Επιστήμονες έβαλαν σκοπό να «αναστήσουν» όλες τις χαμένες μυρωδιές της Ευρώπης και να ξαναγράψουν την Ιστορία με τη… μύτη.
Το να ξέρεις πώς… μύριζε η Ευρώπη δεν θα αποτελεί πλέον μυστήριο. Το πρότζεκτ «Odeuropa» επιδιώκει να ανακτήσει την οσφρητική… κληρονομιά της ηπείρου, καταχωρώντας σε μια μεγάλη ψηφιακή βάση δεδομένων, μυρωδιές όπως το… άρωμα της Βιομηχανικής Επανάστασης ή της Μάχης του Βατερλώ.
Ο κόσμος αλλάζει, όπως και ο τρόπος με τον οποίο τον αντιλαμβανόμαστε. Μαζί τους και οι μυρωδιές, οι οποίες δεν χαρακτηρίζουν μόνο μία περιοχή, αλλά χρόνια, δεκαετίες και αιώνες.
Το επιστημονικό πρόγραμμα που φιλοδοξεί να «αναστήσει» χαμένες μυρωδιές
Ευρωπαίοι επιστήμονες θέλησαν λοιπόν να «αναστήσουν» όλες τις χαμένες μυρωδιές μέσω του «Odeuropa». Αποστολή τους; Η ανακάλυψη και καταγραφή κάθε μυρωδιάς από τη μία άκρη της ηπείρου ως την άλλη.
Την ιδέα συνέλαβε η Βασιλική Ολλανδική Ακαδημία Τεχνών και Επιστημών, καθώς το ίδρυμα ήθελε να δώσει ένα άλλο νόημα στις ψηφιακές συλλογές που δημιουργήθηκαν από πολιτιστικούς οργανισμούς. Για την ακρίβεια ένα νόημα με… άρωμα, σε μια προσπάθεια να δοθεί η δυνατότητα της «εξερεύνησης» μέσω της αίσθησης της όσφρησης.
Το πρόγραμμα χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση με 2,8 εκατομμύρια ευρώ, ενώ τον Ιανουάριο του 2021 αναμένεται να ξεκινήσει η έρευνα, στην οποία θα συμμετάσχουν ειδικοί από την Ολλανδία, το Ηνωμένο Βασίλειο, τη Γαλλία, τη Γερμανία, την Ιταλία και τη Σλοβενία, οι οποίοι θα εργαστούν για τρία χρόνια στην αναζήτηση και καταγραφή ευρωπαϊκών οσμών.
Η διεπιστημονική ομάδα θα αποτελείται, μάλιστα, από μηχανικούς, επιστήμονες υπολογιστών, χημικούς, ιστορικούς, μουσειολόγους και γλωσσολόγους.
«Η σημασία της μυρωδιάς στον πολιτισμό και την Ιστορία μελετήθηκε για μεγάλο χρονικό διάστημα, αλλά ποτέ δεν υπήρξε έργο αυτής της σημασίας. Ελπίζουμε να προκαλέσουμε το ενδιαφέρον ώστε αυτό να αποτελέσει το σημείο εκκίνησης για κάποια μελλοντική εργασία» σχολιάζει η Cecilia Bembibre, ερευνήτρια στο Ινστιτούτο Βιώσιμης Κληρονομιάς του «Πανεπιστημιακού Κολεγίου του Λονδίνου» και μέλος της Odeuropa, στο Sputnik.
Μια σειρά αρωμάτων θα αρχειοθετηθούν σε μια μεγάλη ψηφιακή βάση δεδομένων. Ένα είδος άτλαντα που ονομάζεται «Olfactory Knowledge Chart». Ένα τεράστιο διαδικτυακό μητρώο που θα περιέχει πληροφορίες για τις πιο σημαντικές οσμές της Ευρώπης από τον 17ο αιώνα έως σήμερα.
Κάθε μυρωδιά θα συνοδεύεται από μία κάρτα που θα την περιγράφει και θα την τοποθετεί χρονολογικά σε μια συγκεκριμένη τοποθεσία, ανάλογα με τα συναισθήματα που προκαλεί. Μια εικονική «αρωματοποιία» με δωρεάν πρόσβαση.
«Θα είναι μια μεγάλη εγκυκλοπαίδεια για την ευρωπαϊκή οσφρητική κληρονομιά. Ένας κορμός με τις μυρωδιές που θέλουμε να μεταδώσουμε στις μελλοντικές γενιές» συμπληρώνει η Bembibre.
Με τεχνητή νοημοσύνη η «σύλληψη» κάθε μυρωδιάς
Για τη «σύλληψη» μιας μυρωδιάς, οι ερευνητές θα χρησιμοποιήσουν την τεχνητή νοημοσύνη. Στόχος είναι αυτή η τεχνολογία να εντοπίσει τις οσμές που αποτελούν μέρος των ευρωπαϊκών παραδόσεων της κάθε περιοχής. Ο υπολογιστής θα αναζητά τις ψηφιακές συλλογές μουσείων και πολιτιστικών ιδρυμάτων που συμμετέχουν στο πρόγραμμα, ενώ χρησιμοποιώντας λογισμικό, θα αναλύσει τις 250.000 αποθηκευμένες εικόνες ζωγραφικής ή εικονογραφήσεων βιβλίων, εντοπίζοντας τα… δύσοσμα ή τα ευωδιαστά αντικείμενα.
«Αν δούμε έναν πίνακα με λουλούδια και τυρί, πρέπει να δείξουμε στον υπολογιστή ότι μυρίζει» εξηγεί η Bembibre.
Η ίδια διαδικασία θα ακολουθηθεί και με τα κείμενα. Φράσεις και λέξεις όπως «δυσάρεστη μυρωδιά» ή «πικάντικη» και «μυρωδιά σαν λεμόνι» θα εντοπίζονται σε γραπτά επτά διαφορετικών γλωσσών.
Παράλληλα, η επιστημονική ομάδα θα «παγιδεύσει» οσμές από αντικείμενα, τόσο του παρελθόντος, όσο και του παρόντος, χρησιμοποιώντας τεχνικές της Χημείας.
Η μυρωδιά της Μάχης του Βατερλώ
Η μελέτη της θα χρησιμεύσει επίσης και στην καλύτερη κατανόηση της ευρωπαϊκής ιστορίας.
Ένας από τους ερευνητές, ο Caro Verbeek, συνεργάστηκε με μια εταιρεία αρωμάτων για να ζωντανέψει τη «Μάχη του Βατερλώ».
«Κατάφεραν να αναδημιουργήσουν τη μυρωδιά της πυρίτιδας και του ιδρώτα του Ναπολέοντα… Προφανώς, με βάση τα ιστορικά έγγραφα. Σίγουρα, με το νέο έργο μπορούμε να βελτιώσουμε περαιτέρω τη μυρωδιά της μάχης» σημειώνει η Bembibre.
«Και δεν είναι μόνο η ανακάλυψη των μυρωδιών της Ευρώπης. Αυτό το έργο θα μπορούσε να μας κάνει να αναθεωρήσουμε τον τρόπο με τον οποίο έχει γραφτεί η Ιστορία. Να αναρωτηθούμε πώς οι μυρωδιές των Ευρωπαίων ερμηνεύτηκαν από άλλους πολιτισμούς ή πώς η οσφρητική αντίληψη άλλαξε στην ήπειρο από κάτι τόσο σημαντικό όσο η Βιομηχανική Επανάσταση» προσθέτει.
Μια νέα εκδοχή της Ιστορίας που μπορεί να γίνει καλύτερα αντιληπτή με τη… μύτη
Η πρόθεση της ομάδας του Odeuropa είναι να κατασκευάσει μερικά από αυτά τα αρώματα και να τα παρουσιάσει σε μουσεία σε όλη την Ευρώπη. Να μετατρέψει, δηλαδή, την Ιστορία σε μυρωδιά.
«Η ιδέα είναι να συνδεθούμε με το κοινό. Γενικά, η κληρονομιά μας παρουσιάζεται μέσω των ματιών. Τώρα θα παρουσιαστεί επίσης μέσω της μύτης. Κάνουμε την Ιστορία πολύ πιο περιεκτική. Επίσης, αν δείτε τις αντιδράσεις των ανθρώπων της εποχής μας στις μυρωδιές του παρελθόντος είναι εξαιρετικά ενδιαφέρουσες. Και αυτό, που πριν από αιώνες θεωρήθηκε εξαιρετικό, τώρα μπορεί να θεωρηθεί τρομακτικό και αντίστροφα. Οι αντιδράσεις μπορεί να είναι διαφορετικές και μεταξύ των χωρών» καταλήγει η Bembibre.
Όπως και να έχει, για πρώτη φορά στον 21ο αιώνα, θα μπορέσουμε να μυρίσουμε τα αρώματα των αρχαίων χρόνων. Τα αρώματα που καθόρισαν την Ιστορία της Ευρώπης. Το μέλλον των Ευρωπαίων δεν θα εξαρτάται έτσι μόνο από τον αμφιβληστροειδή, αλλά και από τη μύτη.
sputnik/ photo video screenshot
