«Είμαστε ακριβώς στη μέση του. Αυτή είναι η πραγματικότητα την οποία πρέπει να αντιμετωπίσουμε» είπε ο Μάας στη DW.
Το γεγονός αυτό βρίσκεται στην «καρδιά» της σύγκρουσης για κυριαρχία μεταξύ των μεγαλύτερων δυνάμεων του πλανήτη. «Είναι ένας αγώνας που εξελίσσεται στον στρατιωτικό και στον πολιτικό τομέα» είπε ο Αμαντίπ Σινγκ Γκιλ, πρώην πρόεδρος της ομάδας ειδικών του ΟΗΕ πάνω στα θανατηφόρα αυτόνομα όπλα. «Είναι ένα ερώτημα πολλών τρισεκατομμυρίων δολαρίων».
Σε πρόσφατη αναφορά από τη National Security Commission on Artificial Intelligence των ΗΠΑ γίνεται λόγος για ένα νέο παράδειγμα διεξαγωγής πολέμου, όπου αναμετρώνται αλγόριθμοι με αλγορίθμους και ζητούνται μεγάλες επενδύσεις «για τη συνεχή καινοτομία έναντι πιθανών αντιπάλων».
Στο νέο πενταετές πλάνο της Κίνας η ΑΙ βρίσκεται στο επίκεντρο της έρευνας και ανάπτυξης, ενώ ο κινεζικός στρατός ετοιμάζεται για ένα μέλλον «intelligentized warfare». Από πλευράς του ο Ρώσος πρόεδρος Πούτιν είπε το 2017 πως «όποιος γίνει ηγέτης σε αυτή τη σφαίρα θα γίνει ηγέτης του κόσμου».
Η σύγκρουση Αρμενίας και Αζερμπαϊτζάν στο Ναγκόρνο Καραμπάχ στα τέλη του 2020 θεωρείται κομβικής σημασίας ως προς τη διεξαγωγή πολέμου, λόγω της χρήσης «loitering munitions» (περιπλανώμενα πυρομαχικά- drones αυτοκτονίας). Όπως σημειώνει η Ουλρίκε Φράνκε, ειδικός σε θέματα πολέμου Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Διεθνών Σχέσεων.
Τα προηγμένα μοντέλα τέτοιου τύπου έχουν υψηλό βαθμό αυτονομίας: Όταν εκτοξευτούν, πετούν σε μια προκαθορισμένη περιοχή, όπου περιπλανιούνται/ αιωρούνται, αναζητώντας στόχους- κατά κανόνα συστήματα αεράμυνας. Μόλις εντοπίσουν έναν, πέφτουν πάνω του, πυροδοτώντας τα εκρηκτικά τα οποία φέρουν. «Εχουν χρησιμοποιηθεί με κάποιον τρόπο ή μορφή και στο παρελθόν, μα εδώ έδειξαν πραγματικά τη χρησιμότητά τους. Φάνηκε πόσο δύσκολο είναι να αντιμετωπίσεις αυτά τα συστήματα» πρόσθεσε η Φράνκε.
Έρευνες του Center for Strategic and International Studies έδειξαν πως το Αζερμπαϊτζάν είχε μεγάλο προβάδισμα στον κλάδο, με πάνω από 200 μονάδες τεσσάρων ισραηλινών σχεδίων. Η Αρμενία είχε μόνο ένα, εγχώριας προέλευσης.
Όπως σημειώνει η Φράνκε, ένοπλες δυνάμεις άλλων χωρών πρόσεξαν τι συνέβη, και το ενδιαφέρον για τα «loitering munitions» έχει αυξηθεί σημαντικά.
Αυτό θεωρείται πως είναι μόνο η αρχή, με τις τεχνολογίες τεχνητής νοημοσύνης, όπως η σμήνωση, να τίθενται σε στρατιωτική χρήση, επιτρέποντας σε πολλά drones να επιχειρούν μαζί. Τέτοιες εξελίξεις θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε κούρσες εξοπλισμών που χαρακτηρίζονται από συστήματα αυτονομίας, καθώς οι αντίπαλοι θα αναγκάζονται να τα υιοθετούν προκειμένου να συμβαδίσουν με τις ταχύτητες. Ένας όρος που χρησιμοποιείται στο θέμα είναι το «flash wars»- πόλεμοι «από το πουθενά», με αυτόνομα συστήματα να αντιδρούν το ένα στο άλλο, με αποτέλεσμα ραγδαίες κλιμακώσεις.
Η Μπόνι Ντόχερτι, λέκτορας της Νομικής Σχολής του Χάρβαρντ, είναι εκ των «αρχιτεκτόνων» της Campaign to Stop Killer Robots, που απαιτεί μια παγκόσμια συνθήκη για την απαγόρευση των θανατηφόρων αυτόνομων όπλων. Ωστόσο η ίδια φοβάται πως οι συνομιλίες για κάτι τέτοιο μπορεί να παρεμποδιστούν από χώρες που δεν ενδιαφέρονται για μια συνθήκη τέτοιου είδους. Όπως σημειώνει, η Ρωσία αντιδρά έντονα, ενώ άλλες χώρες που αναπτύσσουν αυτόνομα συστήματα όπως το Ισραήλ, οι ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο κ.α. δεν φαίνονται να υποστηρίζουν και πολύ. H Ντόχερτι ζητά μια νέα προσέγγιση αν ο επόμενος γύρος συνομιλιών στη Γενεύη, αργότερα μέσα στο έτος, δεν σημειώσει πρόοδο. Η ίδια έχει προτείνει μια ανεξάρτητη διαδικασία, καθοδηγούμενη από χώρες που βλέπουν σοβαρά το θέμα αυτό και θέλουν να αναπτύξουν ισχυρά πρότυπα και ρυθμιστικά πλαίσια για αυτά τα όπλα.
Ο Γερμανός ΥΠΕΞ, Χάικο Μάας, αν και έχει ταχθεί υπέρ μιας απαγόρευσης, δεν υποστηρίζει την Campaign to Stop Killer Robots. «Δεν την απορρίπτουμε στην ουσία της- απλά λέμε ότι θέλουμε να συμπεριληφθούν και άλλοι» είπε ο Μάας στη DW. «Στρατιωτικές δυνάμεις που είναι τεχνολογικά σε θέση όχι μόνο να αναπτύξουν αυτόνομα όπλα, μα και να τα χρησιμοποιήσουν» προσθέτει. Πάντως, συμφωνεί ότι απώτερος στόχος πρέπει να είναι μια συνθήκη.
