Η επιχείρηση, με επικεφαλής την αρχαιολόγο και αρχιτέκτονα Ιζαμπέλ Χέρι, ερευνήτρια στο Εθνικό Κέντρο Επιστημονικής Έρευνας (CNRS) της Γαλλίας, σηματοδοτεί ένα κρίσιμο ορόσημο στο πρόγραμμα «PHAROS», του οποίου ο απώτερος στόχος είναι η ψηφιακή ανακατασκευή, σε όλο του το μεγαλείο, αυτού του θαυματουργού έργου της αρχαιότητας.

Ανάμεσα στα γιγαντιαία κομμάτια που ανακτήθηκαν —μερικά από τα οποία ζυγίζουν μεταξύ εβδομήντα και ογδόντα τόνων— είναι τα επιβλητικά υπέρθυρα και οι ορθοστάτες που αποτελούσαν μέρος της μεγαλοπρεπούς πόρτας εισόδου του φάρου, το κατώφλι του και η βάση που στήριζε τον πύργο.

Αλλά η ανακάλυψη δεν περιορίζεται μόνο στον φάρο: η αποστολή έφερε επίσης στο φως θραύσματα ενός προηγουμένως άγνωστου μνημείου , ενός πυλώνα με την πόρτα του, μιας κατασκευής που συνδυάζει το αιγυπτιακό στυλ με τις ελληνικές τεχνικές κατασκευής, προσθέτοντας ένα νέο μυστήριο στο υποβρύχιο αρχαιολογικό τοπίο της Αλεξάνδρειας.

Η ανάκτηση αποτελεί απαραίτητο βήμα για την επόμενη φάση του έργου «PHAROS»: μια σχολαστική μελέτη και τρισδιάστατη σάρωση υψηλής ακρίβειας αυτών των είκοσι δύο τεμαχίων, τα οποία θα ενωθούν με τις εκατοντάδες αρχιτεκτονικά στοιχεία που, τα τελευταία δέκα χρόνια, έχουν ήδη ψηφιοποιηθεί σχολαστικά απευθείας στο υποβρύχιο περιβάλλον τους από τις ομάδες του Κέντρου Αλεξανδρινών Σπουδών (CEAlex), μιας μόνιμης μονάδας του CNRS, και του Γαλλικού Ινστιτούτου Ανατολικής Αρχαιολογίας (IFAO) στην Αίγυπτο, το οποίο λειτουργεί υπό την εποπτεία του Αιγυπτιακού Υπουργείου Τουρισμού και Αρχαιοτήτων.

Μόλις ολοκληρωθεί η φωτογραμμετρική επεξεργασία των πρόσφατα σαρωμένων τεμαχίων, το έργο της εικονικής ανακατασκευής θα ανατεθεί στους εθελοντές μηχανικούς του Ιδρύματος Dassault Systèmes. Κάθε ψηφιοποιημένο τεμάχιο, κάθε σαρωμένο θραύσμα, θα πρέπει να αναλυθεί με την μέγιστη επιστημονική αυστηρότητα και να τοποθετηθεί εικονικά στην υποθετική αρχική του θέση μέσα στην πλέον εξαφανισμένη δομή.

Η τρισδιάστατη ανακατασκευή θα επιτρέψει στους ερευνητές να δοκιμάσουν κάθε πιθανή υπόθεση — από τις μεθόδους κατασκευής που χρησιμοποιούσαν οι Πτολεμαίοι μηχανικοί τον 3ο αιώνα π.Χ. μέχρι τις αιτίες που τελικά οδήγησαν στην κατάρρευση του φάρου αιώνες αργότερα. Στόχος είναι η δημιουργία ενός ψηφιακού διδύμου του Φάρου της Αλεξάνδρειας, ενός εικονικού μοντέλου που προσφέρει τη μοναδική δυνατότητα «επίσκεψης» του σαν να μην είχε περάσει ποτέ ο χρόνος.

Μια ομάδα ιστορικών, νομισματολόγων, αρχαιολόγων και αρχιτεκτόνων συνεργάζεται για να συλλέξει και να αναλύσει συστηματικά όλες τις αναπαραστάσεις και τις περιγραφές του φάρου που έχουν διασωθεί στις αρχαίες πηγές, καλύπτοντας ένα χρονικό διάστημα από τα τέλη του 4ου αιώνα π.Χ. έως την τελική εξαφάνισή του στις αρχές του 15ου αιώνα.

Αυτή η τεκμηριωμένη έρευνα είναι απαραίτητη, καθώς βοηθά στην κάλυψη των κενών που ενυπάρχουν στα εξαιρετικά αποσπασματικά αρχαιολογικά ευρήματα —άμεση συνέπεια της χρήσης του φάρου ως λατομείου για σχεδόν δύο αιώνες , από τη διακοπή της λειτουργίας του το 1303 μέχρι την κατασκευή του Φρουρίου Qaitbay το 1477, το οποίο χτίστηκε απευθείας στα θεμέλιά του και με τις πέτρες του.

Κανένας άλλος σημαντικός φάρος της αρχαιότητας δεν έχει επιβιώσει μέχρι σήμερα. Ο φάρος της Αλεξάνδρειας ήταν ο πρώτος, το πρωτότυπο, το αριστούργημα που φώτισε το δρόμο για όλους όσους ακολούθησαν. Αυτή η έρευνα υπόσχεται να ρίξει οριστικό φως στον μοναδικό σχεδιασμό του, στην καινοτόμο μηχανική του και, το πιο σημαντικό, στους λόγους που οδήγησαν στην τελική του κατάρρευση μετά από περισσότερα από δεκαέξι αιώνες αψηφώντας τον χρόνο και τα στοιχεία της φύσης.

Ανεγέρθηκε στις αρχές του 3ου αιώνα π.Χ., υπό τη βασιλεία του Πτολεμαίου Α΄ Σωτήρος , και αυτός ο απίστευτος πύργος, που υψωνόταν περίπου εκατό μέτρα πάνω από τη Μεσόγειο, είχε ως κύρια αποστολή να καθοδηγεί τους ναυτικούς σε ένα ασφαλές λιμάνι, προειδοποιώντας τους για τους κινδύνους μιας χαμηλής και επικίνδυνης ακτής. Το φως του, ορατό από τεράστια απόσταση, όχι μόνο έσωσε ζωές, αλλά μετέτρεψε και την Αλεξάνδρεια σε πολιτιστικό και εμπορικό φάρο, ακτινοβολώντας τη δύναμή της από την καρδιά των εμπορικών δρόμων της Μεσογείου.

Αυτή η επιχείρηση διάσωσης, θεαματική από μόνη της, καταγράφηκε σε φιλμ από τις ομάδες GEDEON με επικεφαλής τον σκηνοθέτη Laurence Thiriat, υλικό που θα αποτελέσει τον πυρήνα ενός νέου ντοκιμαντέρ ενενήντα λεπτών που θα κάνει πρεμιέρα σε prime time στο France Télévisions.

Δείτε ΦΩΤΟ ΕΔΩ

photo: pixabay