προκειμένου να υπάρξει τεχνική συμφωνία για τα 88 προαπαιτούμενα στις αρχές Μαΐου (οπότε και προαναγγέλθηκε και η επιστροφή των θεσμών στην Αθήνα), αλλά και συνολική συμφωνία μέχρι τις 21 Ιουνίου, καθώς και την ειδική μεταμνημονιακή εποπτεία που είναι εκ των προτέρων δεδομένο ότι θα έχει η Ελλάδα, περιέγραψαν οι εκπρόσωποι των Θεσμών που μετείχαν στο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών το οποίο ολοκληρώθηκε χθες.

Όπως τόνισαν, η ειδική μετα-μνημονιακή εποπτεία στην ελληνική περίπτωση είναι δεδομένη, ενώ η αυστηρότητα που αυτή θα έχει συνδέεται με το αν θα γίνουν ή όχι πρόσθετες παρεμβάσεις στο χρέος (σ.σ. κάτι που αυτή τη στιγμή δεν πρέπει να θεωρείται δεδομένο). Όσον αφορά τις παρεμβάσεις στο χρέος, θα συνδέονται με ρήτρες εφαρμογής των συμφωνηθέντων.

Αναδείχθηκε επίσης και ένα άλλο ζήτημα: αυτό της αρνητικής πλευράς που έχει το λεγόμενο “γαλλικό κλειδί”, δηλαδή η σύνδεση των παρεμβάσεων στο χρέος που θα εφαρμοστούν στο μέλλον με την πορεία του ΑΕΠ. Αν λοιπόν υπάρχει ταχύτερη ανάπτυξη στο μέλλον (από αυτή που θα προβλέπει το βασικό σενάριο), τότε οι παρεμβάσεις που θα συμφωνηθούν τώρα μπορεί να μην εφαρμοστούν πλήρως στο μέλλον γιατί δεν θα θεωρηθούν αναγκαίες ώστε να παραμείνει το ελληνικό χρέος βιώσιμο καθώς και η ανάπτυξη θα έχει συνδράμει καλύπτοντας το κενό…
 
Τα τρία – τέσσερα χρόνια μετά το μνημόνιο

Όπως κατέστησε σαφές στην ομιλία του ο επικεφαλής του κλιμακίου των Θεσμών εκ μέρους Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ντέκλαν Κοστέλο, διαμορφώνεται ένα χρονοδιάγραμμα 3 – 4 ετών στο οποίο η επιτήρηση στην Ελλάδα θα είναι ειδική, καθώς καταγράφονται κίνδυνοι στην εφαρμογή του προγράμματος. “Ρεαλιστικά τα επόμενα τρία-τέσσερα χρόνια είναι αυτά που έχουν σημασία”, ανέφερε. “Ξέρουμε πως έχει υπάρξει πρόοδος αλλά ξέρουμε και τους κινδύνους εφαρμογής” πρόσθεσε.

Αναφέρθηκε στη μεγάλη προσπάθεια που έχει γίνει και έκανε σαφές ότι δεν υπάρχουν αυταπάτες για τις προκλήσεις που παραμένουν.

Παράλληλα, ο κ. Κοστέλο υπογράμμισε ότι ξεκινάει μία νέα φάση, αυτή της εφαρμογής των μεταρρυθμίσεων. Η πραγματική επιτυχία θα φανεί μόνο σε 3-4 χρόνια, σημείωσε, ενώ αναφέρθηκε και στο ρίσκο να υπάρχουν πισωγυρίσματα. “Φοβάμαι για την εφαρμογή” είπε και εξήγησε ότι φοβάται πως “το δημόσιο δεν είναι τόσο ισχυρό” αλλά και ότι “υπάρχουν πολλά κατεστημένα συμφέροντα”. Σε άλλο σημείο της τοποθέτησής του μίλησε για 5-10 χρόνια που απαιτούνται για την ολοκλήρωση μιας σειράς μεταρρυθμίσεων, ενώ υπογράμμισε πως παρά την πρόοδο επειδή η γραμμή εκκίνησης ήταν πάρα πολύ χαμηλή, η ανταγωνιστικότητα της χώρας ακόμα βρίσκεται σε ιδιαίτερα χαμηλό επίπεδο.

Είπε επίσης ότι η Ελλάδα θα πρέπει να καταβάλλει τεράστια προσπάθεια για να διορθώσει τις ανισορροπίες που υπάρχουν σε πολλά ισοζύγια: στο εξωτερικό ισοζύγιο της χώρας, στο χρέος, αλλά και στα κόκκινα δάνεια.

Αυστηρή εποπτεία για πολλά χρόνια

Ο επικεφαλής του ESM Κλάους Ρέγκλινγκ, επίσης στο πλαίσιο ομιλίας του στο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών υπογράμμισε ότι αν απαιτηθεί ελάφρυνση χρέους, τότε η εποπτεία θα πρέπει να είναι πιο αυστηρή. Εξήγησε ότι σε κάθε περίπτωση δεν θα πρέπει να αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι η Ελλάδα θα αποτελέσει μία ειδική περίπτωση και μετά το πρόγραμμα καθώς έχουν δοθεί πάρα πολλά χρήματα σε σχέση με άλλα κράτη-μέλη, αλλά και λόγω της δυσκολίας των μεταρρυθμίσεων. Θα συνεχίσουμε να έχουμε μία ισχυρή σχέση με την Ελλάδα και όταν τελειώσει το πρόγραμμα, ανάφερε χαρακτηριστικά, ενώ παράλληλα έδωσε έμφαση και στη διατήρηση του πρωτογενούς πλεονάσματος στο 3,5% έως το 2022.

 
Μιλώντας για τη μετα – μνημονιακή εποπτεία ο κ. Κοστέλο εκτίμησε πως δεν θα υπάρχουν νέα μέτρα, ούτε δημοσιονομικά, ούτε διαρθρωτικά, σημείωσε ωστόσο πως θα υπάρχει δέσμευση υλοποίησης των μεταρρυθμίσεων.
 
Το γαλλικό κλειδί και η περικοπή παρεμβάσεων στο χρέος αν επιταχυνθεί το ΑΕΠ

Για το λεγόμενο “γαλλικό κλειδί” ή αλλιώς τη ρήτρα ανάπτυξης, ο κ. Ρέγκλινγκ εξήγησε ότι οι χώρες δανειστές παίρνουν το δικό τους ρίσκο μέσω του ESM και δεν θέλουν να κάνουν πιο πολλά από αυτά που είναι αναγκαία, αφού αυτό θα είναι δύσκολο να το εξηγήσουν στους ψηφοφόρους τους. Ο μηχανισμός αυτός, όπως εξήγησε, θα σχεδιαστεί τους επόμενους μήνες και “είναι πάρα πολύ δύσκολο να πούμε αυτή τη στιγμή πώς ακριβώς θα μοιάζει”. Και ο κ. Κοστέλο επισήμανε ότι δεν είναι δίκαιο φορολογούμενοι να επιβαρυνθούν με πιο πολλές παρεμβάσεις στο χρέος.

Την αντίδρασή του για τη ρήτρα ανάπτυξης εξέφρασε, μιλώντας στο ίδιο πάνελ, και ο τομεάρχης Οικονομικών της Νέας Δημοκρατίας και Βουλευτής Χρήστος Σταϊκούρας. Ανέφερε ότι η ρήτρα ανάπτυξης όπως διαμορφώνεται δεν θα είναι καλή για τη χώρα. Και τούτο διότι αν η Ελλάδα αναπτύσσεται καλύτερα θα είναι μικρότερες οι παρεμβάσεις στο χρέος. Την αντίδρασή του εξέφρασε και ο πρώην υπουργός Οικονομικών και Βουλευτής Νίκος Χριστοδουλάκης προτείνοντας μία διαφορετικής φιλοσοφίας ρήτρα επιβράβευσης με μεγαλύτερες παρεμβάσεις στο χρέος μιας υψηλότερης ανάπτυξης.
 
Οι προκλήσεις στην 4η αξιολόγηση
 
Πριν φτάσουμε όμως στη μεταμνημονιακή εποχή, έγινε σαφές ότι πρώτος στόχος είναι να τελειώσει επιτυχώς το πρόγραμμα. Ο κ Ρέκγλιγικ ανέφερε ότι “η Ελλάδα μπορεί να βγει επιτυχώς από το Μνημόνιο τον Αύγουστο μόνο εφόσον συνεχίσει να εφαρμόζει τις μεταρρυθμίσεις”.

Για την 4η αξιολόγηση ο κ. Κοστέλο είπε ότι υπάρχουν πολλές προκλήσεις, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν μπορεί να ολοκληρωθεί με επιτυχία.

Η αγωνία να ολοκληρωθεί επιτυχώς η 4η αξιολόγηση αλλά και όλο το υπόλοιπο πλέγμα διαπραγματεύσεων – που προς το παρόν είναι σε πρώιμο στάδιο – φάνηκε και από συζητήσεις που έγιναν στο περιθώριο του Οικονομικού Φόρουμ των Δελφών. Έχει γίνει σαφές ότι είναι δεδομένο πως το ελληνικό πρόγραμμα διάσωσης λήγει στις 20 Αυγούστου και ότι η τελική δόση πρέπει να έχει ολοκληρωθεί έως τότε, “ούτε δευτερόλεπτο μετά”. Είναι επίσης σαφές ότι αυτός ο στόχος διαμορφώνει ένα σφικτό χρονολόγιο: η πολιτική συμφωνία πρέπει να κλείσει στο Eurogroup της 21ης Ιουνίου και η τεχνική συμφωνία (SLA) για την 4η αξιολόγηση και τα 88 προαπαιτούμενα που περιλαμβάνει πρέπει να ολοκληρωθεί μέχρι το Μάιο, το ίδιο και η Έκθεση Συμμόρφωσης της Κομισιόν.
 
Στον αέρα ακόμα οι αποφάσεις για το χρέος – θετική η Επιτροπή
 
Την ασάφεια που επικρατεί αναφορικά με την αναγκαιότητα παρεμβάσεων στο χρέος ανέδειξε ο κ. Ρέγκλινγκ. Ανέφερε ότι δεν ξέρουμε ακόμα αν αυτά τα μέτρα παρεμβάσεων στο χρέος θα είναι αναγκαία στο τέλος του προγράμματος, ούτε γνωρίζουμε πόσα από αυτά θα είναι απαραίτητα.

Πάντως επανέλαβε ότι παραμένει η πρόθεση και για μακροπρόθεσμα μέτρα στο χρέος. “Αν και αυτό είναι στην ουσία αυτή τη στιγμή κάτι πιο πολύ ως δήλωση παρά ως πρόθεση, αποτελεί μία επιβεβαίωση ότι η Ευρώπη και η Ελλάδα είναι μακροπρόθεσμοι εταίροι”.

Από την πλευρά του πάντως ο κ. Ντέκλαν Κοστέλο είπε ότι είναι αναγκαία τα πρόσθετα μέτρα στο χρέος, αναδεικνύοντας ουσιαστικά τη διαφορά στάσης ανάμεσα στον ESM και στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Όπως ανέφερε, νέες εκτιμήσεις για τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους εστάλησαν την προηγούμενη Παρασκευή μέσα από επικαιροποιημένο Compliance Report της Eυρωπαϊκής Eπιτροπής.

Τον Μάιο το 1 δισ. ευρώ

Επίσης, εκπρόσωποι Θεσμών προσδιόρισαν την καταβολή της υπόδοσης των 5,7 δισ. ευρώ της τρίτης Αξιολόγησης τον Μάρτιο, ενώ, όπως ειπώθηκε, το υπόλοιπο 1 δισ. ευρώ -αν όλα έχουν γίνει- θα καταστεί εφικτό να έρθει τον Μάιο.

(capital)