Λόγω έλλειψης χρημάτων, υπερβολικής δουλειάς ή γιατί απλώς έτσι προτιμούν, οι περισσότεροι νέοι Κινέζοι δεν θέλουν να κάνουν τρία παιδιά, παρά το πράσινο φως που έδωσαν τη Δευτέρα οι αρχές ενόψει της γήρανσης του πληθυσμού.
Από τα τέλη της δεκαετίας του ’70, η πολιτική περιορισμού των γεννήσεων επέβαλλε για δεκαετίες στα ζευγάρια το ένα παιδί –με εξαιρέσεις για τις εθνικές μειονότητες και τους κατοίκους της υπαίθρου.
Ωστόσο ενόψει της γήρανσης του πληθυσμού οι περιορισμοί χαλάρωσαν σταδιακά και το Κομμουνιστικό Κόμμα ενέκρινε τη Δευτέρα την απόκτηση τριών παιδιών απ’ όλα τα ζευγάρια, μερικές εβδομάδες έπειτα από τα ανησυχητικά αποτελέσματα της πιο πρόσφατης απογραφής, που γίνεται ανά δεκαετία.
Ανάμεσα σε ηλεκτρικά τρενάκια και τεράστιους χνουδωτούς αρκούδους, δύο αγοράκια περιφέρονται στα ράφια ενός καταστήματος παιγνιδιών στο Πεκίνο την ώρα που οι γονείς τους συζητούν τις νέες διατάξεις των αρχών, οι οποίες συχνά δέχονται κοροϊδευτικά σχόλια στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
“Δεν έχουμε τόσα πολλά χρήματα για να μεγαλώσουμε τα παιδιά ούτε πολύ χώρο στο σπίτι”, εξηγεί ο νεαρός πατέρας, ο Γιανγκ Σενγκί.
“Άρα δεν υπάρχει κανένας λόγος να αποκτήσουμε τρίτο παιδί”, προσθέτει.
Ο Γιανγκ και η σύζυγός του ανήκουν ήδη στις εξαιρέσεις στη χώρα του ενός παιδιού, όπου το δεύτερο μωρό επετράπη σε όλα τα ζευγάρια μόλις το 2016 χωρίς ωστόσο να οδηγήσει σε μια αύξηση της γεννητικότητας.
“Όταν ήρθε το δεύτερο παιδί μας, έπρεπε ξαφνικά όλα να τα μοιράζουμε στα δύο. Εκεί που θα μπορούσαμε να δώσουμε το 100%, αναγκαστήκαμε να το μειώσουμε στο 50%“, προσθέτει ο 29χρονος πατέρας.
Για έναν αριθμό συμπατριωτών τους, η προοπτική ακόμη και ενός μόνο παιδιού ή ενός γάμου, είναι κάτι το αδιανόητο: η σύγχρονη ζωή επιβάλλει μακρά ωράρια εργασίας ή μετακινήσεις και υψηλό κόστος για στέγαση και την ανατροφή παιδιών.
Αυτή είναι μια ριζική αλλαγή σε μια χώρα στην οποία παραδοσιακά τα παιδιά θεωρούνταν ότι εξασφαλίζουν την συνέχιση της οικογένειας.
Όμως οι νέοι σήμερα “δεν νοιάζονται για την συνέχιση του ονόματος της οικογένειας. Γι’αυτούς αυτό που μετράει είναι η ποιότητα ζωής”, σημειώνει η Γιαν Τζιακί, μια 22χρονη φοιτήτρια.
“Πολλές γυναίκες του περιβάλλοντός μου αποστρέφονται και μόνον την ιδέα του ενός παιδιού, φανταστείτε λοιπόν για τα τρία…”, λέει.
Ένα πρόβλημα που προέκυψε είναι ότι το ένα παιδί έκανε τους γονείς να συνηθίσουν να αφιερώνονται τελείως στον “μικρό τους αυτοκράτορα”, με τα σαββατοκύριακα να εξαντλούνται στο τρέξιμο ανάμεσα σε μαθήματα αγγλικών ή μουσικής, με την προοπτική το παιδί τους να πετύχει πολύ γρήγορα στη ζωή του.
Η πίεση είναι εξάλλου βαριά για τους γονείς εκείνους, που επειδή και οι ίδιοι είναι μοναχοπαίδια, οφείλουν συχνά να αναλαμβάνουν μόνοι τους την φροντίδα των γονιών τους που γερνάνε, χωρίς να μπορούν να στηριχτούν σε αδελφούς ή αδελφές, θείους ή θείες…
“Οι νέοι βρίσκονται υπό μεγάλη πίεση”, λέει μια νεαρή γυναίκα στην Σανγκάη. “Δεν έχουν χρόνο να ασχοληθούν με τα παιδιά τους λόγω της δουλειάς και αν θέλουν να ασχοληθούν πλήρως με τα παιδιά τους, τότε δεν έχουν δουλειά“.
Στις τεχνολογικές επιχειρήσεις, δεν είναι σπάνιο να πρέπει κανείς να δουλεύει 6 ημέρες την εβδομάδα από τις 9 το πρωί ως τις 9 το βράδυ… Ένα “996” που επικρίνεται από τα μέσα ενημέρωσης, αλλά υποστηρίζεται από ορισμένους εργοδότες.
Την ώρα που το ποσοστό γονιμότητας έπεσε στο 1,3 παιδί ανά γυναίκα που βρίσκεται σε ηλικία τεκνοποίησης, πολύ κάτω από το όριο για την ανανέωση των γενεών, οι αρχές της Κίνας δεσμεύτηκαν για μέτρα στην εκπαίδευση και την υγεία για να ενθαρρύνουν τις οικογένειες να μεγαλώσουν. Ωστόσο χωρίς να υπεισέλθουν σε λεπτομέρειες.
Αν θέλει πραγματικά να αυξηθεί η γεννητικότητα και να διασφαλιστεί η χρηματοδότηση των συντάξεων, η κινεζική κυβέρνηση δεν θα πρέπει να περιοριστεί στην χαλάρωση των κανονισμών, παρατηρεί ο δημογράφος Γι Φουσιάν, του Πανεπιστημίου Ουισκόνσιν-Μάντισον στις ΗΠΑ.
“Το να έχεις ένα παιδί ή ακόμη και κανένα παιδί έχει γίνει ο κανόνας στην Κίνα”, επισημαίνει. Το πράσινο φως για τρίτο παιδί “ήρθε πολύ αργά” και η μόνη ελπίδα της Κίνας είναι να αντιγράψει την πολιτική που ακολουθείται στην Ιαπωνία: “δωρεάν υγεία και παιδεία, επιδόματα στέγασης για τα νέα ζευγάρια”
Αποκαρδιωτική η κατάσταση και στην Ευρώπη
Στην Ευρώπη τα πράγματα είναι δυστυχώς σταδιακώς επιδεινούμενα και σε αυτό δεν ευθύνεται καμία πανδημία.
Ο κορωνοϊός και τα επακόλουθα των lockdowns απλά επιδείνωσαν το ήδη υπάρχον πρόβλημα.
Το lockdown που επιβλήθηκε λόγω του κορωνοϊού οδήγησε σε βουτιά τον αριθμό των μηνιαίων γεννήσεων στην Ισπανία στο χαμηλότερο καταγεγραμμένο επίπεδο, σύμφωνα με τα προκαταρκτικά στοιχεία που ανακοινώθηκαν στις αρχές Μαρτίου, επιβεβαιώνοντας αντίστοιχες ενδείξεις μείωσης και σε άλλες χώρες της Ευρώπης.
Τον Δεκέμβριο γεννήθηκαν μόνο 23.226 μωρά, κατά 20,4% λιγότερα συγκριτικά με τον Δεκέμβριο του 2019 και τα λιγότερα από το 1941, όταν άρχισαν να καταγράφονται τέτοιου είδους στοιχεία, όπως ανακοίνωσε η στατιστική υπηρεσία INE, τονίζονας τη σύνδεση μεταξύ της μείωσης και ενός εκ των αυστηρότερων lockdowns στην Ευρώπη.
«Παρόλο που ο αριθμός των γεννήσεων βρίσκεται σε μια σταθερά πτωτική τάση για αρκετά χρόνια, η μείωση επιτάθηκε εννέα μήνες μετά το lockdown κατά την πρώτη κατάσταση έκτακτης ανάγκης (λόγω του κορωνοϊού)», ανέφερε η INE σε ανακοίνωση.
Ωστόσο, παρόλο που το αρχικό lockdown στην Ισπανία παρέμεινε σε ισχύ για ολόκληρο τον Απρίλιο του 2020, ο αριθμός των μωρών που γεννήθηκαν τον Ιανουάριο του 2021, εννέα μήνες αργότερα, αυξήθηκε κάπως στα 24.061.
Δημογράφοι προβλέπουν ότι θα υπάρξει μεγάλη μείωση γεννήσεων σε όλη την Ευρώπη για το 2021, καθώς οι νέοι άνθρωποι σε αναπαραγωγική ηλικία έχουν σε γενικές γραμμές υποστεί το βαρύτερο οικονομικό πλήγμα από τα lockdowns που επιβλήθηκαν με στόχο να ανακοπεί η εξάπλωση της COVID-19.
Αντίστοιχες μειώσεις στις γεννήσεις που συνδέονται με την πανδημία έχουν προκύψει και σε γειτονικές χώρες που έχουν πληγεί σημαντικά από τον κορωνοϊό, όπως η Ιταλία και η Γαλλία.
Οι γεννήσεις στην Ιταλία τον Δεκέμβριο κατέγραψαν βουτιά 21,6%, σύμφωνα με έκθεση της στατιστικής υπηρεσίας ISTAT, ενώ οι γεννήσεις στη Γαλλία μειώθηκαν το 2020 στο χαμηλότερο επίπεδό τους από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, σύμφωνα με τη γαλλική στατιστική υπηρεσία INSEE.
Εκτός από τις προκλήσεις σε συναισθηματικό επίπεδο για τα ζευγάρια που θέλουν να τεκνοποιήσουν, μακροπρόθεσμα θα υπάρξουν και οικονομικές προκλήσεις για χώρες που ίσως βρεθούν αντιμέτωπες με χρόνια προσπαθειών για να εξέλθουν από την οικονομική κατάρρευση που προκάλεσε η πανδημία.
Ανάλογα αποκαρδιωτική είναι η κατάσταση και στη χώρα μας, που έχει να αντιμετωπίσει και τους ιδιαίτερα αυξημένους πληθυσμούς αλλοδαπών.