Μια εντυπωσιακή σειρά από δορυφορικές φωτογραφίες που τραβήχτηκαν από το 2022 έως το 2024, δείχνει τη σύντομη διάρκεια ζωής ενός «νησιού-φάντασμα» που αναδύθηκε και εξαφανίστηκε γρήγορα στην Κασπία Θάλασσα, αφότου ένα υποθαλάσσιο ηφαίστειο λάσπης εξερράγη στην κορυφή του.

Η προσωρινή όπως αποδείχθηκε χερσαία μάζα αναδύθηκε στα τέλη Ιανουαρίου 2023 πάνω από την Kumani Bank, ένα υποθαλάσσιο ηφαίστειο περίπου 24 χιλιόμετρα στα ανοικτά των ανατολικών ακτών του Αζερμπαϊτζάν. Μέχρι τη στιγμή που σχηματίστηκε πλήρως, στις 4 Φεβρουαρίου, το νησί είχε διάμετρο περίπου 400 μέτρα, σύμφωνα με το Παρατηρητήριο της Γης της NASA .

Ωστόσο, το νησί ήταν ασταθές και, όταν τραβήχτηκε η τελευταία φωτογραφία, τον Δεκέμβριο του 2024, είχε «σχεδόν διαβρωθεί, υποχωρώντας από το οπτικό πεδίο σαν οπτασία», έγραψαν εκπρόσωποι του Παρατηρητηρίου της Γης. Μέχρι τώρα, το νησί πιθανότατα έχει εξαφανιστεί.

Το ηφαίστειο Kumani Bank έχει εκραγεί οκτώ φορές από τότε που ανακαλύφθηκε για πρώτη φορά το 1861. Κάθε έκρηξη διήρκεσε μόνο λίγες ημέρες, ωστόσο όλα αυτά τα γεγονότα οδήγησαν σε τουλάχιστον κάποια μορφή προσωρινού νησιού. Η ισχυρότερη καταγεγραμμένη έκρηξη, η οποία σημειώθηκε το 1950, είχε ως αποτέλεσμα μια χερσαία μάζα πλάτους 700 μέτρων που βρισκόταν 6 μέτρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας.

Το Kumani Bank είναι ένα ηφαίστειο λάσπης, που σημαίνει ότι εκτοξεύει ένα υπέρθερμο μείγμα λάσπης και νερού αντί για λάβα και στάχτη.

Το Αζερμπαϊτζάν έχει μία από τις υψηλότερες συγκεντρώσεις λασποηφαιστείων στον πλανήτη, με περισσότερες από 300 λασπώδεις οπές στην ηπειρωτική χώρα ή στην ανοιχτή θάλασσα. Αυτό οφείλεται στη θέση της χώρας πάνω από μια «ζώνη σύγκλισης» όπου συγκρούονται οι αραβικές και οι ευρασιατικές τεκτονικές πλάκες , οδηγώντας σε αυξημένη γεωθερμική δραστηριότητα.

Τα λασποηφαίστεια δεν είναι τόσο βίαια ή καταστροφικά όσο άλλα ηφαίστεια. Ωστόσο, περιέχουν υψηλά επίπεδα πεπιεσμένου φυσικού αερίου. Αυτό το αέριο μπορεί να αναφλεγεί από σπινθήρες από συγκρουόμενα πετρώματα, οδηγώντας σε σποραδικές πύρινες εκρήξεις.

Ένα υποθαλάσσιο ηφαίστειο λάσπης κοντά στην Kumani Bank θεωρείται ότι προκάλεσε μια τεράστια πυρκαγιά εκατοντάδων μέτρων που εξερράγη πάνω από την Κασπία Θάλασσα το 2021.

Άλλα ηφαιστειακά «φαντάσματα»

“Προσωρινά” νησιά μπορούν να δημιουργηθούν και από τα κανονικά, μη λασπώδη ηφαίστεια όταν εκρήγνυνται κάτω από τα κύματα.

Το 2015, ένα νησί έκτασης 1,9 τετραγωνικών χιλιομέτρων αναδύθηκε στον νότιο Ειρηνικό Ωκεανό πάνω από το ηφαίστειο Hunga Tonga-Hunga Ha’apai στην Τόνγκα. Ωστόσο, εξαφανίστηκε από το ίδιο ηφαίστειο τον Ιανουάριο του 2022, όταν το υποθαλάσσιο βουνό εξαπέλυσε μία από τις πιο ισχυρές ηφαιστειακές εκρήξεις που έχουν καταγραφεί ποτέ .

Οι ερευνητές αργότερα αποκάλυψαν ότι η κολοσσιαία έκρηξη πιθανότατα σκότωσε είδη μικροβίων που δεν είχαν ξαναδεί και εξελίχθηκαν στην απομονωμένη χερσαία μάζα.

Τον Οκτώβριο του 2023, μια βίαιη έκρηξη στα ανοικτά των ακτών του νησιού Ίβο Τζίμα της Ιαπωνίας δημιούργησε επίσης μια προσωρινή χερσαία μάζα, που ονομάστηκε Νιιτζίμα ή «Νέο Νησί». Αυξήθηκε σε πλάτος περίπου 100 μέτρα και ύψος 20 μέτρα, και ήταν καθαρά ορατή από το διάστημα .

Αλλά τον Μάρτιο του 2024, πλάνα αποκάλυψαν ότι το νησί είχε αρχίσει να βυθίζεται γρήγορα στη θάλασσα.

(photo: pixabay)