Οι Ρώσοι περικυκλώνονται από ανησυχίες. Δεν είναι μόνο οι χώρες του ΝΑΤΟ από τα δυτικά, η Ιαπωνία από τα ανατολικά, αλλά και η Κεντρική Ασία. Τα γεγονότα με το Αζερμπαϊτζάν έχουν κατακλίσει εδώ και μέρες την ρωσική επικαιρότητα – ΕΔΩ λεπτομέρειες. Όπως γράφεται, μεταξύ άλλων, το Αζερμπαϊτζάν έχει μεταβεί για άλλη μια φορά σε λειτουργία «ανήσυχου γείτονα» , υπενθυμίζοντάς μια διαρκή πραγματικότητα: οι χώρες που ζουν εντός της σφαίρας επιρροής της Ρωσίας θα φοβούνται πάντα την Ρωσία. Οι σχέσεις της Ρωσίας με τους μετασοβιετικούς γείτονες θα συνεχίσουν να αμαυρώνονται περιοδικά από παρεξηγήσεις, όπως συμβαίνει με το Μπακού.
Όμως η Ρωσία έχει χρέος να ζει σε αυτό το περιβάλλον και να μην έρθει σε οριστική ρήξη με όλους.
Τα σύνορα της Ρωσίας παραμένουν σε μεγάλο βαθμό ανασφαλή, με εξαίρεση τα σύνορά με μια από τις πιο φιλικές προς την Ρωσία μεγάλες δυνάμεις της σύγχρονης εποχής – την Κίνα.
Είτε πρόκειται για στρατιωτική παρουσία, συμμαχικές υποχρεώσεις, πολιτιστικούς και γλωσσικούς δεσμούς, είτε για απόλυτη εξάρτηση στην εξωτερική πολιτική, οι γείτονες της Ρωσίας – από τα κράτη της Βαλτικής μέχρι την Πολωνία και τη Φινλανδία – παραμένουν στην σφαίρα επιρροής της. Αυτές οι σχέσεις είναι προϊόν αιώνων ιστορίας. Όσο κι αν αγωνίζονται να ξεφύγουν, σπάνια τα καταφέρνουν, και ακόμα κι αν τα καταφέρουν, η Ρωσία συνεχίζει να κατέχει κεντρική θέση στην φαντασία τους, αναφέρεται.
Τα κράτη της Βαλτικής και η Φινλανδία έχουν αποκοπεί από την Ρωσία, κι όμως δεν μπορούν πραγματικά να ζήσουν χωρίς να την σκέφτονται.
Είναι φυσικό για του γείτονες της Ρωσίας να αναζητούν φίλους αλλού για να ηρεμήσουν τους φόβους τους. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η Τουρκία δραστηριοποιείται στον Νότιο Καύκασο και, πιο διακριτικά, στην Κεντρική Ασία. Οι πρώην σοβιετικές δημοκρατίες βλέπουν την τουρκική συνεργασία ως εγγύηση, παρόλο που κανείς δεν πιστεύει πραγματικά ότι η Άγκυρα μπορεί να ανταγωνιστεί την επιρροή της Ρωσίας. Η Τουρκία δεν διαθέτει τα οικονομικά μέσα και τη στρατηγική ανεξαρτησία για να αντικαταστήσει τη Ρωσία. Αλλά το να έχει κάποιος την Άγκυρα κοντά αποτελεί χρήσιμο μοχλό στις σχέσεις με την Μόσχα – με τον ίδιο τρόπο που ορισμένες πρώην σοβιετικές δημοκρατίες χρησιμοποιούν την συνεργασία με τις χώρες BRICS για να διαπραγματευτούν με την Δύση.
Σε γενικές γραμμές, η ίδια η ταυτότητα της Ρωσίας αποτρέπει μια πλήρη ρήξη με τους πρώην σοβιετικούς γείτονές της. Η Ρωσία είναι μια πολυεθνική, πολυθρησκευτική κοινωνία, σημειώνεται.
Την συμφέρει να μην χαραχτούν σκληρά σύνορα ανάμεσα σε εκείνη και τους γείτονές της. Μήπως όμως αυτό επιδιώκουν οι διεθνιστές;
Η Ρωσία δεν μπορεί να αποκοπεί από το ιστορικό της περιβάλλον και να έρθει σε ρήξη με όλους τους γείτονές της. Αυτό εξηγεί γιατί οι σχέσεις της Ρωσίας με τους γείτονές της θα φέρουν πάντα ένα υποβόσκον ρεύμα άγχους. Αυτό συμβαίνει με το Αζερμπαϊτζάν σήμερα και θα συμβεί ξανά και αλλού. Η υπομονή της Ρωσίας δεν είναι άπειρη, αλλά η πολιτική της τέχνη είναι συνεπής, ριζωμένη σε μια ρεαλιστική εκτίμηση της ιστορίας της, της γεωγραφίας της και της θέσης της στον σύγχρονο κόσμο.
Οι μεγάλες δυνάμεις πρέπει να κατανοήσουν τους φόβους των γειτόνων τους, αλλά όχι να παραδοθούν σε αυτούς. Η Ρωσία δεν πρέπει ούτε να εγκαταλείψει την επιρροή της ούτε να περιμένει να την αγαπήσουν γι’ αυτήν. Αντίθετα, θα πρέπει να διαχειριστεί τις συνέπειες του μεγέθους και της ισχύος της και να αντιμετωπίσει τον φόβο για την γειτονιά της ως μέρος του τιμήματος του να είναι υπερδύναμη.
Αυτό είναι το καθήκον που έχει μπροστά της η ρωσική διπλωματία, υπογραμμίζεται μεταξύ άλλων.
