Γιατί η Μόσχα απείλησε να αποχωρήσει και ποιες είναι οι πιθανότητες παράτασης της συμφωνίας;
«Όσον αφορά τους όρους υπό τους οποίους είχαμε συμφωνήσει να διασφαλίσουμε την ασφαλή εξαγωγή ουκρανικών σιτηρών, ναι, υπήρχαν ρήτρες σε αυτή τη συμφωνία με τον ΟΗΕ βάσει των οποίων έπρεπε να ληφθούν υπόψη τα ρωσικά συμφέροντα, συμπεριλαμβανομένων των logistics, της ασφάλισης, της μεταφοράς κεφαλαίων που σχετίζονται με την πληρωμή για τα γεωργικά μας προϊόντα και πολλά άλλα σημεία», δήλωσε ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν σε συνέντευξή του στη ρωσική τηλεόραση την Πέμπτη.
«Τίποτα, και θα ήθελα να το τονίσω αυτό – δεν έχει γίνει απολύτως τίποτα από αυτή την άποψη. Ήταν μια μονόπλευρη σχέση», είπε ο Πούτιν. «Παρόλα αυτά, επεκτείναμε οικειοθελώς αυτή τη λεγόμενη συμφωνία πολλές φορές. Πολλές φορές. Αλλά αρκετά φτάνει».
Ο Ρώσος πρόεδρος προειδοποίησε ότι εάν οι διαπραγματευτικοί εταίροι της Μόσχας καταφύγουν και πάλι σε κενές υποσχέσεις, η Ρωσία θα αναστείλει τη συμμετοχή της στη συμφωνία σιτηρών στις 17 Ιουλίου. Ταυτόχρονα, τόνισε ο Πούτιν, εάν οι δεσμεύσεις που έχουν αναληφθεί εκπληρωθούν αργότερα, η Ρωσία θα ήταν έτοιμη να επαναλάβει τη συμμετοχή της «αμέσως».
Τι είναι η Πρωτοβουλία για τα Σιτάρια Μαύρης Θάλασσας;
Υπεγράφη τον Ιούλιο του 2022 μέσω διαμεσολάβησης με τα Ηνωμένα Έθνη και την Τουρκία, η Συμφωνία για τα Σιτηρά της Μαύρης Θάλασσας διευκόλυνε τη δημιουργία ενός ασφαλούς θαλάσσιου διαδρόμου για πλοία που μεταφέρουν τρόφιμα και λιπάσματα από λιμάνια της Μαύρης Θάλασσας – ιδιαίτερα ουκρανικά σιτηρά μέσω θαλάσσιων περιοχών που ελέγχονται από το ρωσικό ναυτικό.
Η Ρωσία συμφώνησε, όπως αναφέρει το sputnik για δύο βασικούς λόγους:
Διαβεβαιώσεις από δυτικές χώρες για τη διευκόλυνση της εξαγωγής ρωσικών τροφίμων και λιπασμάτων στην Ευρώπη και τρίτες χώρες με άρση ή χαλάρωση περιορισμών όπως περιορισμοί εισαγωγών, απειλές δευτερογενών κυρώσεων και τραπεζικοί περιορισμοί.
Οι τρομερές προειδοποιήσεις και η ηθική πίεση από τον ΟΗΕ ότι η άρνηση της Μόσχας να επιτρέψει τις εξαγωγές γεωργικών προϊόντων από την Ουκρανία – η οποία μαζί με τη Ρωσία είναι σημαντικός παγκόσμιος παραγωγός τροφίμων όπως σιτάρι, κριθάρι, καλαμπόκι και ηλιέλαιο, θα απειλούσε να πυροδοτήσει λιμούς στις φτωχότερες χώρες του κόσμου.
Ένα χρόνο μετά, εξακολουθούν να ισχύουν σοβαροί δυτικοί περιορισμοί στις ρωσικές αγροτικές εξαγωγές, με τους εξαγωγείς να αντιμετωπίζουν δυσκολίες που κυμαίνονται από τη δυνατότητα να λάβουν υπηρεσίες ασφάλισης πλοίων και συντήρησης πλοίων, μέχρι προβλήματα στον τραπεζικό τομέα – με τους Ρώσους παραγωγούς να παραμένουν αποκομμένοι από τις παγκόσμιες χρηματοοικονομικές ροές. Ουκρανοί σαμποτέρ υπονόμευσαν μια βασική αρτηρία που χρησιμοποιούσε η Ρωσία για να μεταφέρει αμμωνία, βασικό συστατικό των αζωτούχων λιπασμάτων, ανατινάζοντας ένα τμήμα του αγωγού αμμωνίας Togliatti-Odessa.
Επίσης σύμφωνα με τα όσα αναφέρει το sputnik, το ηθικό επιχείρημα – εκπλήρωσης των αναγκών των φτωχών χωρών, αυτό πολύ σύντομα αποδείχτηκε εξαπάτηση, με τον Πούτιν να επισημαίνει το περασμένο φθινόπωρο ότι μόλις το 3-5 τοις εκατό των προμηθειών που αποστέλλονταν από την Ουκρανία πήγαιναν πραγματικά σε άπορα έθνη, ενώ Το 35 τοις εκατό κατέληξε στην Ευρωπαϊκή Ένωση και ένα άλλο 34 τοις εκατό έμεινε στην Τουρκία.
Στις δηλώσεις του την Πέμπτη, ο Πούτιν υπενθύμισε για άλλη μια φορά την πίεση που ασκήθηκε στη Μόσχα τον περασμένο χρόνο και τους ισχυρισμούς των δυτικών χωρών ότι η στρατιωτική επιχείρηση στην Ουκρανία ευθύνεται για την αύξηση των παγκόσμιων τιμών των τροφίμων και των λιπασμάτων.
«Αποφάσισαν να ρίξουν το φταίξιμο για όλα στη Ρωσία, να ρίξουν το δικό τους λάθος στην πόρτα κάποιου άλλου. Δεν έχουμε απολύτως καμία σχέση με αυτό», είπε ο Πούτιν, υπενθυμίζοντας ότι η άνοδος των τιμών ξεκίνησε στην πραγματικότητα κατά τη διάρκεια της κρίσης του Covid, όταν τα πλούσια δυτικά έθνη ξεκίνησαν ένα ξεφάντωμα εκτύπωσης χρημάτων. Οι μονομερείς κυρώσεις κατά της Ρωσίας βοήθησαν μόνο στην επιδείνωση της κρίσης, είπε ο Πούτιν.
Το Σάββατο, επικαλούμενα στοιχεία του ΟΗΕ, τα ρωσικά μέσα ενημέρωσης υπολόγισαν ότι η ΕΕ παραμένει ο κύριος δικαιούχος της συμφωνίας για τα σιτηρά της Μαύρης Θάλασσας, με 12,4 εκατομμύρια τόνους σιτηρών, ή το 38 τοις εκατό του συνόλου των προμηθειών, να πηγαίνουν στις χώρες της ΕΕ, ακολουθούμενη από την Τουρκία, η οποία έχει λαμβάνεται σε 9,9 εκατομμύρια τόνους και η Κίνα, η οποία αντιπροσωπεύει 7,96 εκατομμύρια τόνους. Οι μεμονωμένοι κορυφαίοι εισαγωγείς μεταξύ των χωρών της ΕΕ περιλαμβάνουν την Ιταλία (2,1 εκατομμύρια τόνους), την Ισπανία (2,06 εκατομμύρια τόνους) και την Ολλανδία (1,9 εκατομμύρια τόνους). Η Αίγυπτος και το Μπαγκλαντές μετέφεραν 1,55 εκατομμύρια τόνους και 1,06 εκατομμύρια τόνους, αντίστοιχα. Ωστόσο, οι φτωχότερες χώρες στον κόσμο, μεταξύ των οποίων το Αφγανιστάν, η Υεμένη, η Σομαλία, το Σουδάν και η Αιθιοπία, έλαβαν μόλις 768.600 τόνους γεωργικών προϊόντων, ή 2,3%, από τη συμφωνία για τα σιτηρά, σύμφωνα με στοιχεία του ΟΗΕ.
«Τα τρόφιμα που υποτίθεται ότι θα εξάγονταν στις φτωχότερες χώρες κατέληξαν σε πλούσιες, αυτάρκεις χώρες: ΕΕ, Ινδία, Κίνα, Τουρκία, Ιράν, Αίγυπτος, Νότια Κορέα», δήλωσε σύμφωνα με το Sputnik, ο Khadzhimurad Belkharoev, αναπληρωτής καθηγητής στο People’s’ Το Ινστιτούτο Παγκόσμιας Οικονομίας και Επιχειρήσεων του Πανεπιστημίου Φιλίας της Ρωσίας,
«Ταυτόχρονα, η Ισπανία, η Ολλανδία και η Ιταλία αγόρασαν αυτές τις καλλιέργειες σιτηρών για να παχύνουν τα εγχώρια ζώα τους σε βιομηχανική κλίμακα, δεδομένου ότι ειδικεύονται στην παραγωγή κρέατος και προϊόντων κρέατος και ότι τα σιτηρά από την Ουκρανία πωλούνται σε χαμηλές τιμές », είπε ο Belkharoev.
Ο Τούρκος παρατηρητής διεθνών υποθέσεων Χασάν Ερέλ, από την άλλη πλευρά, πιστεύει ότι η συμφωνία πιθανότατα δεν θα παραταθεί, καθώς η εφαρμογή της αφήνει πολλά περιθώρια για τη ρωσική πλευρά.
«Πολλές από τις προσδοκίες της Μόσχας που σχετίζονται με αυτή τη συμφωνία δεν υλοποιήθηκαν, ειδικά όσον αφορά τις κυρώσεις», είπε ο Ερέλ στο Sputnik. «Επιπλέον, οι ενέργειες της Άγκυρας, ιδιαίτερα η πρόσφατη συνάντηση του [του Ουκρανού Προέδρου Volodymyr] Zelensky με τον [Τούρκο Πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ] Ερντογάν στην Κωνσταντινούπολη και η υπογραφή συμφωνίας για την παραγωγή τουρκικών επιθετικών μη επανδρωμένων αεροσκαφών Bayraktar στην Ουκρανία, είχαν επίσης αντίκτυπο – και μπορεί να ερμηνευθεί ως μια ορισμένη αλλαγή στην πολιτική πορεία», εξήγησε ο Erel.
Όλοι αυτοί οι παράγοντες μειώνουν τις πιθανότητες παράτασης της συμφωνίας, είπε ο παρατηρητής.
Η Άγκυρα, ο ΟΗΕ, η ΕΕ και οι ΗΠΑ προσπάθησαν ο καθένας να διευκολύνει την παράταση της Συμφωνίας Σιτηρών. Την Παρασκευή, ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ δήλωσε ότι οι συνομιλίες μεταξύ Πούτιν και Ερντογάν δεν έχουν ακόμη προγραμματιστεί παρά το αίτημα της τουρκικής πλευράς. Αργότερα μέσα στην ημέρα, ο Πεσκόφ απέρριψε δημοσιεύματα στα τουρκικά μέσα ενημέρωσης ότι η Μόσχα συμφώνησε να παρατείνει τη συμφωνία, λέγοντας στο Sputnik ότι «δεν υπήρξαν δηλώσεις για αυτό το θέμα από τη ρωσική πλευρά».
Το Κίεβο φέρεται να προετοιμάζεται ήδη για την πιθανή αναστολή της συμφωνίας για τα σιτηρά, με αξιωματούχους να λένε ιδιωτικά στα ΜΜΕ ότι η Ουκρανία θα εξάγει σιτηρά χρησιμοποιώντας φορτηγίδες κατά μήκος του Δούναβη, του ρουμανικού λιμανιού Κωνστάντζα και των πολωνικών λιμανιών Γκντανσκ και Γκντίνια. Όλες αυτές οι επιλογές θα ήταν πιο ακριβές από τις υπάρχουσες ρυθμίσεις, φοβούνται τα ουκρανικά μέσα ενημέρωσης.
Τελικά, σύμφωνα με το sputnik ο Belkharoev προτείνει ότι η συμφωνία για τα σιτηρά, αντί απλώς να παραταθεί, θα πρέπει να επαναδιαπραγματευτεί για να διασφαλιστεί η συγχρονισμένη εκπλήρωση των όρων της και από τις δύο πλευρές, με ξεκάθαρα «διατυπωμένες τις προϋποθέσεις για όλα τα μέρη των συμμετεχόντων».
Αν δεν γίνει μια τέτοια επαναδιαπραγμάτευση, οι πληθωριστικές διεργασίες θα απειλήσουν να επιταχυνθούν στις φτωχότερες χώρες, οδηγώντας σε επιδείνωση της εσωτερικής κοινωνικοπολιτικής κατάστασης και στον κίνδυνο ενός νέου κύματος μαζικής μετανάστευσης προς τις πλούσιες χώρες, είπε.
(photo: eurokinissi)
