Τον τελευταίο μήνα 54 Τούρκοι στρατιώτες έχουν χάσει τη ζωή τους στην επαρχία του Ιντλίμπ, καθώς η κυβέρνηση της Συρίας υπό τον Μπασάρ αλ-Άσαντ και οι Ρώσοι σύμμαχοι του, κατηγορούν την Τουρκία πως δεν τηρεί την συμφωνία να διαχωρίσει ομάδες εξτρεμιστών από άλλους μαχητές στην περιοχή.
Ο Τούρκος πρόεδρος, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, εμπλέκεται ολοένα και περισσότερο σε έναν ανοιχτό πόλεμο με την Συρία για την επαρχία Ιντλίμπ, με τις μάχες να διεξάγονται ακριβώς δίπλα από την τουρκική επαρχία Χατάι, η οποία είχε δοθεί το 1939 στην Τουρκία, ύστερα από ένα αμφιλεγόμενο δημοψήφισμα.
Πλέον, ο συριακός στρατός ελέγχει το νότιο τμήμα της Ιντλίμπ, αν και οι μάχες έχουν αυξήσει τη ροή προσφύγων, οι οποίοι προσπαθούν να περάσουν τα σύνορα, προκειμένου να φτάσουν στην επαρχία Χατάι.
Η «καυτή» γραμμή των συνόρων Συρίας – Τουρκίας
Η γραμμή των συνόρων μεταξύ Συρίας και Τουρκίας στην ουσία πρόκειται για μια στενή ζώνη, από την ανατολή προς τη δύση, η οποία φτάνει μέχρι τον ποταμό Ορόντη. Σε εκείνο το σημείο αλλάζει κατεύθυνση προς το νότο για περίπου 80 μίλια, πριν αποκτήσει και πάλι δυτική κατεύθυνση, συναντώντας τη Μεσόγειο, λίγο μετά το βουνό Κιλιτς.
Στρατηγικά, αυτή η μικρή γωνία, η οποία είναι γνωστή στους Σύριους ως Λίβα Ισκαντέρουμ, είναι ζωτικής σημασίας για το τουρκικό κράτος.
Ονομαζόμενη πλέον επαρχία Χατάι, η περιοχή περιλαμβάνει τις πόλεις Αντάκια και Ισκαντέρουμ ή όπως ήταν παλιά γνωστές, της Αντιόχειας και Αλεξανδρέττας, καθώς και το λιμάνι του Νορτιόλ, το οποίο ήταν γνωστό ως Τσορκ Μαρζμπάν στον αρμένικο πληθυσμό, πριν τη γενοκτονία που έληξε το 1923. Εκείνη τη χρονιά ήταν που ο ιδρυτής της σύγχρονης Τουρκίας, Κεμάλ Ατατούρκ, υπέγραψε τη Συνθήκη της Λωζάνης, που καθόριζε τα σύνορα της Τουρκίας.
Αυτά τα σύνορα παραμένουν μέχρι και σήμερα, εκτός από την επαρχία Χατάι, η οποία ξαφνικά έγινε τμήμα της Τουρκίας το 1939.
Η ιστορία της αμφιλεγόμενης προσάρτησης
Η Συρία, ο Λίβανος και μεγάλο μέρος της Μέσης Ανατολής αποτελούσαν μέρη της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας μέχρι την κατάρρευση της, μετά από την ήττα της στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο.
Σύμφωνα με την Συνθήκη της Λωζάνης, η επαρχία Χατάι αποτελούσε μέρος της Γαλλικής Εντολής για την Συρία και τον Λίβανο αλλά λίγο πριν την έναρξη του Δεύτερου Παγκόσμιου Πολέμου, το Παρίσι ξαφνικά αποφάσισε να πραγματοποιηθεί δημοψήφισμα και η επαρχία Χατάι ψήφισε να γίνει μέρος της Τουρκίας.
Η Συρία απέκτησε την ανεξαρτησία της το 1945, με τον Λίβανο ως ξεχωριστό κράτος και αρνήθηκε να αναγνωρίσει την επαρχία Χατάι ως μέρος της Τουρκίας.
Για την επαρχία δεν είχε ξεσπάσει κάτι τρομερό, μέχρι και πριν από λίγα χρόνια, όταν ο εμφύλιος στην Συρία, έφερε και την προσοχή του Ερντογάν και των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων.
Τα μέσα ενημέρωσης της Συρίας άρχισαν να υπογραμμίζουν τον αμφιλεγόμενο τρόπο με τον οποίο η επαρχία Χατάι είχε δοθεί στην Τουρκία.
Κατά τα τέλη της δεκαετίας του 1930, όταν η Γαλλία ανησυχούσε για ενδεχόμενο πόλεμο με τη Γερμανία του Χίτλερ, οι Γάλλοι διπλωμάτες απεγνωσμένα έψαχναν συμμάχους στην Ευρώπη και τη Μέση Ανατολή. Ο Ατατούρκ πέθανε το 1938 και ο διάδοχος του, Ισμέτ Ινονού, ήθελε να συνεχίσει την εθνικιστική τουρκική γραμμή. Έτσι, όταν οι Γάλλοι πρότειναν ένα σύμφωνο φιλίας κατά τον επερχόμενο πόλεμο, ο Ινονού δεν είχε αντίρρηση να υπογράψει, αν η Τουρκία αποκτούσε την επαρχία Χατάι. Η Γαλλία δέχτηκε αλλά με αυτόν τον τρόπο παραβίαζε την Συνθήκη της Λωζάνης. Για αυτό το λόγο, προκειμένου να δώσουν μια μορφή νομιμότητας, οι Γάλλοι πρότειναν δημοψήφισμα.
Η επαρχία του Χατάι εκείνη την περίοδο αποτελούνταν από διάφορες εθνικότητες. Τούρκους, Τουρκμένους, Σουνίτες Άραβες, Αλεβίτες, Αρμένιους ακόμα και μερικούς Έλληνες, χωρίς κάποια ξεκάθαρη πλειοψηφία. Ωστόσο η Άγκυρα πιστεύεται πως μετακίνησε Τούρκους από άλλα μέρη της Ανατολίας ώστε να αποκτήσει την πλειοψηφία στο δημοψήφισμα.
Η πορεία μέχρι την σύγκρουση
Οι σχέσεις μεταξύ Τουρκίας και Συρίας ήταν τεταμένες για δεκαετίες όσον αφορά το θέμα της επαρχίας Χατάι αν και άρχισαν να βελτιώνονται κατά τη δεκαετία του 1990, όταν η Τουρκία ζήτησε τη βοήθεια της Συρίας για να αντιμετωπίσει Κούρδους μαχητές.
Λίγο πριν ξεσπάσει ο εμφύλιος πόλεμος στην Συρία το 2011, είχε υπογραφεί και συμφωνία μεταξύ Συρίας και Τουρκίας για την κατασκευή του Φράγματος της Φιλίας στον ποταμό Ορόντη, κόστους 28 εκατομμυρίων δολαρίων.
Ωστόσο, η κατασκευή αναβλήθηκε από τον εμφύλιο και τώρα η Τουρκία και η Συρία έχουν ρήξη στις σχέσεις τους, με τον Ερντογάν να είναι θυμωμένος με τον Σύριο ομόλογο του Άσαντ, επειδή Τούρκοι στρατιώτες έπεσαν θύματα επιθέσεων αν και βρίσκονταν κοντά σε τζιχαντιστές.
Την περασμένη χρονιά η Τουρκία γιόρτασε την 80η επέτειο της προσάρτησης της επαρχίας Χατάι.
«Η επαρχία Χατάι, η οποία επέλεξε να αγκαλιάσει τη μητέρα πατρίδα με την δική της θέληση, δυνάμωσε την εθνική μας ενότητα και αποτελεί σύμβολο της αποφασιστικότητας μας για ειρήνη, για ασφάλεια της ενότητας μας και της κυριαρχίας μας» είχε δηλώσει ο Ερντογά κατά τους εορτασμούς.
Πηγή: sputniknews
photo: video screenshot
