Ο τομέας υποφέρει επίσης από έντονη ανισορροπία μεταξύ των φύλων. Σε παγκόσμιο επίπεδο, οι γυναίκες αποτελούν λιγότερο από το 6% του εργατικού δυναμικού των οδηγών, με το υψηλότερο ποσοστό, 8%, να καταγράφεται στις Ηνωμένες Πολιτείες. Τα εμπόδια εισόδου για τις γυναίκες είναι πολυάριθμα, που κυμαίνονται από ανεπαρκείς εγκαταστάσεις σε χώρους ανάπαυσης έως άκαμπτο ωράριο εργασίας και έλλειψη υποστήριξης ισορροπίας μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής. Σύμφωνα με την IRU, η ενθάρρυνση περισσότερων γυναικών στο επάγγελμα θα μπορούσε να διευρύνει σημαντικά το δυναμικό εργατικού δυναμικού, βελτιώνοντας παράλληλα την ποικιλομορφία και την ένταξη στον τομέα.

Υπάρχουν σημαντικά εμπόδια που εμποδίζουν τους νέους συμμετέχοντες να ενταχθούν στο επάγγελμα. Τα κυριότερα από αυτά είναι το υψηλό κόστος απόκτησης επαγγελματικών αδειών, οι δυσκίνητες διαδικασίες κατάρτισης, η έλλειψη προώθησης του επαγγέλματος στο εκπαιδευτικό σύστημα και η αρνητική αντίληψη του κοινού που εξακολουθεί να θεωρεί τον ρόλο περισσότερο ως θυσία παρά ως βιώσιμη καριέρα.

Η IRU προειδοποιεί ότι χωρίς ισχυρά, συντονισμένα διεθνή μέτρα, ο αριθμός των κενών θέσεων εργασίας θα μπορούσε να διπλασιαστεί έως το 2028. Αυτό θα είχε σοβαρές επιπτώσεις στην παγκόσμια εφοδιαστική και την αξιοπιστία των αλυσίδων εφοδιασμού. Ο οικονομικός αντίκτυπος θα μπορούσε να είναι σημαντικός, επηρεάζοντας το κόστος μεταφοράς, την ακρίβεια παράδοσης και, τελικά, τις τιμές λιανικής των καταναλωτικών αγαθών.

Ο οργανισμός προτείνει μια σειρά από πιθανές λύσεις. Μεταξύ των πιο σημαντικών είναι η απλοποίηση της εισόδου στο επάγγελμα για τους νέους μέσω οικονομικών κινήτρων και στοχευμένων σχολικών προγραμμάτων, και η ενίσχυση της συμμετοχής των γυναικών με πολιτικές υποστήριξης, πρωτοβουλίες καθοδήγησης και ασφαλέστερες υποδομές. Υποδεικνύει επίσης ότι οι προσεκτικά σχεδιασμένες πολιτικές μετανάστευσης θα μπορούσαν να βοηθήσουν στην άμβλυνση των βραχυπρόθεσμων ελλείψεων διευκολύνοντας την είσοδο εξειδικευμένων οδηγών από τρίτες χώρες.

Η ψηφιοποίηση και η τεχνολογική καινοτομία αναγνωρίζονται ως πρόσθετα εργαλεία για τη μείωση του φόρτου εργασίας, την ενίσχυση της ασφάλειας και την απλοποίηση της διαχείρισης του στόλου. Η υιοθέτηση τεχνολογιών όπως τα συστήματα υποβοήθησης οδηγού, η προγνωστική εφοδιαστική και οι πλατφόρμες ψηφιακού σχεδιασμού διαδρομών θα μπορούσαν να συμβάλουν στην αύξηση της ελκυστικότητας του επαγγέλματος, ιδίως για τις νεότερες γενιές.

Μια άλλη σημαντική διαπίστωση από την έκθεση της IRU του 2024 είναι η γεωγραφική κατανομή των ελλείψεων οδηγών σε διαφορετικές ηπείρους. Η κατάσταση ποικίλλει σημαντικά, με ορισμένες περιοχές να επηρεάζονται περισσότερο από άλλες. Στην Ευρώπη, η έλλειψη παραμένει έντονη, με 426.000 κενές θέσεις (12% του συνόλου), ιδίως στη Γερμανία, την Πολωνία, την Ιταλία και την Ισπανία. Το πρόβλημα επιδεινώνεται λόγω της γήρανσης του εργατικού δυναμικού και της χαμηλής ελκυστικότητας του επαγγέλματος για τους νέους. Η έλλειψη οδηγών στην Ευρώπη επιδεινώνεται επίσης από πολύπλοκους κανονισμούς και περιορισμένη διασυνοριακή κινητικότητα, καθιστώντας ακόμη πιο δύσκολη την διεθνή πρόσληψη.

Η κατάσταση στις Ηνωμένες Πολιτείες και το Μεξικό είναι παρόμοια. Η ζήτηση στον τομέα των μεταφορών παραμένει υψηλή, αλλά το επάγγελμα συνεχίζει να αντιμετωπίζει χρόνια έλλειψη νεότερων οδηγών. Υπάρχουν 67.000 κενές θέσεις στις ΗΠΑ και 99.000 στο Μεξικό. Και στις δύο χώρες, η εναλλαγή γενεών είναι ανεπαρκής και οι συνταξιοδοτήσεις επιταχύνονται. Ωστόσο, υπάρχει μεγαλύτερο ενδιαφέρον εδώ από ό,τι αλλού για την εφαρμογή προηγμένων τεχνολογικών λύσεων και τη βελτίωση των συνθηκών εργασίας.

Στην Ασία, η εικόνα είναι ανάμεικτη. Στην Ιαπωνία, η δημογραφική γήρανση έχει άμεσο αντίκτυπο στο εργατικό δυναμικό των εμπορευματικών μεταφορών, με αυξανόμενη έλλειψη οδηγών. Αντίθετα, χώρες όπως η Ινδία και η Κίνα έχουν μεγαλύτερο δυναμικό εργατικού δυναμικού, αλλά συχνά δεν διαθέτουν επαγγελματικά πρότυπα, επαρκείς υποδομές και συμβατική προστασία, γεγονός που καθιστά δύσκολη τη διατήρηση εξειδικευμένου προσωπικού. Παρόλα αυτά, η Κίνα από μόνη της αντιπροσωπεύει 2,9 εκατομμύρια κενές θέσεις εργασίας, που αντιστοιχούν στο 16% του παγκόσμιου συνόλου.

Στη Μέση Ανατολή και σε μέρη της Αφρικής, η έλλειψη είναι λιγότερο έντονη σε απόλυτους όρους, αλλά αυξάνεται σε σχετικούς όρους. Η οικονομική ανάπτυξη οδηγεί σε αυξημένη ζήτηση μεταφορών, ενώ η επαγγελματική κατάρτιση και τα κανονιστικά πλαίσια παραμένουν σε πρώιμο στάδιο. Τέλος, στη Λατινική Αμερική, η κατάσταση είναι άνιση, με βασικές προκλήσεις όπως η ασφάλεια, οι συνθήκες εργασίας και η έλλειψη πιστοποιημένων οδών κατάρτισης.

(photo:pixabay)