Ένα ντοκιμαντέρ αφιέρωμα

Ο δημιουργός του ντοκιμαντέρ Χρίστος Βασιλόπουλος εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ την προέλευση του τίτλου «Σημείο Μηδέν». «Η Θεσσαλονίκη το 1912-1925 πέρασε πολέμους, την πυρκαγιά του 1917 και την προσφυγική ροή του 1922. Το 1926 με τη ΔΕΘ ξαναγεννήθηκε. Ήταν το σημείο μηδέν, μια νέα αρχή για την πόλη και τη χώρα».

Η ΔΕΘ ήταν όραμα του Νικόλαου Γερμανού, ενός επιστήμονα από τη Χαλκιδική, που εμπνεύστηκε από τις διεθνείς εκθέσεις του εξωτερικού, όπως της Λειψίας και της Μασσαλίας, και δημιούργησε έναν μεγαλοπρεπή εκθεσιακό χώρο στην καρδιά της Θεσσαλονίκης, Όπως τονίζει ο κ. Βασιλόπουλος, «έδωσε στην πόλη διεθνές κύρος, νέα ταυτότητα και την ανέδειξε σε κέντρο οικονομίας, πολιτισμού και προόδου».

Η πρώτη διοργάνωση χαρακτηρίστηκε από τρεις αναβολές, οικονομικές δυσκολίες και δυσπιστία από τους Θεσσαλονικείς. Ωστόσο, κατάφερε να ανοίξει τις πύλες της στις 3 Οκτωβρίου 1926, με 100.000 επισκέπτες και 400.000 εισπράξεις.

Μέσα από το ντοκιμαντέρ, παρουσιάζεται στο κοινό σπάνιο αρχειακό υλικό, που φωτίζει τις δύσκολες στιγμές της πόλης, με συνεντεύξεις ειδικών να αναδεικνύουν τις ιστορίες γύρω από την ίδρυση της ΔΕΘ, την πρώτη έκθεση και τα εμβληματικά της περίπτερα, όπως το περίπτερο του οίκου Παπαγεωργίου, που δημιούργησε βυζαντινό ναό μόνο για την έκθεση, τη μηχανική αγελάδα της Nestlé, τα πρώτα ραδιοταξί της επιχείρησης Σαρακάκη, το περίπτερο εποικισμού με τις εμπειρίες των προσφύγων της Μικρασιατικής Καταστροφής και το περίπτερο καπνών με τις πρώτες πρωτοποριακές πολυμεσικές παρουσιάσεις.

Οι ξεναγοί του αφιερώματος μιλούν

Για την επιλογή του ντοκιμαντέρ στη φετινή ΔΕΘ, η ξεναγός στο κομμάτι του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Αλεξάνδρα Χαραλαμπίδου σημειώνει ότι «επειδή συμπληρώνονται τα 100 χρόνια, ήταν φυσικό να υπάρχει η ιδέα για ένα αφιέρωμα».

Ο ξεναγός Γιάννης Κανλής τονίζει τη σημασία ανάδειξης της ιστορίας της πόλης με βιωματικό τρόπο. «Ο κόσμος δεν κοιτάει απλά, ξεναγείται, ακούει, βλέπει γεγονότα από πρώτο χέρι».

Η ανταπόκριση του κοινού

Η προσέλευση επισκεπτών, όπως αναφέρουν οι δύο ξεναγοί, είναι ιδιαίτερα μεγάλη, από την πρώτη προβολή αλλά και τις επόμενες μέρες. «Ο κόσμος θέλει να κάθεται και να το παρακολουθεί», λέει ο κ. Κανλής. «Σε ώρες αιχμής, από το απόγευμα έως το βράδυ, ο χώρος γεμίζει», συμπληρώνει η κ. Χαραλαμπίδου.

Οι ηλικίες ποικίλλουν. Υπάρχει ενδιαφέρον τόσο από νέους 20-30 ετών όσο και από επισκέπτες άνω των 40, που είναι και πιο πρόθυμοι να παρακολουθήσουν το ντοκιμαντέρ και να ρωτήσουν για την ιστορία, κάποιοι με εμφανή συγκίνηση.

Οι εικόνες από τα εντυπωσιακά περίπτερα της πρώτης έκθεσης, αλλά και από το κέντρο της Θεσσαλονίκης θυμίζουν στους κατοίκους τη διαχρονική ομορφιά της πόλης, με πολλούς να εκφράζουν αισθήματα νοσταλγίας για το παρελθόν και ανησυχίας για το μέλλον. «Οι μεγαλύτεροι λένε ‘μεγαλώσαμε εδώ, αλλά δεν είναι όπως τότε, ελπίζουμε να ξαναγίνει’», λέει η κ. Χαραλαμπίδου.

Η σημασία του αφιερώματος

Το ντοκιμαντέρ δεν είναι απλώς μια αφήγηση, είναι ένα κάλεσμα μνήμης και προβληματισμού. «Η ΔΕΘ είναι κομμάτι της πόλης και της Ελλάδας. Είναι σημαντικό να ξέρουμε την ιστορία μας για να σταθούμε πιο σίγουροι στο μέλλον», σημειώνει η κ. Χαραλαμπίδου.

Αντίστοιχα, ο κ. Βασιλόπουλος υπογραμμίζει ότι «μέσα από την ιστορία της ΔΕΘ βλέπουμε την ιστορία της Ελλάδας. Η Μηχανή του Χρόνου, με βάση την εικοσαετή εμπειρία της, προσφέρει μια αξιόπιστη, τεκμηριωμένη αλλά και συγκινητική ματιά σε αυτή την εκατονταετή διαδρομή».

Η προβολή του ντοκιμαντέρ στο περίπτερο 16 δεν είναι απλώς μια αναδρομή στο παρελθόν. Είναι μια εμπειρία που συνδυάζει γνώση, συναίσθημα και συμμετοχή, αποδεικνύοντας ότι η ΔΕΘ, 100 χρόνια μετά, εξακολουθεί να είναι ζωντανό κομμάτι της Θεσσαλονίκης και των ανθρώπων της.

(ΑΠΕ -ΜΠΕ / photo: