«Κανένας αρχαίος συγγραφέας δεν ανέφερε ποτέ το ιερό Oluz Höyük Kubaba. Κι όμως, εδώ βρισκόμαστε μπροστά σε ένα τεράστιο, αινιγματικό θρησκευτικό σύστημα στη στέπα της Ανατολίας», εξήγησε ο Dönmez.

Ένα Μνημείο Πίστης από την Εποχή του Σιδήρου
Χρονολογούμενο στην Φρυγική περίοδο (8ος-6ος αιώνας π.Χ.), το ιερό περιέχει βωμούς, έναν ιερό θάλαμο και μια συμβολική λατρευτική πέτρα που αντιπροσωπεύει την Κουμπάμπα (Κυβέλη). Η μνημειώδης διάταξή του υποδηλώνει ότι το Ολούζ Χογιούκ δεν ήταν απλώς ένας οικισμός, αλλά και ένα περιφερειακό θρησκευτικό κέντρο.

Αυτό που κάνει αυτή την ανακάλυψη εξαιρετική είναι ότι δεν αναφέρεται στα ιστορικά αρχεία. Ούτε ο Ηρόδοτος, γνωστός ως «Πατέρας της Ιστορίας», ούτε ο Στράβων, ο αρχαίος γεωγράφος που γεννήθηκε στην κοντινή Αμάσεια, ανέφεραν την ύπαρξη ενός τέτοιου ιερού. Αυτή η απουσία υποδηλώνει ότι το Ολούζ Χογιούκ στέγαζε μια τοπική αλλά ισχυρή λατρευτική παράδοση, κρυμμένη από τις αφηγήσεις του μεσογειακού κόσμου.

Χτισμένο από ηφαιστειακή πέτρα

Η γεωαρχαιολογική ανάλυση αποκάλυψε ότι ο ναός κατασκευάστηκε από πρασινωπούς όγκους τόφφου, μια λεπτόκοκκη ηφαιστειακή πέτρα που εξορύχθηκε στο Ντογάντεπε, μόλις 10 χιλιόμετρα μακριά. Σύμφωνα με τον Δρ. Ερσίν Καϊγκισίζ, αστρογεωλόγο που συμμετείχε στη μελέτη, η επιλογή του υλικού ήταν σκόπιμη:

«Τα πετρογραφικά μοτίβα των λίθων του ναού και των δειγμάτων λατομείου είναι πανομοιότυπα. Αυτές οι πέτρες επιλέχθηκαν όχι μόνο για το εντυπωσιακό τους χρώμα, αλλά και επειδή ήταν πιο εύκολες στη διαμόρφωση και τη μεταφορά.»

Σχεδόν το 90% της μνημειώδους αρχιτεκτονικής του Oluz Höyük φαίνεται να έχει κατασκευαστεί από αυτή την ξεχωριστή ηφαιστειακή πέτρα, υπογραμμίζοντας τη συμβολική και πρακτική της σημασία για την κοινότητα.

Ένας οικισμός με 6.500 χρόνια ιστορίας
Ενώ το ιερό Kubaba χρονολογείται 2.600 χρόνια πριν, το ίδιο το Oluz Höyük έχει ένα ακόμη μεγαλύτερο παρελθόν. Οι ανασκαφές αποκαλύπτουν συνεχή στρώματα κατοίκησης που εκτείνονται 6.500 χρόνια πριν, καλύπτοντας τις Χαλκολιθικές, Χεττιτικές, Φρυγικές και Περσικές περιόδους. Με την πάροδο των ετών, οι αρχαιολόγοι έχουν ανακαλύψει τείχη πόλης, αποθηκευτικές εγκαταστάσεις, τελετουργικούς χώρους και οικιστικές ζώνες, σκιαγραφώντας την εικόνα ενός οικισμού που ήταν τόσο πολιτικά όσο και πνευματικά σημαντικός.

Η στρατηγική θέση του χώρου στη στέπα της Ανατολίας τον κατέστησε σταυροδρόμι πολιτιστικών ανταλλαγών μεταξύ της Κεντρικής Ανατολίας, της περιοχής του Εύξεινου Πόντου και της Μεσοποταμίας. Αυτός ο συνδυασμός παραδόσεων μπορεί να εξηγήσει γιατί μια τοπική θεά όπως η Κουμπάμπα λατρευόταν με μνημειώδη ευλάβεια στο Ολούζ Χογιούκ, παρόλο που παρέμεινε ασαφής σε ευρύτερες ιστορικές αφηγήσεις.

Κληρονομιά για το Μέλλον

Η ανακάλυψη αποτελεί μέρος του έργου «Κληρονομιά για το Μέλλον» της Τουρκίας, το οποίο συντονίζεται από το Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού. Το πρόγραμμα υποστηρίζει μακροπρόθεσμες ανασκαφές που διατηρούν και αναδεικνύουν τους πολυεπίπεδους πολιτισμούς της Ανατολίας.

Για την Αμάσεια, μια πόλη ήδη φημισμένη για την οθωμανική αρχιτεκτονική της και τους δεσμούς της με το αρχαίο Βασίλειο του Πόντου, η αποκάλυψη του ναού Κουμπάμπα προσφέρει έναν νέο πολιτιστικό θησαυρό. Οι αρχαιολόγοι ελπίζουν ότι ο χώρος θα προσελκύσει τόσο την επιστημονική προσοχή όσο και τον τουρισμό πολιτιστικής κληρονομιάς, τοποθετώντας το Ολούζ Χογιούκ στον παγκόσμιο αρχαιολογικό χάρτη.

Γιατί ο Ναός Έχει Σημασία
Η ανακάλυψη του ιερού Kubaba στο Oluz Höyük είναι κάτι περισσότερο από μια τοπική ανακάλυψη – είναι ένα παράθυρο στις άγραφες ιστορίες της Ανατολίας. Προκαλεί τους μελετητές να επανεξετάσουν τις θρησκευτικές τελετουργίες στην Εποχή του Σιδήρου, έξω από τις καλύτερα τεκμηριωμένες σφαίρες της Ελλάδας και της Μεσοποταμίας.

Συνδυάζοντας την αρχιτεκτονική από ηφαιστειακή πέτρα, μια ξεχασμένη λατρευτική παράδοση και στρώματα οικισμών που εκτείνονται χιλιετίες πίσω, το Oluz Höyük αποτελεί υπενθύμιση του ρόλου της Ανατολίας ως λίκνου πολιτισμών.

Καθώς οι ανασκαφές συνεχίζονται, οι αρχαιολόγοι πιστεύουν ότι κι άλλα μυστικά μπορεί να κρύβονται κάτω από το έδαφος. Προς το παρόν, ο «Xαμένος Ναός» της Αμάσειας έχει ήδη αναδιαμορφώσει την κατανόησή μας για την πίστη, την ταυτότητα και την πολιτιστική μνήμη στην αρχαία Τουρκία.

(photo: pixabay)