Αποτελεί αδιαμφισβήτητα ένα από τα υπόγεια θαύματα του πλανήτη και οι εντυπωσιακές παραστάσεις, που φιλοτεχνούν σπιθαμή προς σπιθαμή οι γεωλογικές διαδικασίες που διενεργούνται τα τελευταία εκατομμύρια χρόνια, αφήνουν με το στόμα ανοιχτό τους περισσότερους επισκέπτες του, Έλληνες και ξένους. Μάλιστα, η έκπληξή τους γίνεται ακόμη μεγαλύτερη όταν διαπιστώνουν ότι η περιήγησή τους στο σπήλαιο της […]
Αποτελεί αδιαμφισβήτητα ένα από τα υπόγεια θαύματα του πλανήτη και οι εντυπωσιακές παραστάσεις, που φιλοτεχνούν σπιθαμή προς σπιθαμή οι γεωλογικές διαδικασίες που διενεργούνται τα τελευταία εκατομμύρια χρόνια, αφήνουν με το στόμα ανοιχτό τους περισσότερους επισκέπτες του, Έλληνες και ξένους. Μάλιστα, η έκπληξή τους γίνεται ακόμη μεγαλύτερη όταν διαπιστώνουν ότι η περιήγησή τους στο σπήλαιο της Αλιστράτης, ξεκινά με το ρομπότ Περσεφόνη, το μοναδικό που είναι εγκατεστημένο στα έγκατα της γης και μιλά 33 γλώσσες μεταξύ των οποίων Αρχαία Ελληνικά και Ποντιακά.
Το ταξίδι της σταγόνας μέχρι να γίνει σταλακτίτης ή σταλαγμίτης, είναι μια συναρπαστική διαδικασία γεμάτη υπομονή, φυσικές δυνάμεις και αόρατες αλλαγές και οι γεωλογικές διαδικασίες που εξελίσσονται διαρκούν εκατοντάδες, ακόμη και χιλιάδες χρόνια, παρέχοντας έτσι στην ανθρωπότητα ένα από τα πιο όμορφα παραδείγματα της υπομονής και της δύναμης που έχει η φύση να δημιουργεί μοναδικά φυσικά θαύματα.
«Κάθε σταλακτίτης και σταλαγμίτης έχει τη δική του ιστορία, που θυμίζει στους ανθρώπους τη δύναμη του χρόνου και της φυσικής διαδικασίας», επισημαίνει, μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, ο επιστημονικός διευθυντής στο σπήλαιο Αλιστράτης, καθηγητής (οικονομολόγος) στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας, Νίκος Καρτάλης.
«Η κάθε σταγόνα που πέφτει στο έδαφος εντός του σπηλαίου, προέρχεται από την οροφή και επειδή αυτή έχει πάχος 40 μέτρων, ταξιδεύει για περίπου 40 ημέρες μέχρι τελικά να αγγίξει την άκρη του σταλακτίτη και να γίνει μέρος του», τονίζει ο κ. Καρτάλης και προσθέτει ότι «για να δημιουργηθεί ένας πόντος σταλαγμίτη ή σταλακτίτη χρειάζονται από 50 μέχρι και 500 χρόνια!».
Το σπήλαιο Αλιστράτης και οι θησαυροί του
Το σπήλαιο Αλιστράτης, που απέχει έξι χιλιόμετρα από την ομώνυμη κωμόπολη, έχει μήκος περίπου τρία χιλιόμετρα, από τα οποία το ένα χιλιόμετρο είναι επισκέψιμο και η περιήγηση των επισκεπτών διαρκεί μία ώρα. Στο εσωτερικό του σπηλαίου Αλιστράτης, η θερμοκρασία είναι πάντα 18 βαθμοί Κελσίου, γεγονός που το καθιστά δροσερό τους καλοκαιρινούς μήνες και ζεστό τους χειμερινούς, ενώ ο πλούσιος διάκοσμός του περιλαμβάνει, εκτός από μεγάλους σταλακτίτες και σταλαγμίτες σε διάφορους χρωματισμούς και τους σπάνιους εκκεντρίτες ή ελικτίτες που είναι σπάνιοι σχηματισμοί, οι οποίοι δημιουργούνται «αψηφώντας» τους νόμους της βαρύτητας και ακολουθώντας ακανόνιστες πορείες.
«Κύριο χαρακτηριστικό του σπηλαίου -που το κάνει και μοναδικό στον ελληνικό χώρο- είναι η πολύ μεγάλη ποικιλία εκκεντριτών», λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο κ. Καρτάλης και προσθέτει πως αυτό χαρακτηρίζεται επίσης, από τους μοναδικούς μικροσκοπικούς οργανισμούς (3 χιλιοστ.) που απαντώνται εντός του, όπως η Alistratia Beroni, ένα μοναδικό είδος ισοπόδου.
Το σπήλαιο της Αλιστράτης, στο οποίο ο Νίκος Καρτάλης εισήλθε από τη φυσική του είσοδο το 1978, όταν ήταν μόλις εννέα ετών, κατέστη επισκέψιμο από την 21η Ιουνίου του 1998 και στα 27 χρόνια που λειτουργεί, το έχουν επισκεφθεί πάνω από ένα εκατομμύριο άτομα, από μαθητές δημοτικού και γυμνασίου, Έλληνες διαφόρων ηλικιών από όλη τη χώρα, αλλά και άλλοι από Χιλή, Νέα Ζηλανδία και ΗΠΑ, αλλά και από τις γειτονικές χώρες (Βουλγαρία, Ρουμανία, Σερβία κ.ά.).
«Ούτε που θα μπορούσα ποτέ να φανταστώ εκείνη τη στιγμή, στην ηλικία των εννέα χρόνων, ότι το σπήλαιο της Αλιστράτης θα αποτελούσε για εμένα το πιο φροντισμένο και hi-tech παιδί μου», επισημαίνει ο κ. Καρτάλης και προσθέτοντας ότι την ιδέα για την εγκατάσταση του ρομπότ Περσεφόνη τη συνέλαβε όταν παρακολουθώντας τηλεόραση είδε ένα άλλο να ξεναγεί επισκέπτες σε μια γκαλερί, τονίζει ότι όσα χρόνια και να απαιτηθούν, ο ίδιος θα τα διαθέσει για να το καταστήσει το πιο ψηφιοποιημένο σπήλαιο στον κόσμο.
Η Περσεφόνη και τα προς ολοκλήρωση πέντε βήματα ψηφιακού μετασχηματισμού
Η «Περσεφόνη», που ξεναγεί τους επισκέπτες του σπηλαίου από την είσοδο έως και τα 100 πρώτα μέτρα εντός αυτού, κατασκευάστηκε εξ ολοκλήρου (το λογισμικό) στο Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας (ΙΤΕ) και έχει τη δυνατότητα να απαντά σε περισσότερες από 30 προκαθορισμένες ερωτήσεις. Η εγκατάστασή της στο σπήλαιο Αλιστράτης αποτελεί το ένα από τα πέντε βήματα ψηφιακού μετασχηματισμού σε αυτό και έγινε με χρηματοδότηση από το πρόγραμμα Interreg και το διακριτικό τίτλο i-cave.
Η ψηφιακή όμως επανάσταση εντός του σπηλαίου, περιλαμβάνει την εφαρμογή του QR μέσα στο σπήλαιο, που δίνει τη δυνατότητα στους επισκέπτες, μέσω του κινητού τους τηλεφώνου, να περιηγούνται και να παίρνουν πληροφορίες για τους γεωλογικούς σχηματισμούς, ενώ μπορούν να ακούσουν τον μύθο της αρπαγής της Περσεφόνης και στα Αρχαία Ελληνικά.
Επιπλέον, παρέχεται η δυνατότητα 3D απεικόνισης των βιοσπηλαιολογικών χαρακτηριστικών του σπηλαίου (είδη νυχτερίδων, Αlistrati beroni) και της ψηφιακής απεικόνισης της μυθολογικής ενοίκου του σπηλαίου, της Περσεφόνης.
Στο πλαίσιο του ψηφιακού του μετασχηματισμού, το σπήλαιο Αλιστράτης περιλαμβάνει και τη λειτουργία VR (virtual reality), για την απεικόνιση στους επισκέπτες των διαδρόμων του σπηλαίου, στους οποίους δεν υπάρχει δυνατότητα πρόσβασης, αλλά και την ψηφιακή απεικόνιση της δημιουργίας του και εκπαιδευτική ρομποτική για μαθητές, με τη δυνατότητα δημιουργίας ενός αντιγράφου του ρομπότ ξεναγού σε έναν ειδικά διαμορφωμένο διάδρομο και τον αντίστοιχο προγραμματισμό του για την ξενάγηση, αντιγράφοντας τις κινήσεις του ρομπότ-ξεναγού.
Στόχος είναι -και βρίσκεται προς δρομολόγηση σύμφωνα με τον κ. Καρτάλη- στο τούνελ λίγο πριν από την είσοδο στο σπήλαιο να εμφανίζεται το ολόγραμμα της θεάς της Γεωργίας, της Δήμητρας, μητέρας της Περσεφόνης και του Δία, η οποία και θα εξιστορεί την αρπαγή της κόρης της από τον θεό του Άδη, τον Πλούτωνα, ο οποίος επειδή την ερωτεύτηκε κεραυνοβόλα αποφάσισε να την κλέψει. Παράλληλα, θα προμηνύει στους επισκέπτες του σπηλαίου της Αλιστράτης, κάποια στοιχεία από όσα αυτό θα τους αποκαλύψει.
«Με την ανάπτυξη όλων των εφαρμογών, το Σπήλαιο της Αλιστράτης, όχι μόνο καθίσταται θερμοκοιτίδα καινοτομίας και ψηφιακού μετασχηματισμού, παράδειγμα προς μίμηση για τα σπήλαια της Ελλάδας, αλλά και του κόσμου, ενώ επιτυγχάνεται δε και η βιωσιμότητα και η άνθησή του», επισημαίνει ο κ. Καρτάλης.
Σε ό,τι αφορά το τρενάκι στο Φαράγγι Αγγίτη, το οποίο στην πραγματικότητα κινείται με ρόδες το 2024 πάρκαρε όγω των αναγκαίων έργων υποδομής που κρίθηκε επιτακτική ανάγκη να γίνουν για την ασφάλεια των επισκεπτών και αναμένεται να ανάψει και πάλι τη μηχανή του εντός του 2026. Με αφετηρία το σπήλαιο Αλιστράτης, για μία ώρα αυτό διανύει ενάμισι χιλιόμετρο και περνά μέσα από τις προϊστορικές βραχογραφίες που απεικονίζουν σκηνές ανθρώπινης δραστηριότητας, αλλά και διάφορα ζώα μιας μακρινής εποχής, πριν από περίπου 2.500 χρόνια. Τερματίζει και πάλι στο σπήλαιο και οι επισκέπτες κατά τη διαδρομή μπορούν να θαυμάσουν τη χλωρίδα και την πανίδα, που είναι από τις πιο σπάνιες και αν είναι τυχεροί ίσως να συναντήσουν -μεταξύ άλλων- αετούς, γεράκια, ερωδιούς και σταχτοτσικνιάδες.
(ΑΠΕ -ΜΠΕ – photo: pixabay)
