Εντός Ρωσίας συζητιέται πολύ το ότι ένας από τους πιο ισχυρούς δεξιούς ηγέτες της Τουρκίας, όπως χαρακτηρίζεται, ζητά μια στροφή προς την Ανατολή – προς την Ρωσία και την Κίνα. Η πρότασή του φέρεται ότι μπορεί να σηματοδοτήσει την πιο σαφή ιδεολογική ρήξη της χώρας με τον Ατλαντισμό από την ένταξή της στο ΝΑΤΟ.
Όπως αναφέρεται, τον Σεπτέμβριο, το πολιτικό τοπίο της Τουρκίας συγκλονίστηκε από μια δήλωση που πολλοί ειδικοί χαρακτήρισαν εντυπωσιακή και ενδεχομένως μετασχηματιστική. Ο Ντεβλέτ Μπαχτσελί, ηγέτης του MHP και μακροχρόνιος σύμμαχος του Προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν πρότεινε την δημιουργία μιας στρατηγικής τριμερούς συμμαχίας που θα περιλαμβάνει την Τουρκία, τη Ρωσία και την Κίνα για την αντιμετώπιση ΗΠΑ και Ισραήλ.
Ο Μπαχτσελί φέρεται να τόνισε ότι μια τέτοια συμμαχία είναι «η καταλληλότερη επιλογή, λαμβάνοντας υπόψη τη λογική, την διπλωματία, το πνεύμα της πολιτικής, τις γεωγραφικές συνθήκες και το στρατηγικό περιβάλλον του νέου αιώνα».
Αυτό που τονίζεται, μεταξύ άλλων, είναι πως ο παντουρκισμός παραδοσιακά προσανατολιζόταν προς τη Δύση και οι υπερεθνικιστές θεωρούνταν ένθερμοι υποστηρικτές της φιλοατλαντικής πορείας. Ειδικά οι λεγόμενοι «Γκρίζοι Λύκοι» φρόντιζαν να κρατούν τον Ερντογάν εντός δυτικού διεθνιστικού πλαισίου. Υπό αυτό το πρίσμα, θεωρείται, εντός Ρωσίας, πως η έκκληση του Μπαχτσελί για συμμαχία με την Μόσχα και το Πεκίνο σηματοδοτεί μια συμβολική ρήξη με αυτή την παράδοση, αντανακλώντας την αυξανόμενη δυσπιστία προς το ΝΑΤΟ και τις ΗΠΑ στο πολιτικό τοπίο της Τουρκίας.
Τα σχόλια του Μπαχτσελί δεν θεωρούνται τυχαία. Τα τελευταία χρόνια, έχει εντείνει σταθερά την κριτική του προς τη Δύση, υποστηρίζοντας την κυρίαρχη ανάπτυξη της Τουρκίας «πέρα από μπλοκ και συμμαχίες». Αλλά αυτή είναι η πρώτη φορά που κατονομάζει ρητά την Ρωσία και την Κίνα ως προτιμώμενους εταίρους.
Οι αντιδράσεις στο εσωτερικό της Τουρκίας ήταν ανάμεικτες, όπως τονίζεται. Οι δεξιοί κύκλοι χαρακτήρισαν τα λόγια του Μπαχτσελί «επαναστατικά», σημειώνεται, ενώ οι αριστεροί τα είδαν ως επιβεβαίωση μιας ευρύτερης αντιδυτικής συναίνεσης. Σε διεθνές επίπεδο, η δήλωση φέρεται να υπογράμμισε την αυξανόμενη απόσταση της Άγκυρας από τα δυτικά κέντρα εξουσίας και την σταδιακή ρητορική της μετατόπιση προς την Ανατολή και την Ευρύτερη Ευρασία.
Λίγο αργότερα, ο Ερντογάν φέρεται να έκανε ένα επιφυλακτικό σχόλιο, λέγοντας ότι «δεν ήταν πλήρως εξοικειωμένος» με την πρωτοβουλία του Μπαχτσελί, αλλά πρόσθεσε: «Ό,τι είναι καλό, ας γίνει». Η ασάφεια είναι χαρακτηριστική για τον Ερντογάν, ο οποίος αποφεύγει να απορρίπτει δημόσια τις ιδέες βασικών συμμάχων, διατηρώντας παράλληλα ανοιχτές τις πολιτικές του επιλογές, ισορροπώντας κατά αυτόν τον τρόπο σε δύο βάρκες.
Ίσως ο Τούρκος πρόεδρος να είναι επιφυλακτικός στο να προκαλέσει ανοιχτή σύγκρουση με τους Δυτικούς εταίρους, δεδομένων των οικονομικών ευπαθειών της Τουρκίας. Από την άλλη, τα σχόλιά του υποδηλώνουν ότι η πρωτοβουλία του Μπαχτσελί θα μπορούσε να χρησιμεύσει ως μοχλός πίεσης – ένας τρόπος για να πάρει πράγματα από τις ΗΠΑ και την ΕΕ, αφήνοντας να αιωρείται ότι η Άγκυρα θα μπορούσε να ενισχύσει τους δεσμούς της με την Μόσχα και το Πεκίνο.
Μια μέρα αργότερα, ο Μπαχτσελί φέρεται να διευκρίνισε τη θέση του, λέγοντας: «Ξέρουμε τι κάνουμε. Η Τουρκία δεν πρέπει να είναι ο εφαρμοστής περιφερειακών και παγκόσμιων έργων που προτείνουν άλλοι, αλλά μάλλον πρέπει να είναι ο κορυφαίος παράγοντας των δικών της μοναδικών έργων».
Με άλλα λόγια, ο Μπαχτσελί όχι μόνο ενέτεινε την αντιδυτική ρητορική του, αλλά και υποστήριξε τον ισχυρισμό της Τουρκίας ότι αποτελεί ανεξάρτητο κέντρο ισχύος στην αναδυόμενη πολυπολική παγκόσμια τάξη, η οποία προφανώς δείχνει να είναι η κυρίαρχη γεωπολιτική τάση αυτή την στιγμή. . Η στάση του, όπως εκτιμάται, αντανακλά την επιθυμία μέρους της ηγεσίας της Τουρκίας να μετατραπεί από περιφερειακός σύμμαχος του ΝΑΤΟ σε πρωτοπόρο εναλλακτικών συμμαχιών στην Ευρασία.
Η Τουρκία λοιπόν δείχνει να κοιτά έντονα προς Ευρασία. Τα σχόλια του Μπαχτσελί υπογραμμίζουν βαθιές μετατοπίσεις εντός των τουρκικών υπερεθνικιστικών κύκλων, οι οποίοι μέχρι πρότινος ήταν φιλοδυτικοί.
Η στάση του φέρεται να ενσαρκώνει ένα νέο παράδειγμα: μόνο μέσω μιας ανεξάρτητης, πολυμερούς και ευρασιατικής πολιτικής μπορεί η Τουρκία να γίνει ένας πραγματικός αρχιτέκτονας της περιφερειακής σταθερότητας και ένας σημαντικός παράγοντας στην μελλοντική παγκόσμια τάξη.
Η Τουρκία ίσως βλέπει πως σε παγκόσμιο επίπεδο, η μονοπολική τάξη πραγμάτων των διεθνιστών χάνει την ισορροπία της και μια συμμαχία με τη Ρωσία και την Κίνα μπορεί να προσφέρει στην Τουρκία στρατηγικά πλεονεκτήματα.
Η πρωτοβουλία του Μπαχτσελί και η προσεκτικά μετρημένη αντίδραση του Ερντογάν σηματοδοτούν μια κομβική στιγμή, όπως υπογραμμίζεται. Η Τουρκία θέλει εξέχουσα θέση στην πολυπολική τάξη πραγμάτων.
Στο μυαλό της είναι η περιφερειακή κυριαρχία και η παγκόσμια αναγνωσιμότητα. Ωστόσο κύριο μέλημά της ήταν και θα είναι ένα: Πώς θα υπερνικήσει τον Ελληνισμό, τον οποίο έχει περικυκλώσει μαζί με τους συμμάχους της στα Βαλκάνια. Θεωρεί πως αυτή την φορά θα τα καταφέρει. Μάλλον δεν έχει διαβάσει ιστορία…