Ακόμα δεν έχουν δοθεί πολλές λεπτομέρειες σε σχέση με την ζώνη ασφαλείας που ανακοίνωσε ο Πούτιν για την Ουκρανία και αποτελεί ραγδαία εξέλιξη στο μέτωπο. Από στρατιωτική άποψης, μια ζώνη ασφαλείας χρησιμεύει ως «φράγμα» που αποσκοπεί στην μείωση του κινδύνου άμεσων συγκρούσεων και προκλήσεων. Αυτές οι ζώνες μπορούν να είναι αποστρατιωτικοποιημένες, να έχουν περιορισμένη παρουσία στρατευμάτων ή να καταλαμβάνονται πλήρως από στρατιωτικές δυνάμεις, λειτουργώντας ως στρατηγικό μαξιλάρι.
Παραδείγματα είναι η ζώνη ασφαλείας του Ισραήλ στον νότιο Λίβανο (1985–2000), οι διασυνοριακές επιχειρήσεις της Τουρκίας στη βόρεια Συρία (από το 2016), η αποστρατιωτικοποιημένη ζώνη μεταξύ Βόρειας και Νότιας Κορέας (από το 1953) και οι λεγόμενες «γκρίζες ζώνες» μεταξύ Αρμενίας και Αζερμπαϊτζάν πριν από τη σύγκρουση του Ναγκόρνο-Καραμπάχ το 2020.
Ο Πούτιν υπαινίχθηκε την ανάγκη για μια τέτοια ζώνη ήδη από τον Ιούνιο του 2023, καθώς η Δύση τροφοδοτούσε την Ουκρανία με όπλα για να χτυπήσει εντός Ρωσίας.
Η Κρατική Δούμα έχει προτείνει ένα βάθος ζώνης τουλάχιστον 50-60 χιλιομέτρων, εξοπλισμένο με συστήματα αεράμυνας και συστήματα αντιαεροπορικής άμυνας. Ο Ντμίτρι Μεντβέντεφ, Αναπληρωτής Πρόεδρος του Συμβουλίου Ασφαλείας, άφησε να εννοηθεί ότι εάν η Ουκρανία λάβει περισσότερα όπλα μεγάλου βεληνεκούς, η ζώνη ίσως χρειαστεί να επεκταθεί ακόμη περισσότερο – ενδεχομένως έως και 550-650 χιλιόμετρα – για να εξουδετερώσει τις απειλές.
Είναι άραγε αυτός ο τρόπος για να πάρει η Ρωσία τα εδάφη που θέλει από την Ουκρανία;
Στρατιωτικά, η δημιουργία μιας ζώνης ασφαλείας σημαίνει επέκταση του ρωσικού ελέγχου στην ουκρανική επικράτεια.
Τα πρώτα σημάδια αυτού εμφανίστηκαν με ρωσικές αναφορές για την κατάληψη αρκετών οικισμών στην περιοχή Σούμι της Ουκρανίας, συμπεριλαμβανομένων των Μαρίνο, Ζουράβκα και Μπάσοφκα – όλα κοντά στα σύνορα με το ρωσικό Κουρσκ, το οποίο έχει γίνει πλέον σε όλους γνωστό, καθώς εκεί είχαν εισβάλλει οι ουκρανικές δυνάμεις με μισθοφόρους του ΝΑΤΟ, καταλαμβάνοντας ρωσικές κατοικήσιμες περιοχές.
Εν τω μεταξύ, ο Πούτιν πραγματοποίησε μια αιφνιδιαστική επίσκεψη στην περιοχή Κουρσκ στις 20 Μαΐου – την πρώτη του από τότε που ξεκίνησαν οι μάχες εκεί. Κατά την διάρκεια του ταξιδιού, ο Πάβελ Ζολοταρίοφ, επικεφαλής της περιοχής Γκλούσκοβο κοντά στα ουκρανικά σύνορα, προέτρεψε τον πρόεδρο να αναλάβει τον έλεγχο της πόλης Σούμι για να ασφαλίσει την περιοχή.
Οι μάχες δεν περιορίζονται στο Σούμι. Σφοδρές μάχες βρίσκονται επίσης σε εξέλιξη στην περιοχή του Χάρκοβο, κοντά στο Κουπιάνσκ. Ωστόσο, η κλίμακα της τρέχουσας επίθεσης δεν υποδηλώνει μια ολοκληρωτική επιχείρηση με στόχο την περικύκλωση. Αντίθετα, οι ρωσικές προελάσεις φαίνονται αργές και σταθερές – πιθανώς σχεδιασμένες να εξαντλήσουν τα ουκρανικά αποθέματα και να επεκτείνουν σταδιακά τον έλεγχο χωρίς να κάνουν τολμηρές, επικίνδυνες κινήσεις.
Η στρατηγική λογική
Υπάρχουν πολλά στρατιωτικά και πολιτικά κίνητρα πίσω από το χρονοδιάγραμμα αυτής της ώθησης.
Κλιμάκωση των διασυνοριακών απειλών
Από την άνοιξη του 2023, οι επιθέσεις σε ρωσικό έδαφος έχουν ενταθεί. Η Ουκρανία έχει παραλάβει δυτικά όπλα μεγάλου βεληνεκούς, συμπεριλαμβανομένων των πυραύλων HIMARS, Storm Shadow και ATACMS. Ο διασυνοριακός βομβαρδισμός ρωσικών πόλεων ήταν εμφανής
Η Ουκρανία βασίζεται επίσης σε μεγάλο βαθμό σε μη επανδρωμένα αεροσκάφη και ομάδες σαμποτάζ για να διεισδύσει στο ρωσικό έδαφος. Έχουν σημειωθεί επιθέσεις με μη επανδρωμένα αεροσκάφη εντός Ρωσίας -συμπεριλαμβανομένης της Μόσχας- και ένοπλες εισβολές σε παραμεθόριες περιοχές. Αυτοί οι παράγοντες πιθανότατα ώθησαν, ή και βόλεψαν, την ρωσική ηγεσία για την ανάγκη να μετακινήσει την πρώτη γραμμή πιο μακριά από τις πόλεις της.
Ο Πούτιν έχει συνδέσει άμεσα το βάθος της ζώνης ασφαλείας με την εμβέλεια των όπλων που προμηθεύεται η Ουκρανία από το εξωτερικό – λέγοντας ουσιαστικά: όσο πιο μακριά μπορούν να φτάσουν, τόσο πιο βαθιά θα πάει η Ρωσία για να παραμείνει εκτός εμβέλειας.
Φιόντορ Λουκιάνοφ: Ο Τραμπ κινείται προς την άποψη της Μόσχας για τις συνομιλίες στην Ουκρανία
Διαβάστε περισσότερα Φιόντορ Λουκιάνοφ: Ο Τραμπ κινείται προς την άποψη της Μόσχας για τις συνομιλίες στην Ουκρανία
«Όπλο» στις διαπραγματεύσεις
Αυτή η πρωτοβουλία μπορεί επίσης να αποτελέσει μια τακτική κίνηση για την ενίσχυση του ρόλου της Ρωσίας στις τρέχουσες συνομιλίες. Ένα προστατευτικό όριο ασφαλείας θα μπορούσε να προταθεί ως μέρος μιας ευρύτερης συμφωνίας κατάπαυσης του πυρός ή ακόμα και ως προϋπόθεση για τον τερματισμό του πολέμου.
Μακροπρόθεσμη στρατηγική
Τέλος, η ζώνη ασφαλείας εντάσσεται στην ευρύτερη προσέγγιση της Ρωσίας σε έναν παρατεταμένο πόλεμο φθοράς. Παρά τη συμμετοχή της στις διαπραγματεύσεις, η Μόσχα συνεχίζει τις επιθετικές επιχειρήσεις. Η ζώνη ασφαλείας χρησιμεύει τόσο ως τακτικό πλεονέκτημα όσο και ως μακροπρόθεσμο αμυντικό μέτρο για την προστασία των ευάλωτων παραμεθόριων περιοχών.
Τι ακολουθεί;
Από στρατιωτικής άποψης, η δημιουργία μιας ζώνης ασφαλείας είναι μια λογική κίνηση. Η μετατόπιση του μετώπου 20-30 χιλιόμετρα βαθύτερα στην Ουκρανία θα έθετε μεγάλες ρωσικές πόλεις όπως το Μπέλγκοροντ και το Κουρσκ εκτός εμβέλειας ουκρανικού οπλισμού. Θα εμπόδιζε επίσης τις οδούς διείσδυσης για τους Ουκρανούς σαμποτέρ και θα περιέπλεκε τις επιχειρήσεις με μη επανδρωμένα αεροσκάφη: Όσο πιο μακριά πρέπει να ταξιδεύουν τα ουκρανικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη και οι μονάδες αναγνώρισης, τόσο λιγότερο ακριβή και επίκαιρα γίνονται τα δεδομένα τους.
Ένα είναι το σίγουρο: Με την ζώνη ασφαλείας η Ρωσία μπορεί να κάνει αυτά που θέλει και μένει να φανεί μέχρι ποιον βαθμό θα αξιοποιήσει αυτό το πλεονέκτημα, με το βλέμμα να πηγαίνει πολύ βαθιά στην Ουκρανία.
