EL - ΦΙΞ Αθήνας και Θεσσαλονίκης: Μια παράλληλη ιστορία βιομηχανικών κτιρίων

Σάββατο μεσημέρι στη Συγγρού. Ένα πούλμαν σταματά μπροστά στο ΦΙΞ της Αθήνας, κι οι τουρίστες κατεβαίνουν με βλέμμα να κοιτάζει το εντυπωσιακό Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, ένα παλιό βιομηχανικό κέλυφος του ΦΙΞ που μετά από ριζική αναμόρφωση υποδέχεται πια χιλιάδες επισκέπτες. Το κτίριο που κάποτε μύριζε βύνη λειτουργεί ξανά, ζωντανό, σε πλήρη χρήση.

Την ίδια στιγμή, στη δυτική είσοδο της Θεσσαλονίκης, το άλλο ΦΙΞ στέκει ακόμη στη σιωπή των δεκαετιών που πέρασαν από πάνω του. Το φως και η σκιά αλλάζουν τη διάθεσή του μέσα σε μία μόνο μέρα, ανάλογα με το φώς του ήλιου.

Δύο πόλεις, δύο ΦΙΞ, δύο διαφορετικές φάσεις του ίδιου ονόματος. Η Αθήνα ολοκληρωμένη. Η Θεσσαλονίκη έτοιμη να ξεκινήσει. Στην Αθήνα, το εργοστάσιο ΦΙΞ που ξεκίνησε τον 19ο αιώνα στις όχθες του Ιλισού, μεταμορφώθηκε ξανά και ξανά μέχρι τη ριζική παρέμβαση του Τάκη Ζενέτου το 1957. Η μοντερνιστική του μορφή καθόρισε ολόκληρη τη φυσιογνωμία της Συγγρού. Και έπειτα, αντί να χαθεί στη φθορά, βρήκε νέο ρόλο καθώς από το 2000 φιλοξένησε σταδιακά το ΕΜΣΤ και από το 2020 λειτουργεί πλήρως ως μουσείο. Ένα κτίριο που δεν εγκαταλείφθηκε στη μοίρα του αλλά αξιοποιήθηκε.

Στη Θεσσαλονίκη, η ιστορία ξεκινά τον 19ο αιώνα με οινοπνευματοποιείο, συνεχίζεται με ζυθοποιεία, περνά στην «Όλυμπος – Νάουσα» και το 1926 ενώνεται με τον αθηναϊκό όμιλο, δημιουργώντας το βόρειο ΦΙΞ. Ένα βιομηχανικό συγκρότημα που έζησε πάνω από εξήντα χρόνια παραγωγής πριν σιγήσει το 1983. Για άλλη μια δεκαετία έμεινε στους βανδαλισμούς και στη φθορά μέχρι την απόφαση του 1994 να χαρακτηριστεί διατηρητέο. Και τώρα, έρχεται η μεγάλη αλλαγή καθώς η η DIMAND ανέλαβε να δώσει στο συγκρότημα νέο προσανατολισμό, με μια συνολική ανάπτυξη που συνδυάζει πολιτισμό, φιλοξενία, χρήσεις γειτονιάς και σύγχρονη αρχιτεκτονική.

Στο Συγκρότημα 2 θα στεγαστεί το MOMus – Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης, με τη Συλλογή Κωστάκη. Χώρο αποκτά και η Κρατική Ορχήστρα Θεσσαλονίκης – για πρώτη φορά στην ιστορία της. Στο Συγκρότημα 1 προβλέπεται boutique hotel. Το κτίριο του Ζενέτου, το παλιό εμφιαλωτήριο, γίνεται πολυχώρος γαστρονομίας. Δύο νέα κτίρια, πιστοποιημένα κατά LEED Gold και σχεδιασμένα από Foster + Partners, προσθέτουν σύγχρονη δυναμική χωρίς να ακυρώνουν το παρελθόν.

Την ώρα που στην Αθήνα το ΦΙΞ έχει ήδη κλείσει τον κύκλο του ως βιομηχανικό κεφάλαιο και ζει πια ως μουσείο, στη Θεσσαλονίκη το ίδιο όνομα ανοίγει μια νέα σελίδα. Δύο ιστορίες που κινούνται παράλληλα, με κοινή αφετηρία αλλά διαφορετικό ρυθμό. Η μια πόλη έχει το ΦΙΞ που ολοκληρώθηκε. Η άλλη το ΦΙΞ που ξεκινά.

Και έτσι, ανάμεσα στη Συγγρού και την οδό 26ης Οκτωβρίου, το ίδιο όνομα υπογραμμίζει πώς τα παλιά κελύφη μπορούν, με τη σωστή ματιά και τους κατάλληλους ανθρώπους να ξανασυνδεθούν με τη ζωή της πόλης.

Στην Αθήνα, το ΦΙΞ λειτουργεί, στη Θεσσαλονίκη, το ΦΙΞ προετοιμάζεται.

(με πληροφορίες από ΑΠΕ -ΜΠΕ / photo: eurokinissi / motionteam)