Αλλά αυτό που κάνει τις συνήθειες τόσο ενδιαφέρουσες είναι ο τρόπος που μπορούν να διαμορφώσουν τη συμπεριφορά μας… προς το καλύτερο και το χειρότερο.
Οι καλές ή κακές συνήθειες που μπορεί να έχετε μπορεί να ασκήσουν μεγάλη επιρροή στον τρόπου ζωής σας και στην ικανότητά σας να εκπληρώσετε τους μακροπρόθεσμους στόχους σας.
Πώς να κόψετε τις κακές συνήθειες
Για να κόψετε μια κακή συνήθεια, ένα καλό μέρος για να ξεκινήσετε είναι να σκεφτείτε τις ενδείξεις που ενεργοποιούν τη συνήθεια και μετά να δείτε εάν μπορείτε να τις αποφύγετε.
Για παράδειγμα, μπορεί να ακούγεται απλό, αλλά αν θέλετε να κόψετε τη συνήθεια να τσεκάρετε το κινητό σας ή να κοιτάτε οθόνες στο κρεβάτι πριν κοιμηθείτε απλά απομακρύνετε το κινητό από το δωμάτιό σας ώστε να μην το βλέπετε.
Ομοίως, αν θέλετε να κόψετε τη συνήθεια να πίνετε ένα ποτηράκι κρασί μετά τη δουλειά, σκεφτείτε ότι το έναυσμα για να πιείτε – είναι η θέα του μπουκαλιού κρασιού στο ψυγείο, το ποτήρι του κρασιού στο ράφι ή κάτι παρόμοιο. Κρύψτε αυτά τα ερεθίσματα και θα είναι πιο εύκολο να κόψετε τη συνήθεια.
Το αν θα κάνετε ακόμη μεγαλύτερες αλλαγές σπάζοντας έτσι βαθύτερες συνήθειές σας, εξαρτάται από εσάς και μέχρι πού θέλετε να το φτάσετε, δηλαδή πχ αν θα μετακομίσετε ή αν θα τολμήσετε να αλλάξετε δουλειά.
Όπως θα διαπιστώσετε, όσο ισχυρές κι αν είναι οι συνήθειες που έχετε, χάνουν τη δύναμή τους όταν πηγαίνετε διακοπές, επειδή το πλαίσιο στο οποίο λειτουργείτε είναι πολύ διαφορετικό.
Ένα άλλο κόλπο για να απαλλαγείτε από μια ανεπιθύμητη συμπεριφορά, είναι να σκεφτείτε τον σκοπό που εξυπηρετούσε κάποτε όταν την ξεκινήσατε η συνήθεια που τώρα θέλετε να ξεφορτωθείτε. Είναι πιθανό στην αρχή πράγματι να υπήρχε ένας σκοπός που να σας έδινε κάποιο είδος ευχαρίστησης ή ανταμοιβής. Αλλά ίσως τώρα οι στόχοι σας έχουν αλλάξει, ή η ευχαρίστηση που νοιώθετε να έχει μειωθεί ή δεν νομίζετε πλέον ότι η ανταμοιβή δικαιολογεί την ανεπιθύμητη συμπεριφορά σας.
Για παράδειγμα, το ποτήρι κρασί μετά τη δουλειά μπορεί να σας βοηθούσε να χαλαρώσετε ή να χρησίμευε ως ανταμοιβή μετά από μια δύσκολη μέρα. Αν ναι, σκεφτείτε ποιες άλλες μορφές χαλάρωσης ή ανταμοιβής θα μπορούσατε να δώσετε στον εαυτό σας.
Το να κόψετε μια κακή συνήθεια θα είναι πάντα πιο εύκολο, εάν αντικαταστήσετε την ανεπιθύμητη συμπεριφορά με μια νέα (πιο επιθυμητή) συμπεριφορά που εξυπηρετεί παρόμοια λειτουργία, παρά αν απλώς αφήσετε ένα κενό ή μια τρύπα εκεί που ήταν η παλιά συνήθεια.
Πώς να διαμορφώσετε νέες υγιείς νέες συνήθειες
Θυμηθείτε ότι μια συνήθεια χτίζεται με μια συμπεριφορά ή μια ακολουθία συμπεριφορών που εκτελούνται επανειλημμένα.
Όταν αυτή η αλληλουχία επαναλαμβάνεται αρκετά συχνά, μπορεί τελικά να γίνει αυτόματη. Για να αρχίσετε λοιπόν να υιοθετείτε νέες συνήθειες, εκμεταλλευτείτε κάθε ευκαιρία για να τις επαναλαμβάνετε την ίδια ώρα και στο ίδιο μέρος, ώστε να ξεκινήσετε αυτή τη διαδικασία σύζευξης στον εγκέφαλό σας.
Για παράδειγμα, αν θέλετε να συνηθίσετε να τρώτε ένα μήλο την ημέρα, είναι πιο πιθανό να σας “κολλήσει” αν το κάνετε την ίδια ώρα και το ίδιο μέρος – όπως το να το έχετε για το μεσημεριανό σας σνακ. Θα σας βοηθήσει επίσης να έχετε μπροστά σας ένα μπολ με ζουμερά μήλα οπουδήποτε τυχαίνει να είστε το πρωί, στο σημείο που φτιάχνετε τον καφέ σας. Βλέποντας τα νόστιμα μήλα θα αυτό λειτουργήσει ως κίνητρο.
Ας πούμε ότι θέλετε να περπατάτε κάθε απόγευμα για μισή ώρα, 5 φορές την εβδομάδα. Καλό είναι να έχετε έτοιμα τα αθλητικά σας ρούχα και παπούτσια έτσι ώστε να τα μην έχετε δικαιολογία να αναβάλετε το περπάτημά σας.
Ακόμα ένα απλό κόλπο για να μείνετε πιστοί στις καλές σας συνήθειες είναι να επιβραβεύσετε τον εαυτό σας με κάποιο τρόπο όταν μένετε συνεπής στις συνήθειές σας.
Σε αυτό το σημείο, ίσως αναρωτιέστε πόσες φορές είναι «αρκετές» για να εδραιωθεί μία συνήθεια. Καλή ερώτηση. Δεν υπάρχουν πολλά αποδεικτικά στοιχεία για αυτό, κυρίως γιατί δεν υπάρχει ένας εύκολος επιστημονικός τρόπος να πούμε ακριβώς πότε ακριβώς δημιουργείται μια συνήθεια.
Τούτου λεχθέντος, μια πολυαναφερόμενη μελέτη του 2010, η οποία περιελάμβανε εθελοντές που κρατούσαν ημερολόγια συνήθειας, διαπίστωσε ότι ο χρόνος που χρειαζόταν για μια νέα συμπεριφορά (όπως η κατανάλωση φρούτων με το μεσημεριανό) να φτάσει στον “αυτοματισμό” ήταν περίπου οι 2 μήνες, κατά μέσο όρο. Μια άλλη μελέτη με μέλη του γυμναστηρίου διαπίστωσε ότι χρειάστηκαν τουλάχιστον έξι εβδομάδες, με τέσσερις επισκέψεις στο γυμναστήριο την εβδομάδα, για να υιοθετήσουν τη νέα συνήθεια άσκησης.
Με άλλα λόγια, εάν θέλετε να αρχίσετε να επιδεικνύετε μια νέα επιθυμητή και υγιή συμπεριφορά, η οποία θα σας γίνει συνήθεια, θα χρειαστεί σίγουρα ένας βαθμός συνέπειας, αφοσίωσης και δέσμευσης.
(photο: freepik)
