη επιτύχει ακριβείς πτήσεις σχηματισμού με πρωτοφανή ακρίβεια. Αυτό μας επέτρεψε να καταγράψουμε τις πρώτες εικόνες της αποστολής, οι οποίες αναμφίβολα θα έχουν μεγάλη αξία για την επιστημονική κοινότητα.»

Η αποστολή μετέφερε επίσης δύο άλλα επιστημονικά όργανα, συμπεριλαμβανομένου του Ψηφιακού Απόλυτου Ραδιόμετρου (DARA), το οποίο μετρά τη συνολική ενεργειακή απόδοση του Ήλιου, και του Τρισδιάστατου Ενεργειακού Φασματόμετρου Ηλεκτρονίων (3DEES), το οποίο μελετά την ηλεκτρονιακή δραστηριότητα στις ζώνες ακτινοβολίας της Γης .

Οι επιστήμονες εργάζονται τώρα για να επεκτείνουν το παράθυρο παρατήρησης της έκλειψης και να τροφοδοτήσουν τα δεδομένα σε μοντέλα που θα μπορούσαν να προβλέψουν την ηλιακή δραστηριότητα με μεγαλύτερη ακρίβεια.

«Οι τρέχοντες κορωνογράφοι δεν μπορούν να συγκριθούν με τον Proba-3, ο οποίος θα παρατηρήσει το στέμμα του Ήλιου σχεδόν μέχρι την άκρη της ηλιακής επιφάνειας. Μέχρι στιγμής, αυτό ήταν δυνατό μόνο κατά τη διάρκεια φυσικών ηλιακών εκλείψεων», λέει ο Jorge Amaya, Συντονιστής Μοντελοποίησης Διαστημικού Καιρού στην ESA.

Δείτε τις ΦΩΤΟ ΕΔΩ

photo: pixabay