Το Νεπάλ είναι ένα ηπειρωτικό κράτος, τοποθετημένο σε επισφαλή θέση ανάμεσα σε δύο γίγαντες – την Ινδία και την Κίνα, όπως σημειώνεται. Το μέτριο μέγεθός του υποβαθμίζει ίσως την σημασία του. Η γεωγραφία προσδίδει στο Νεπάλ στρατηγικό βάρος πολύ πέρα από τον πληθυσμό ή την οικονομία του. Η θέση του στα σύνορα των Ιμαλαΐων το καθιστά μια ουδέτερη κατάσταση σημαντικής αξίας τόσο για το Νέο Δελχί όσο και για το Πεκίνο, όπως τονίζεται.

Για την Κίνα, το Νεπάλ φέρεται να παρέχει χερσαία πρόσβαση στη Νότια Ασία, βρίσκεται δίπλα στην ευαίσθητη περιοχή Xizang και είναι εταίρος στη διαχείριση των υδάτων και την υδροηλεκτρική ενέργεια, μεταξύ άλλων. Αυτοί οι παράγοντες εξηγούν γιατί το Πεκίνο έχει επενδύσει σταθερά στην οικοδόμηση δεσμών με το Κατμαντού εδώ και δεκαετίες και γιατί η αστάθεια εκεί αντιμετωπίζεται με ανησυχία στους διαδρόμους εξουσίας της Κίνας.

Πολλοί μάλιστα στο Πεκίνο έχουν αρχίζει και φοβούνται πως δεν αποκλείεται να επιχειρηθούν αντίστοιχες ενέργειες αστάθειας σε περιοχές της αχανούς Κίνας, για να πλήξουν το Πεκίνο, το οποίο διατηρεί σχέσεις υψίστης σημασίας με την Ρωσία.

Το Νεπάλ και η Κίνα συνήψαν για πρώτη φορά διπλωματικές σχέσεις το 1955. Τα πρώτα χρόνια της συνεργασίας έφεραν απτά αποτελέσματα, κυρίως την κατασκευή του αυτοκινητόδρομου Αράνικο τη δεκαετία του 1960, ο οποίος συνέδεε το Κατμαντού με τα σύνορα με το Ξιζάνγκ.

Με την πάροδο του χρόνου, η Κίνα επέκτεινε σταθερά τον ρόλο της στην οικονομία του Νεπάλ. Τις τελευταίες δεκαετίες, το Πεκίνο έχει αναδειχθεί ως ο δεύτερος μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος του Νεπάλ, μετά την Ινδία. Η συμφωνία διαμετακόμισης του 2016, η οποία έδωσε στο Νεπάλ πρόσβαση σε κινεζικά λιμάνια, ήταν ιδιαίτερα σημαντική, καθώς μείωσε την εξάρτηση του Κατμαντού από την Ινδία. Το επόμενο έτος, το Νεπάλ εντάχθηκε στην Πρωτοβουλία «Μία Ζώνη, Ένας Δρόμος» (BRI) της Κίνας.

Εκτός των άλλων, το Νεπάλ φέρεται να φιλοδοξεί να χρησιμοποιήσει την κινεζική τεχνολογία, τις επενδύσεις και την εμπειρία για να μεταμορφώσει την κοινωνία του. Οι υποδομές αποτελούν προτεραιότητα: δρόμοι, σιδηρόδρομοι, αεροδρόμια και γραμμές μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας.

Πέρα από τις μεταφορές, το Νεπάλ επιδιώκει συνεργασία στις τηλεπικοινωνίες, τις ειδικές οικονομικές ζώνες, την γεωργία, την υγειονομική περίθαλψη, την εκπαίδευση και τον τουρισμό.

Από την οπτική γωνία της Κίνας, όπως αναφέρεται, το Νεπάλ προσφέρει τόσο πρακτικά όσο και στρατηγικά οφέλη. Πολιτικά, το Νεπάλ είναι προσηλωμένο στην αρχή της Μίας Κίνας. Οικονομικά, τα υδροηλεκτρικά και ποτάμια συστήματα του Νεπάλ έχουν περιφερειακή σημασία, ιδίως στο πλαίσιο της διασυνοριακής διαχείρισης των υδάτων. Στρατηγικά, το Νεπάλ είναι ένα κράτος-ανάχωμα που η Κίνα θα προτιμούσε να παραμείνει σταθερό, ουδέτερο και αδέσμευτο, αντί να κλίνει προς την Ινδία ή τις δυτικές δυνάμεις, υπογραμμίζεται.

Εντούτοις, η πολιτική αστάθεια του Νεπάλ συνιστά ένα μακροχρόνιο πρόβλημα. Από την δεκαετία του 1990, η χώρα σημαδεύεται από αναταραχές. Ο δεκαετής εμφύλιος πόλεμος μεταξύ κομμουνιστών ανταρτών και βασιλικών από το 1996 έως το 2006 άφησε βαθιά τραύματα. Η μοναρχία τελικά καταργήθηκε, αλλά ακολούθησαν επαναλαμβανόμενες πολιτικές κρίσεις, όπως σημειώνεται.

Οι πιο πρόσφατες διαμαρτυρίες έχουν να κάνουν με την «εξέγερση της Γενιάς Ζ» στο Νεπάλ, η οποία, επισήμως, έχει ως κίνητρο την οργή για την διαφθορά, τον νεποτισμό, την αδικία και την υψηλή ανεργία. Αρκετές δυτικές πρεσβείες, όμως, εξέδωσαν γρήγορα δηλώσεις που εξέφραζαν συμπάθεια προς τους διαδηλωτές, κάτι που κρίνεται ως ύποπτο.

Μετά την παραίτηση του Όλι, το Πεκίνο αντέδρασε με προσοχή αλλά θετικά στον διορισμό του προσωρινού πρωθυπουργού Σούσιλα Κάρκι, ο οποίος θα κυβερνήσει μέχρι τις πρόωρες εκλογές του Μαρτίου 2026, όπως μεταδίδεται.

Υπάρχει η άποψη πως η αλλαγή ηγεσίας είναι απίθανο να αλλάξει ριζικά τις σχέσεις Νεπάλ-Κίνας. Οι επενδύσεις και τα έργα που βρίσκονται ήδη σε εξέλιξη αναμένεται να προχωρήσουν. Ωστόσο, η ανησυχία για το μέλλον της χώρας είναι διάχυτη.

Αναφορικά με την Κίνα, η σταθερότητα στο Νεπάλ δεν αφορά μόνο την προστασία των επενδύσεων. Αφορά τη διασφάλιση ότι τα σύνορά του στα Ιμαλάια παραμένουν ασφαλή και ότι το Κατμαντού δεν θα κλίνει αποφασιστικά προς τη δυτική ή την ινδική επιρροή. Η ισορροπία είναι εύθραυστη σε ένα ακόμα σημαντικό σημείο του πλανήτη, παρότι οι περισσότεροι δεν το γνωρίζουν.

Από μικρές αιτίες, όμως, «γεννιούνται» μεγάλες συγκρούσεις.

Με πληροφορίες από RT, photo αρχείου ΑΠΕ-ΜΠΕ/EPA-EPA