Σαν σήμερα στις 27 Αυγούστου 1922, ο τουρκικός στρατός μπήκε στη Σμύρνη, ενώ τα τελευταία ελληνικά τμήματα την εγκαταλείπουν. Ήταν πρωινές ώρες, λίγο πριν την ολοσχερή καταστροφή της Σμύρνης, όταν και το τελευταίο ελληνικό στρατιωτικό τμήμα αποχωρούσε από την πόλη.

Στις 11 το πρωί εμπροσθοφυλακή του τουρκικού ιππικού, υπό το λοχαγό Σερεφετίν, και 400 άτακτοι ιππείς, υπό τον Κορ Πεχλιβάν, εισέρχονται στη Σμύρνη, ενώ τις βραδινές ώρες φτάνει η μεραρχία πεζικού του στρατηγού Μουρσέλ Μπακού.

Κηρύσσεται στρατιωτικός νόμος και συστήνεται έκτακτο στρατοδικείο.

Από τις πρώτες νυχτερινές ώρες, ομάδες Τούρκων χαρακτηρίζουν με κόκκινη βαφή και με την εγγραφή «Sahibi Islamdir» (μουσουλμανική ιδιοκτησία) δημόσια και ιδιωτικά κτίρια που πρέπει να προστατευτούν.
Οι Τούρκοι πυρπολούν την πόλη και προβαίνουν σε σφαγές του ελληνικού πληθυσμού της. Μεταξύ των σφαγιασθέντων είναι και ο Μητροπολίτης Σμύρνης Χρυσόστομος.

Ο Χρυσόστομος ήταν ο τελευταίος Μητροπολίτης Σμύρνης. Βρήκε μαρτυρικό θάνατο, καθώς κατακρεουργήθηκε από φανατισμένο όχλο κατά την ανακατάληψη της πόλης από τους Τούρκους. Είχε μετατεθεί στη Σμύρνη, ως Μητροπολίτης, το 1910. Στη θέση αυτή παρέμεινε ολόκληρη τη δύσκολη περίοδο των Βαλκανικών Πολέμων, της Μικρασιατικής Εκστρατείας και της Μικρασιατικής Καταστροφής, μη δεχόμενος μάλιστα να αποχωρήσει από την πόλη και να εγκαταλείψει το ποίμνιό του, όταν κατέρρεε το μέτωπο. Συνελήφθη από τους Τούρκους και βρήκε μαρτυρικό θάνατο .

Ο αριθμός των θυμάτων δεν είναι δυνατόν να εξακριβωθεί και οι διάφοροι ερευνητές ιστορικοί και ειδικοί δίνουν διαφορετικούς αριθμούς. Πάντως ανέρχονται σε εκατοντάδες χιλιάδες. Ο αριθμός των προσφύγων ανήλθε σε ένα εκατομμύριο τετρακόσιες χιλιάδες Έλληνες που αναζήτησαν κυρίως στην Ελλάδα καταφύγιο.

(npress – φωτο:screenshot)