Το όνομά του προέρχεται από τη γλώσσα της φυλής Gubbi Gubbi, που προέρχεται από τη νοτιοανατολική Κουίνσλαντ, και δεν είναι δύσκολο να καταλάβει κανείς γιατί αυτό το φυτό έχει αφήσει τόσο ανεξίτηλο το αποτύπωμα στη συλλογική μνήμη.

Με μια εμφάνιση που παραπλανητικά μοιάζει με μια γιγάντια τσουκνίδα, το gympie-gympie κρύβει ένα θανατηφόρο όπλο: τσιμπήματα γεμάτα τοξίνες ικανές να προκαλέσουν αφόρητο πόνο που μπορεί να διαρκέσει εβδομάδες, μήνες ή και χρόνια . Η φήμη του ως το πιο δηλητηριώδες φυτό στην Αυστραλία – και πιθανώς σε ολόκληρο τον κόσμο – δεν είναι υπερβολή.

Το Dendrocnide moroides είναι ένας πολυετής θάμνος που μπορεί να φτάσει τα 10 μέτρα σε ύψος, αν και συνήθως δεν ξεπερνά τα 3 μέτρα όταν ανθίζει. Τα μεγάλα φύλλα του έχουν μήκος μεταξύ 12 και 22 εκατοστών, με οδοντωτές άκρες και επιφάνεια καλυμμένη με τριχώματα που τσιμπούν. Αυτά τα τριχώματα , βρίσκονται στα φύλλα καθώς και στους μίσχους, τα κλαδιά και τους καρπούς.

Με μια ματιά, ο καρπός του θα μπορούσε να θεωρηθεί εσφαλμένα μουριά, καθώς είναι μικρός, ροζ ή μοβ, και αναπτύσσεται σε συστάδες. Παραδόξως, είναι βρώσιμος αν μπορούν να αφαιρεθούν τα τριχώματα κάτι που έχουν μάθει να κάνουν ορισμένα πουλιά και μερικά θηλαστικά.

Αυτό το φυτό ευδοκιμεί στη ζούγκλα, ειδικά όπου υπάρχουν πεσμένα δέντρα, όχθες ποταμών ή μονοπάτια. Η εξάπλωσή του κυμαίνεται από τη χερσόνησο Cape York στη βόρεια Αυστραλία έως τη Νέα Νότια Ουαλία, όπου θεωρείται απειλούμενο. Μπορεί επίσης να βρεθεί στις Μολούκες Νήσους και στην Ινδονησία.

Ένας βάναυσος αμυντικός μηχανισμός
Αυτό που κάνει τον gympie-gympie τόσο τρομακτικό είναι το εξελιγμένο αμυντικό του σύστημα . Τα τριχώματα που τον καλύπτουν είναι εξαιρετικά εύθραυστα και σχεδιασμένα σαν μικροσκοπικές υποδερμικές βελόνες που, με την παραμικρή επαφή, διαπερνούν το δέρμα και σπάνε, απελευθερώνοντας ένα κοκτέιλ τοξινών απευθείας στον ιστό.

Ο πόνος ξεκινά αμέσως, με μια έντονη αίσθηση καύσου που επιδεινώνεται τα επόμενα 20 ή 30 λεπτά. Τα θύματα περιγράφουν αγωνία που μπορεί να διαρκέσει ημέρες, εβδομάδες ή και μήνες . Σε σοβαρές περιπτώσεις, ο πόνος είναι τόσο αφόρητος που εμποδίζει τον ύπνο και ορισμένοι άνθρωποι έχουν χρειαστεί νοσηλεία.

Αλλά το μαρτύριο δεν τελειώνει εκεί — οι “βελόνες” μπορούν να παραμείνουν στο δέρμα για μήνες, επανενεργοποιούμενες κατά την επαφή με το νερό, τις αλλαγές στη θερμοκρασία ή απλώς με το άγγιγμα της πληγείσας περιοχής. Ο Ernie Rider, ένας Αυστραλός δασοφύλακας που χτυπήθηκε στο πρόσωπο και τον κορμό από φύλλα gympie-gympie το 1963, το περιέγραψε ως εξής:

Για δύο ή τρεις μέρες, ο πόνος ήταν σχεδόν αφόρητος. Δεν μπορούσα να δουλέψω ή να κοιμηθώ… Ένιωθα σαν γιγάντια χέρια να προσπαθούσαν να συνθλίψουν το στήθος μου… Έπειτα, ο πόνος παρέμεινε έντονος για άλλες δύο εβδομάδες. Το τσούξιμο επέμενε για δύο χρόνια και επανερχόταν κάθε φορά που έκανα ντους με κρύο νερό. Δεν υπάρχει τίποτα άλλο σαν αυτόν. Είναι δέκα φορές χειρότερο από οτιδήποτε άλλο.

Ο Αόρατος Κίνδυνος: Τοξίνες στον Αέρα
Η άμεση επαφή δεν είναι ο μόνος τρόπος με τον οποίο αυτό το φυτό μπορεί να προκαλέσει βλάβη. Τα τριχώματα αποκολλώνται συνεχώς και μπορούν να αιωρούνται στον αέρα γύρω από το φυτό και να εισπνέονται από όποιον πλησιάσει πολύ. Η Marina Hurley, εντομολόγος που μελέτησε την gympie-gympie, ανέπτυξε σοβαρές αλλεργίες μετά την εισπνοή αυτών των μικροσκοπικών τριχών, υποφέροντας από φτέρνισμα, δακρύρροια και τελικά απαιτώντας ιατρική περίθαλψη.

Για μεγάλο χρονικό διάστημα, οι ερευνητές προσπαθούσαν να προσδιορίσουν τι έκανε το δηλητήριο του gympie-gympie τόσο ισχυρό και μακράς διαρκείας.

Το 2020, μια ομάδα επιστημόνων ανακάλυψε μια νέα οικογένεια πεπτιδίων, τα οποία ονόμασαν gympietides . Αυτά τα μόρια, παρόμοια με τις τοξίνες του σαλιγκαριού , έχουν μια σύνθετη δομή που τα καθιστά εξαιρετικά σταθερά, γεγονός που εξηγεί γιατί ο πόνος διαρκεί τόσο πολύ.

Υπάρχει Αποτελεσματική Θεραπεία;
Οι παραδοσιακές συστάσεις περιλαμβάνουν τη χρήση ταινιών κεριού ή κολλητικής ταινίας για την αφαίρεση των τριχών από το δέρμα. Οι Κούκου Γιαλάντζι του Μόσμαν Φαράγγι εφάρμοζαν μια πάστα φτιαγμένη από τους καρπούς ή τις ρίζες του φυτού στην πληγείσα περιοχή και στη συνέχεια την αφαιρούσαν με ένα κέλυφος μυδιού.

Ωστόσο, επειδή τα τριχώματα είναι τόσο μικροσκοπικά, συχνά παραμένουν παγιδευμένα κάτω από το δέρμα, καθιστώντας αδύνατη την πλήρη αφαίρεσή τους. Άλλες θεραπείες, όπως ζεστά μπάνια, αναισθητικές κρέμες ή ακόμα και αραιωμένο υδροχλωρικό οξύ, προσφέρουν μόνο προσωρινή ανακούφιση.

Υπάρχουν άφθονες ιστορίες για συναντήσεις με gympie-gympie . Λέγεται ότι τα άλογα που τρελαίνονταν από τον πόνο έπρεπε να θανατώνονται, και υπάρχουν αναφορές (αν και ανεπιβεβαίωτες) για άτομα που χρησιμοποίησαν τα φύλλα του ως χαρτί υγείας με καταστροφικά αποτελέσματα.

Η μόνη επιβεβαιωμένη θανατηφόρα περίπτωση που προκλήθηκε από ένα είδος Dendrocnide σημειώθηκε στη Νέα Γουινέα το 1922, αν και αφορούσε έναν στενό συγγενή, την D. cordata , και όχι το gympie-gympie.

Το Gympie κάνει τα πάντα για να σου καταστρέψει τη ζωή
Το Dendrocnide moroides υπενθυμίζει ότι η φύση δεν είναι πάντα ήπια. Το δηλητήριό του, σχεδιασμένο να αποτρέπει κάθε αρπακτικό, είναι τόσο αποτελεσματικό που ακόμη και δεκαετίες μετά τη συλλογή του, ένα αποξηραμένο φύλλο μπορεί να προκαλέσει πόνο .

Αν και η έρευνα έχει αποκαλύψει ορισμένα από τα μυστικά του, εξακολουθεί να κρύβει μυστήρια που η επιστήμη προσπαθεί να λύσει. Εν τω μεταξύ, η καλύτερη στρατηγική παραμένει η ίδια: να διατηρείτε μια σεβαστή απόσταση και να μην υποτιμάτε τη δύναμη αυτού του μικρού αλλά τρομακτικού φυτού.

Δείτε ΦΩΤΟ ΕΔΩ

Δείτε ΒΙΝΤΕΟ ΕΔΩ

photo: pixabay