Στο μισό μειώθηκε τα τελευταία είκοσι χρόνια ο πληθυσμός στη μεθόριο του δήμου Παιονίας Κιλκίς και συγκεκριμένα στα χωριά Σκρα, Χαμηλό, Ειδομένη, Εύζωνοι, Μεταμόρφωση, Ειρηνικό και Κορώνα. Οι νέοι δυσκολεύονται να βρουν δουλειά, εγκαταλείπουν τον τόπο τους αναζητώντας ευνοϊκότερες συνθήκες για την εύρεση εργασίας και τη δημιουργία οικογένειας, ενώ την ίδια στιγμή σχολεία κλείνουν, κίνητρα δεν υπάρχουν για τη δημιουργία επιχειρήσεων στην εν λόγω περιοχή και εκείνοι που μένουν πίσω, γερνούν. Την κατάσταση αυτή παρουσιάζει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο δήμαρχος Παιονίας Κωνσταντίνος Σιωνίδης, κάνοντας λόγο για μείωση του πληθυσμού στις παραπάνω περιοχές από το 2001 μέχρι σήμερα, που ξεκινάει από το 49% και αγγίζει ακόμη και το 65%.
«Πώς θα μείνει εδώ ένας νέος που θέλει δουλειά;», διερωτάται ο κ. Σιωνίδης και σημειώνει ότι η κατάσταση δεν πρόκειται να αλλάξει, αν δεν εξασφαλιστούν θέσεις εργασίας, αν δεν δοθούν κίνητρα σε επιχειρήσεις για τη δημιουργία μιας οικονομικής ζώνης κοντά στα σύνορα, αν δεν προβλεφθεί μείωση φόρων και εισφορών στον ΕΦΚΑ για όσους δραστηριοποιούνται στον τόπο τους. Παράλληλα σχολιάζει ότι ο μέσος όρος ηλικίας του πληθυσμού που έχει απομείνει είναι πάνω από τα 60 έτη και προειδοποιεί ότι αν δεν ληφθούν μέτρα, σε 15 με 20 χρόνια τα χωριά αυτά θα έχουν την εικόνα της πλήρους εγκατάλειψης.
Παρόμοια είναι και η κατάσταση σε χωριά του δήμου Κιλκίς. Ο δήμαρχος Δημήτρης Κυριακίδης φέρνει ως παράδειγμα το Μυριόφυτο που είχε 760 κατοίκους στην απογραφή του 2011 και πλέον έχει 440, σύμφωνα με την απογραφή του 2021. «Αυτό οφείλεται στην κρίση που εκδηλώθηκε από το 2010 και μετά, στην ανεργία που υπάρχει αλλά και στην αναστολή λειτουργίας του νηπιαγωγείου για ένα διάστημα», αναφέρει και συμπληρώνει ότι παρόμοια είναι η κατάσταση και στα υπόλοιπα χωριά που δεν μπορούν να κρατήσουν τον πληθυσμό τους, καθώς ακόμη και οι αγρότες και οι κτηνοτρόφοι έχουν να πληρωθούν έναν χρόνο, πλήττονται από τις ασθένειες στο ζωικό κεφάλαιο και εγκαταλείπουν τη γη τους για να μεταβούν στις πόλεις και να δουλέψουν ως υπάλληλοι και εργάτες.
Ο αντιπεριφερειάρχης Κιλκίς Ανδρέας Βεργίδης, μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, αποδίδει την κατάσταση που έχει διαμορφωθεί στην υπογεννητικότητα, τη συρρίκνωση των σχολικών μονάδων και την επιλογή των νέων να μετακινηθούν σε αστικά κέντρα, όπου υπάρχουν περισσότερες ευκαιρίες εργασίας, εκπαίδευσης, αθλητικών και πολιτιστικών δραστηριοτήτων. Πρόβλημα, όπως λέει, είναι ακόμη και η αστική συγκοινωνία που δεν μπαίνει μέσα στα χωριά, δυσκολεύοντας τις μετακινήσεις των κατοίκων.
Η έρευνα για το δημογραφικό στην Κεντρική Μακεδονία – Οικονομικοί οι κυριότεροι λόγοι εγκατάλειψης της περιφέρειας
Η κατάσταση αυτή αποτυπώνεται και στα ευρήματα της έρευνας για το δημογραφικό ζήτημα στην Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας που παρουσιάστηκαν, σήμερα, σε συνέντευξη Τύπου από την αντιπεριφερειάρχη Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, της Περιφέρειας Μελίνα Δερμεντζοπούλου και τον διευθυντή Ερευνών της Palmos Analysis Πασχάλη Τεμεκενίδη.
Σύμφωνα με την έρευνα, η πλειοψηφία των ερωτηθέντων (53%) θεωρεί ότι η έλλειψη αξιοπρεπών/καλά αμειβομένων θέσεων εργασίας αποτελεί τον βασικό λόγο για το δημογραφικό πρόβλημα στην περιοχή τους. Το 40% θεωρεί ότι οι νέοι επιλέγουν γενικά να μην κάνουν παιδιά και το 28% αποδίδει το δημογραφικό πρόβλημα στην περιοχή στην έλλειψη προοπτικών οικονομικής ανάπτυξης. Το 18% αναφέρει ως βασικό λόγο την έλλειψη κατάλληλων υποδομών υγείας και παιδείας, ενώ το 14% θεωρεί ότι οι δυνατότητες ατομικής και κοινωνικής εξέλιξης στην περιοχή τους είναι περιορισμένες. Το 11% αναφέρει ως λόγο τη χαμηλή ποιότητα ζωής στην περιοχή τους και το 10% ότι η ζωή στην περιοχή του δεν είναι ελκυστική για τους νέους ανθρώπους.
Παράλληλα, η κ. Δερμεντζοπούλου σημείωσε ότι «σημαντικό ποσοστό της τάξης του 30% των πολιτών ηλικίας 17 – 44 ετών δεν επιθυμούν ή διστάζουν να τεκνοποιήσουν, επικαλούμενοι συνδυασμό από οικονομικούς, προσωπικούς, επαγγελματικούς λόγους, αλλά και λόγους τρόπου ζωής. Και αυτό για μας είναι εξαιρετικά σημαντικό».
Συνολικά, η έρευνα έδειξε -μεταξύ άλλων- ότι η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας χάνει πληθυσμό με ταχύτερο ρυθμό από την Ελλάδα συνολικά, ο πληθυσμός της μειώθηκε το 2024 κατά 5,7% σε σχέση με το 2011, ενώ οι μεγαλύτερες μειώσεις σημειώνονται στις Σέρρες, το Κιλκίς και την Πέλλα. Την ίδια ώρα, ο πληθυσμός γηράσκει, με εξαιρετικά υψηλή αύξηση του πληθυσμού ηλικιών άνω των 80 ετών, που διαμορφώνεται κατά 43% πάνω από τον εθνικό μέσο όρο. Οι γεννήσεις μειώνονται σταθερά σε όλες τις περιφερειακές ενότητες, οι θάνατοι υπερβαίνουν κατά πολύ τις γεννήσεις, ενώ η τεκνοποίηση μετατοπίζεται στις ηλικίες 30-39 και η τεκνοποίηση στις ηλικίες 20-29 καταρρέει. Παράλληλα, παρατηρείται φυγή των νέων προς την Αθήνα και το εξωτερικό, ενώ οι αγροτικές περιοχές χάνουν άνδρες και γυναίκες 20-39 ετών.
Σε ό,τι αφορά όσους έχουν ανήλικα παιδιά, διαπιστώθηκε ότι σημαντικό ποσοστό βασίζεται στην υποστήριξη των γονιών τους για την ανατροφή των παιδιών (από την απλή επιτήρηση, όταν αυτοί εργάζονται μέχρι και την προετοιμασία τους για το σχολείο). Για όσους έχουν παιδιά 18-35 ετών, η πλειοψηφία τους δηλώνει ότι τα παιδιά τους είτε έχουν ήδη μεταναστεύσει εκτός Κεντρικής Μακεδονίας είτε σχεδιάζουν να το κάνουν στο μέλλον.
Οι εξαιρέσεις
Γενικά, όπως είπε η αντιπεριφερειάρχης Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας υφίσταται μια έντονη πληθυσμιακή συρρίκνωση, με ελάχιστες μόνο εξαιρέσεις. Οι δήμοι που εμφανίζουν μια μικρή σχετικά αύξηση είναι μόλις 7 από τους 38 (είναι οι δήμοι Ωραιοκάστρου, Θέρμης, Πυλαίας – Χορτιάτη, Κορδελιού – Ευόσμου, Παύλου Μελά και Καλαμαριάς, αλλά και η Κασσάνδρα στη Χαλκιδική).
Πολυπαραγοντικό το πρόβλημα
Σχολιάζοντας τα αποτελέσματα της έρευνας, που διενεργήθηκε σε δείγμα 1.203 ατόμων άνω των 17 ετών, η κ. Δερμεντζοπούλου σημείωσε ότι «το δημογραφικό πρόβλημα της Περιφέρειας είναι πολυπαραγοντικό, διαρθρωτικό και ήδη ορατό στην καθημερινότητα», ενώ συμπλήρωσε ότι «απαιτούνται άμεσα στοχευμένες παρεμβάσεις και πολιτικές που θα την κάνουν ελκυστική για νέους, οικογένειες και επενδύσεις, ενώ η αναστροφή της τάσης απαιτεί οικονομικές, κοινωνικές και χωρικές πολιτικές ταυτόχρονα».
Για τη διενέργεια της έρευνας σχολίασε ότι η Περιφέρεια προχώρησε στην αποτύπωση των δεδομένων που συμβάλλουν στην επιδείνωση του δημογραφικού προβλήματος, δίνοντας έμφαση, για πρώτη φορά, όχι μόνο στην ποσοτική αλλά και στην ποιοτική έρευνα κοινού για το δημογραφικό στις επτά Περιφερειακές Ενότητες. Η έρευνα αξιοποίησε τα δεδομένα από δράσεις που ήδη υλοποιούνται στην Περιφέρεια και προχώρησε στην καταγραφή της έκτασης και των χαρακτηριστικών του φαινομένου, με στόχο τον εντοπισμό νέων, αποτελεσματικών τρόπων αντιμετώπισης του ζητήματος.
«Με το δημογραφικό να γιγαντώνεται, όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά και στην Ευρώπη, οι πολιτικές που στοχεύουν στην ανάσχεσή του αποτελούν πλέον εθνική προτεραιότητα – να θυμίσω ότι η χώρα μας είναι η πρώτη χώρα στην Ευρωπαϊκή Ένωση που απέκτησε Εθνικό Σχέδιο Δράσης για το Δημογραφικό. Ωστόσο, οι πολιτικές αυτές δεν μπορεί παρά να “περνούν” ως προς την εφαρμογή τους από τις Περιφέρειες», τόνισε η κ. Δερμεντζοπούλου. «Τα αποτελέσματα της έρευνας θα βοηθήσουν ώστε να εκπονηθεί το Περιφερειακό Σχέδιο Δράσης για το Δημογραφικό. Αυτή η εξειδίκευση θα βρεθεί στο επίκεντρο διαβούλευσης με δήμους, με φορείς, με την κοινωνία. Και στο εξής, όλες οι πολιτικές και οι δράσεις μας θα έχουν πλέον αυτή τη στόχευση, θα τίθενται κάτω από την “ομπρέλα” της αντιμετώπισης του μείζονος προβλήματος: του δημογραφικού», συμπλήρωσε.
(ΑΠΕ -ΜΠΕ / Π. Γιούλτση / photo: eurokinissi)