Στο ύψος της Αγίας Σοφίας, πιθανόν το συναίσθημα να αλλάζει, αν και λίγοι γνωρίζουν ότι το σημερινό γωνιακό στέκι είναι ο τόπος όπου πρωτοεμφανίστηκε η «Τραγουδίστρια της Νίκης» Σοφία Βέμπο.

Την ιστορία αυτή επιδιώκει να κάνει γνωστή στο κοινό o Τομέας Μακεδονίας και Θράκης του Υπουργείου Εσωτερικών – , με την εκδήλωση που διοργανώνει ανήμερα της εθνικής επετείου του «ΟΧΙ», στον χώρο του «Garcon», εκεί όπου κάποτε βρισκόταν το θρυλικό κέντρο «Αστόρια Β», το μέρος απ’ όπου ξεκίνησε η πορεία της Σοφίας Βέμπο.

«Δύο ξεχωριστά “Παιδιά της Ελλάδος” υπήρξαν η Σοφία Βέμπο και ο θεατρικός συγγραφέας και σύζυγός της, Μίμης Τραϊφόρος. Η Σοφία τραγουδούσε την Ελλάδα με τα τραγούδια που έγραφε ο Τραϊφόρος και όλη η Ελλάδα τραγουδούσε μαζί της. Ειδικά στον πόλεμο του ’40, αυτή η γυναίκα ταυτίστηκε απόλυτα με τους αγώνες των Ελλήνων στρατιωτών στα βορειοηπειρωτικά βουνά και ύμνησε κυριολεκτικά αυτό το έπος», δηλώνει στο Αθηναϊκό/Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων ο Υφυπουργός Εσωτερικών (Μακεδονίας – Θράκης) Κώστας Γκιουλέκας.

Στην εκδήλωση το βράδυ της 28ης Οκτωβρίου θα ξεδιπλωθεί η ιστορία που συνδέει την κορυφαία Ελληνίδα ερμηνεύτρια με το νεοκλασικό κτήριο του ’31, έναν χώρο που παραμένει μέχρι σήμερα γεμάτος ζωή, φως και θάλασσα, τόπο συνάντησης, κουβέντας και μουσικής. «Εκεί λοιπόν πρόκειται να αποκαλύψουμε μια μαρμάρινη πλάκα, για να γνωρίζουν όλοι οι περαστικοί ότι σ’ εκείνον τον χώρο, σε εκείνο το μέρος, σε εκείνο το μαγαζί που τότε λεγόταν «Αστόρια Β», η Σοφία Βέμπο έκανε το ντεμπούτο της, την πρώτη της εμφάνιση», προσθέτει ο κ. Γκιουλέκας.

Ο ίδιος συνδέθηκε ιδιαίτερα με το ζεύγος Βέμπου–Τραϊφόρου, το οποίο αποκαλεί «κάτι σαν πνευματικούς γονείς» του. Όπως λέει, του έμαθαν πολλά και τους οφείλει μεγάλη ευγνωμοσύνη. Στόχος του είναι να «συστήσει» στις νεότερες γενιές τόσο τις προσωπικότητές τους όσο και μια λιγότερο γνωστή, αλλά ουσιαστική, πτυχή της ελληνικής μουσικής ιστορίας.

Η άγνωστη αρχή μιας μεγάλης ιστορίας

Το κτήριο που στέκει ακόμα σήμερα στη λεωφόρο Νίκης, χτίστηκε το 1931. Δύο χρόνια αργότερα, μια σύμπτωση έμελλε να γράψει μουσική ιστορία. Η νεαρή Σοφία Μπέμπου (σ.σ. το πραγματικό της όνομα), φτωχή και γεμάτη αγωνία για το μέλλον, ταξίδευε με καράβι από τον Βόλο στη Θεσσαλονίκη, αναζητώντας μια δουλειά για να στηρίξει την οικογένειά της. Καθώς τραγουδούσε στο κατάστρωμα, ένας άνδρας την πλησίασε και της είπε πως έχει πολύ ωραία φωνή και θα έπρεπε να ασχοληθεί με το τραγούδι. Εκείνη εξέλαβε το σχόλιο ως φιλοφρόνηση και δεν έδωσε σημασία.

Μερικές ημέρες αργότερα, στους δρόμους της Θεσσαλονίκης, περπατώντας με τον αδελφό της, ξανασυνάντησε τυχαία τον ίδιο άντρα. Ήταν ο καλλιτεχνικός ιμπρεσάριος Κώστας Τσίμπας, που επανέλαβε την πρότασή του, τονίζοντας ότι αξίζει τον κόπο να ξεκινήσει. Παρά τις κοινωνικές προκαταλήψεις της εποχής απέναντι στο θέατρο και το τραγούδι, η ανάγκη να βοηθήσει την οικογένειά της υπερίσχυσε. Έτσι, αποδέχτηκε την πρόταση και έκανε την πρώτη της εμφάνιση στο «Αστόρια Β», όπου εντυπωσίασε αμέσως το κοινό. Ήταν η αρχή μιας θριαμβευτικής πορείας που άφησε ανεξίτηλο αποτύπωμα στην ιστορία του ελληνικού τραγουδιού και στην ψυχή ενός ολόκληρου έθνους.

Τραγουδίστρια για τον πόλεμο

Σε διάστημα λίγων μόλις μηνών, η Βέμπο είχε ήδη κατέβει στην Αθήνα. Όταν ξέσπασε ο πόλεμος του ’40, ήταν πια μια καταξιωμένη τραγουδίστρια. Η γνωριμία της με τον Μίμη Τραϊφόρο, που έμελλε να γίνει σύζυγός της και δημιουργικός της συνοδοιπόρος, έγινε τον Νοέμβριο του ’40 στο θέατρο «Μοντιάλ», όπου έπαιζαν και οι δύο -εκείνος ως κονφερασιέ κι εκείνη ως τραγουδίστρια.

Η Βέμπο, του ζήτησε να της γράψει ένα πολεμικό τραγούδι, πάνω στη μελωδία μιας παλιάς της επιτυχίας, του ερωτικού τραγουδιού «Ζεχρά». Ο Τραϊφόρος μετέτρεψε τους στίχους σε πολεμικούς κι έτσι …γεννήθηκε το «Παιδιά της Ελλάδος παιδιά», το τραγούδι που συνδέθηκε όσο κανένα άλλο με την εθνική επέτειο και έγινε ο παιάνας του Έπους του ’40.

Το ίδιο βράδυ η Βέμπο το ερμήνευσε για πρώτη φορά στο θέατρο «Μοντιάλ». Στις πρώτες σειρές του κοινού βρίσκονταν τραυματίες από το μέτωπο, που είχαν λάβει ειδική άδεια για να παρακολουθήσουν την παράσταση. Την ώρα της ερμηνείας, ένας στρατιώτης με κομμένα πόδια φώναξε: «Τραγούδα, Σοφία μου, τραγούδα! Όταν τραγουδάς, δεν νιώθουμε πόνους στα πόδια μας!» Η Βέμπο λύγισε και ξέσπασε σε κλάματα, ενώ το κοινό σηκώθηκε όρθιο και άρχισε να ψάλλει τον Εθνικό Ύμνο.

Μια εκδήλωση μνήμης στον τόπο που ξεκίνησαν όλα

Στη μνήμη της Σοφίας Βέμπο, που «ζει» ακόμα και εμπνέει με το «Βάζει ο Ντούτσε τη στολή του» και το «Πω πω τι έπαθε ο Μουσολίνι», θα πραγματοποιηθεί αύριο, 28 Οκτωβρίου στις 20:00, η εκδήλωση του Υπουργείου Εσωτερικών – Τομέα Μακεδονίας και Θράκης.

Εκτός από την αποκάλυψη μαρμάρινης πλάκας στο σημείο, η γνωστή ηθοποιός και μουσική ερμηνεύτρια Μελίνα Μποτέλλη θα αποδώσει τραγούδια της Σοφίας Βέμπο από την περίοδο του ελληνοϊταλικού πολέμου, συνοδεία πιάνου. Μια λιτή και συγκινητική τελετή που επανασυνδέει τη Θεσσαλονίκη με τη μουσική της ιστορία — και μας θυμίζει πως, μερικές φορές, ένα τραγούδι μπορεί να ταυτιστεί μ ένα έπος.

(ΑΠΕ -ΜΠΕ / Βαρβάρα Καζαντζίδου / photo: eurokinissi)