Η Ιαπωνία προσπαθεί να πάρει μέτρα για να αντιστρέψει τη γήρανση του πληθυσμού της… Αλλά συναντά σθεναρή αντίσταση

«Τα επόμενα έξι έως επτά χρόνια θα είναι η τελευταία ευκαιρία να αντιστραφεί η τάση μείωσης του ποσοστού γεννήσεων».

Ένα παιδί που καβαλάει στους ώμους του ένας πατέρα και χαμογελάει καθώς κάνει μια βόλτα σε ένα πάρκο γεμάτο με κίτρινα φθινοπωρινά φύλλα – αυτή είναι η τυπική εικόνα ενός ιαπωνικού «ikumen».

Οι ιαπωνικές αρχές έχουν προωθήσει ευρέως τον όρο την τελευταία δεκαετία για να καταπολεμήσουν τις διαβόητες πολλές ώρες εργασίας που όχι μόνο στερούν από τους εργασιομανείς γονείς τον οικογενειακό χρόνο αλλά και έχουν κάνει τη χώρα να έχει ένα από τα χαμηλότερα ποσοστά γεννήσεων στον κόσμο.

Για να εκμεταλλευτεί την «τελευταία ευκαιρία να αντιστραφεί» η κατάσταση, ο πρωθυπουργός Fumio Kishida παρουσίασε την περασμένη εβδομάδα μια σειρά πολιτικών, συμπεριλαμβανομένων των ενισχύσεων για την υποστήριξη των παιδιών και μια δέσμευση για αύξηση του ποσοστού των ανδρών εργαζομένων που λαμβάνουν άδεια πατρότητας, από το σημερινό 14% στο 50%, έως το 2025 και 85% έως το 2030.

Αλλά ορισμένοι, στην τρίτη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου – η οποία εδώ και καιρό αγωνίζεται με την πτώση του ποσοστού γονιμότητας και τη γήρανση του πληθυσμού – εμφανίζονται δύσπιστοι θεωρώντας ότι το σχέδιο δεν πρόκειται να έχει αποτέλεσμα.

Ο Makoto Iwahashi, μέλος του POSSE, ενός εργατικού σωματείου αφιερωμένο στους νεότερους εργαζόμενους, είπε ότι ενώ το σχέδιο της κυβέρνησης ήταν καλοπροαίρετο, πολλοί Ιάπωνες άνδρες απλώς φοβούνταν να πάρουν άδεια πατρότητας λόγω πιθανών επιπτώσεων από τους εργοδότες τους.

Οι Ιάπωνες άνδρες δικαιούνται τέσσερις εβδομάδες ευέλικτης άδειας πατρότητας, έως και 80% του μισθού τους, βάσει νομοσχεδίου που ψηφίστηκε από το ιαπωνικό κοινοβούλιο το 2021.

Ωστόσο, παρά το νόμο, οι άνδρες εξακολουθούσαν να «φοβούνται» ότι η λήψη της άδειας μπορεί να έχει αρνητικές επιπτώσεις στις προοπτικές προαγωγής τους ή ότι μπορεί να επανατοποθετηθούν σε διαφορετική θέση με λιγότερες ευθύνες, είπε ο Iwahashi.

Αν και είναι παράνομο να γίνονται διακρίσεις κατά των εργαζομένων που λαμβάνουν άδεια μητρότητας και πατρότητας στην Ιαπωνία, ο Iwahashi είπε ότι οι εργαζόμενοι με συμβάσεις ορισμένου χρόνου είναι ιδιαίτερα ευάλωτοι.

Και ούτως ή άλλως, «Μια μικρή αλλαγή στην άδεια πατρότητας δεν θα αλλάξει σημαντικά τη μείωση του ποσοστού γεννήσεων», πρόσθεσε.

Ο Hisakazu Kato, καθηγητής οικονομικών στο Πανεπιστήμιο Meiji στο Τόκιο, είπε ότι ενώ οι μεγάλες εταιρείες αποδέχονται περισσότερο τη γονική άδεια με τα χρόνια, οι μικρότερες επιχειρήσεις εξακολουθούν να έχουν επιφυλάξεις.

«Οι μικρές εταιρείες φοβούνται ότι θα αντιμετωπίσουν (ελλείψεις εργαζομένων) λόγω της άδειας παιδικής μέριμνας και αυτό ασκεί πίεση στους νέους πατέρες που θέλουν να πάρουν άδεια παιδικής μέριμνας στο μέλλον», είπε.

Σε συνέντευξη Τύπου την περασμένη εβδομάδα, ο πρωθυπουργός αναγνώρισε τις ανησυχίες και δεσμεύτηκε να εξετάσει το ενδεχόμενο παροχής επιδομάτων για μικρομεσαίες επιχειρήσεις, με λεπτομέρειες που θα ανακοινωθούν τον Ιούνιο στο ετήσιο σχέδιο πολιτικής του.

Αποκάλυψε επίσης ένα σχέδιο που στοχεύει στην ενίσχυση της απορρόφησης της άδειας πατρότητας ενθαρρύνοντας τις εταιρείες να αποκαλύπτουν τις επιδόσεις τους.

«τελευταία ευκαιρία».

Το 2022, ο αριθμός των νέων γεννήσεων στην Ιαπωνία έπεσε κάτω από τις 800.000 για πρώτη φορά από τότε που ξεκίνησαν τα αρχεία το 1899, το τελευταίο στάδιο σε μια τάση που η κυβέρνηση βλέπει ως ολοένα και πιο ανησυχητική.

Την περασμένη εβδομάδα, ο Kishida έφτασε στο σημείο να προειδοποιήσει ότι «τα επόμενα έξι έως επτά χρόνια θα είναι η τελευταία ευκαιρία να αντιστραφεί η τάση μείωσης του ποσοστού γεννήσεων».

Αλλά ο Stuart Gietel-Basten, καθηγητής δημόσιας πολιτικής και κοινωνικών επιστημών στο Πανεπιστήμιο Επιστήμης και Τεχνολογίας του Χονγκ Κονγκ, προειδοποίησε ότι το χαμηλό ποσοστό γεννήσεων ήταν συχνά σημάδι εδραιωμένων πολιτισμικών παραγόντων που πιθανότατα θα ήταν ανθεκτικοί στις αλλαγές πολιτικών. Τέτοιοι παράγοντες μπορεί να κυμαίνονται από την εργασιακή κουλτούρα μέχρι τη στάση του φύλου, πρόσθεσε.

«Η αύξηση της άδειας πατρότητας είναι μια καλή πολιτική, αναμφίβολα. Σίγουρα θα προσφέρει σε πολλούς άνδρες (και γυναίκες) ένα θετικό αποτέλεσμα. Ωστόσο, εκτός εάν αλλάξουν οι επικρατούσες πολιτιστικές νόρμες και συμπεριφορές, ο αντίκτυπος σε μακροοικονομικό επίπεδο θα μπορούσε να είναι περιορισμένος», είπε ο μελετητής.

Ο 26χρονος Riki Khorana, ο οποίος σχεδιάζει να παντρευτεί με την κοπέλα του τον Ιούνιο, είπε ότι το υψηλό κόστος ζωής ήταν μια από τις μεγαλύτερες ανησυχίες του για τη δημιουργία οικογένειας.

Εργαζόμενος ως μηχανικός σε έναν από τους μεγαλύτερους ομίλους ετερογενών δραστηριοτήτων της Ιαπωνίας στην καρδιά του Τόκιο, της πρωτεύουσας της χώρας, αυτοπροσδιορίστηκε ως ένας σχετικά υψηλόμισθος άνθρωπος, ωστόσο είπε ότι επί του παρόντος ζει με τους γονείς του στη Γιοκοχάμα, τη δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της Ιαπωνίας νότια του Τόκιο.

Αφού παντρευτεί, θα μετακομίσει από το σπίτι των γονιών του αλλά θα πρέπει να παραμείνει στη Γιοκοχάμα λόγω των υψηλών ενοικίων του Τόκιο.

Το Τόκιο είναι η ένατη πιο ακριβή πόλη για να ζήσουν οι ομογενείς, σύμφωνα με την αμερικανική συμβουλευτική εταιρεία Mercer’s Cost of Living Survey.

Ο Khorana είπε ότι σχεδίαζε να κάνει δύο παιδιά, αλλά αν υπήρχαν πιο αποτελεσματικές κυβερνητικές πολιτικές, τότε θα σκεφτόταν περισσότερα.

«Για μένα, νιώθω ότι δεν μπορώ να αντέξω οικονομικά περισσότερα από δύο παιδιά», είπε. «Υπάρχουν λιγότερο οικονομικά ασφαλείς άνθρωποι που πιστεύουν ότι δεν μπορούν να έχουν περισσότερα από ένα παιδιά».

Το ποσοστό γονιμότητας της χώρας – ο μέσος αριθμός παιδιών που γεννήθηκαν από γυναίκες κατά τη διάρκεια των αναπαραγωγικών τους ετών – έχει πέσει στο 1,3, πολύ κάτω από το 2,1 που απαιτείται για τη διατήρηση ενός σταθερού πληθυσμού.

Με τα χρόνια, οι ειδικοί έχουν επίσης επισημάνει την αίσθηση της επικρατούσας απαισιοδοξίας μεταξύ των νέων που, λόγω των πιέσεων της εργασίας και της οικονομικής στασιμότητας, έχουν μικρή εμπιστοσύνη στο μέλλον.

Την περασμένη εβδομάδα, ο πρωθυπουργός είπε ότι σχεδίαζε μεταρρυθμίσεις στην αγορά που θα αυξήσυν τους μισθούς και την οικονομική βοήθεια προς τους νέους εργαζόμενους. Δεσμεύτηκε επίσης να εισαγάγει επιδόματα που θα μπορούσαν να υποστηρίξουν ελεύθερους επαγγελματίες ή αυτοαπασχολούμενους και μίλησε για επιπλέον επιδόματα για τη διατροφή των παιδιών, την εκπαίδευση και τη στέγαση.

Ο καθηγητής οικονομικών Κάτω θεώρησε ότι οι νέες πολιτικές ήταν απίθανο να επαρκούν για να λύσουν τα δημογραφικά προβλήματα της χώρας.

Αλλά είδε ως ένα καλό βήμα την ενθάρρυνση για τη λήψη άδειας πατρότητας.

«Νομίζω ότι αυτή είναι μια καλή πρόταση, καθώς όχι μόνο βελτιώνει τις οικογενειακές πολιτικές, αλλά και την ισότητα των φύλων», είπε.

(με πληροφορίες από cnn / photo: pixabay)

ΠΟΛΙΤΙΚΟΛΟΓΙΕΣ

ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΔΙΑΒΑΣΕΤΕ

Κύρια Θέματα

ΕΥΚΑΙΡΙΕΣ ΑΓΟΡΩΝ

Κάθε μέρα μαζί