Οι ομιλητές συνέκλιναν στην άποψη ότι η Ελλάδα χρειάζεται έναν συνδυασμό πολιτικών για την επιστροφή όσων έχουν φύγει στο εξωτερικό και για την προσέλκυση νέων, μαζί με μια διαχείριση του μεταναστευτικού, για την αξιοποίηση των ξένων στην οικονομική και κοινωνική ζωή της χώρας.
Κοινή επίσης ήταν η διαπίστωση ότι το δημογραφικό είναι στην πρώτη σειρά των παγκόσμιων προκλήσεων μαζί με την κλιματική κρίση και την ψηφιακή μετάβαση.
«Το δημογραφικό είναι ένα θέμα που απαιτεί ευρωπαϊκή και συντονισμένη λύση και χρειάζεται ένας Ευρωπαίος επίτροπος να αναλάβει αυξημένες αρμοδιότητες και ειδικό προϋπολογισμό για το θέμα αυτό», είπε ο κ. Παπανδρέου, ο οποίος τόνισε ότι είναι διατεθειμένος να αναλάβει τον ρόλο που του αναλογεί στο ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, προκειμένου να αναδείξει το θέμα στις πραγματικές του διαστάσεις.
Στην ερώτηση του ΑΠΕ-ΜΠΕ, αν το δημογραφικό έχει την ανάλογη προτεραιότητα στα χρηματοδοτικά εργαλεία της ΕΕ, ο κ. Παπανδρέου απάντησε ότι εντάσσεται μόνον γενικά στα θέματα ανάπτυξης της περιφέρειας και των τοπικών κοινωνιών. Αλλά δεν έχει άμεση θέση ως δημογραφικό πρόβλημα. «Πρέπει την επόμενη πενταετία να υπάρξει ένα master plan, γιατί πρόκειται για σύνθετο θέμα». Αναφέρθηκε επίσης στις τεχνικές δυσκολίες που έχουν πολλοί δήμοι να εκπονήσουν προγράμματα και να κάνουν σωστές επιλογές για την απορρόφηση κονδυλίων, θέμα που πρέπει να αντιμετωπιστεί, με τη δημιουργία ενός φορέα, ίσως από την ίδια την ΕΕ, στον οποίο να απευθύνονται οι τοπικοί άρχοντες.
Ο ίδιος είπε ότι θα επιδιώξει μια «συμμαχία» με ομάδα ευρωβουλευτών απ’ όλα τα κόμματα, για την προώθηση του ζητήματος.
Στο συνέδριο, με θέμα “Η επίλυση του δημογραφικού προβλήματος κλειδί για Βιώσιμη Ανάπτυξη και Κοινωνική Ευημερία” ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσίασαν οι τοποθετήσεις των εκπροσώπων της τοπικής αυτοδιοίκησης απομακρυσμένων και ορεινών περιοχών, όπως του δημάρχου των Αγράφων, που έστειλαν μηνύματα αγωνίας για το μέλλον του τόπου τους, αλλά και συγκεκριμένες προτάσεις για την παραμονή και προσέλκυση νέων κατοίκων.
Ο ευρωβουλευτής του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ επισήμανε ότι το δημογραφικό δεν είναι μόνον οικονομικό αλλά σχεδόν ένα πολιτιστικό φαινόμενο, που εμφανίζεται στις ευημερούσες χώρες. «Για την αντιμετώπισή του, χρειάζεται ένας συνδυασμός κοινωνικών πολιτικών από τη στεγαστική πολιτική για τους νέους ως την πολιτική για την “ενεργό γήρανση”, αλλά και πολιτικών για την ενσωμάτωση των μεταναστών, οι οποίοι μπορούν να συμβάλουν στην κοινωνική και οικονομική ανάπτυξη, η οποία συρρικνώνεται ως αποτέλεσμα της δημογραφικής συρρίκνωσης».
Ο κ. Παπανδρέου ανέφερε ότι οι ευρωπαϊκές πολιτικές δεν αρκούν για την αντιμετώπιση του φαινομένου που αλλάζει όλες τις κοινωνικές δομές, ενώ σε επίπεδο εθνικής πολιτικής έφερε το παράδειγμα της Ισπανίας, η οποία δημιούργησε υπουργείο «Πράσινης Μετάβασης και Δημογραφικής Πρόκλησης», συνδέοντας τις δύο προκλήσεις.
Οι εργασίες άρχισαν με βιντεοσκοπημένο μήνυμα της προέδρου των ευρωσοσιαλιστών Ιράτσε Γκαρσία, η οποία βλέπει «σταθερή επιδείνωση του δημογραφικού στη Δύση» και προσέθεσε ότι εμείς οι σοσιαλιστές γνωρίζουμε ότι «μόνο μία βιώσιμη δημογραφία, μέσα σε ένα βιώσιμο φυσικό περιβάλλον μπορεί να εξασφαλίσει ένα βιώσιμο μέλλον».
Το 2050 στην Ελλάδα θα είμαστε 700.000-1.000.000 λιγότεροι, τόνισε ο καθηγητής Δημογραφίας στο Πανεπιστήμιου Θεσσαλίας Βύρων Κοτζαμάνης, ο οποίος πρότεινε για την αναστροφή της συρρίκνωσης, αφενός προσέλκυση των νέων προκειμένου να επιστρέψουν στην πατρίδα, αφετέρου ενσωμάτωση των νόμιμων μεταναστών.
Το δημογραφικό τέμνει τα πάντα και επηρεάζει τα πάντα, είπε ο Νίκος Βέττας, καθηγητής Οικονομικών και γενικός διευθυντής ΙΟΒΕ, «αλλά οι αργές επιπτώσεις του καθώς και η αργή μεταστροφή τους, δεν “εξαργυρώνονται” πολιτικά σε μια δύο κυβερνητικές θητείες, γι’ αυτό και είναι χαμηλά στις πολιτικές προτεραιότητες». Ο κ. Βέττας έδωσε έμφαση στην ανάγκη να υπάρξουν νέες δομές στην παιδεία (παιδικοί σταθμοί, προσχολική εκπαίδευση) και στην υγεία (μακρόχρονη φροντίδα για τις μεγάλες ηλικίες) με εξοικονόμηση πόρων από το υπάρχον σύστημα, έξυπνη φορολόγηση και τη δημιουργία ενός «μίνι ασφαλιστικού μέσα στο ασφαλιστικό».
Η χώρα πρέπει να γίνει πιο ελκυστική, επισήμανε, τόσο για τους νέους όσο και στη διαχείριση του μεταναστευτικού.
Ο δήμαρχος Αγράφων Αλέξης Καρδαμπίκης, που ηγείται μιας περιοχής η οποία έχει τα πρωτεία στη δημογραφική συρρίκνωση, χτύπησε καμπανάκι ότι «οι ορεινές περιοχές τείνουν να μετατραπούν σε γηροκομεία». Ο ίδιος ανέφερε τις προσπάθειες που γίνονται με δημοτικούς και ιδιωτικούς πόρους προκειμένου να ενισχυθούν τα σχολεία, τα παιδιά και οι καθηγητές και πρότεινε τη δημιουργία «κινητής ιατρικής μονάδας» που θα παρέχει υπηρεσίες πρωτοβάθμιας φροντίδας, άμεσα.
«Χρειαζόμαστε μια ισχυρότερη Ελλάδα σε μια ισχυρότερη Ευρώπη, και πρέπει να αγωνιστούμε για την ενίσχυση της περιφερειακής ανάπτυξης», τόνισε ο Μάρκος Ρος Σέμπερε, ευρωβουλευτής του S&D και επισήμανε ότι ως συντονιστής στην Επιτροπή Περιφερειακής Ανάπτυξης του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, γνωρίζει την τεράστια σημασία του δημογραφικού προβλήματος στην ΕΕ.
Η Ροβάνα Πλάμπ, ευρωβουλευτής και αντιπρόεδρος του S&D τόνισε με βίντεο-μήνυμα ότι «το δημογραφικό ζήτημα αποτελεί ένα μείζον παγκόσμιο πρόβλημα και σε μερικές δεκαετίες θα ζούμε σε έναν πολύ διαφορετικό κόσμο».
Ενδιαφέρον προκάλεσαν οι συνδέσεις με περιφερειακούς τηλεοπτικούς σταθμούς, από τους οποίους οι δημοσιογράφοι εξέθεσαν τα τοπικά προβλήματα. Εκτός από την έλλειψη νέου πληθυσμού, επειδή δεν υπάρχουν δουλειές, ακούστηκαν προβλήματα όπως της συγκέντρωσης στα αστικά κέντρα και της ερήμωσης των ορεινών περιοχών, ελλείψεις εργατικών χεριών για τις αγροτικές εργασίες.
